امید

یکی از مصداق های بارز تغییر مواضع یک فرد را به راحتی می توان در سخنان محمدباقر قالیباف ، مشاهده کرد؛ سخنان شهردار تهران در برهه های مختلف زمانی نظیر پیش و پس از انتخابات.  یک شهردار دو آدم است در دو شرایط متفاوت.

۲۷ تیرماه شهردار تهران در هیئت سخنران پیش از خطبه‌های نماز جمعه‌ تهران از غیرت دینی‌اش سخن گفت و طرح تفکیک جنسیتی را مطرح کرد. او مصداق این طرح را جداسازی اتاق‌های کار زنان و مردان دانست. حدود دو ماه پیش محمدباقر قالیباف در بخشنامه‌ای از به‌ کارگیری زنان در پست‌هایی مثل منشی، مسئول دفتر، تایپیست و… در زیرمجموعه های خود خودداری کنند.

در واکنش به سخنان شهردار تهران، وزارت کار و امور اجتماعی در نامه‌ای خطاب به او این تصمیم را مغایر با الزامات و تعهدات بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران دانست و از این طریق منجر به صادر شدن بیاینه بعدی شد؛ شهرداری تهران در واکنش به این نامه جوابیه ای منتشر کرد و توضیحات روابط عمومی آن وزارتخانه را مصداق همنوایی با رسانه‌های معاند بیگانه چون بی‌بی‌سی و صدای آمریکا و وادادگی و تکرار مواضع آن‌ها دانست که به اعتقاد او جز بی‌غیرتی دینی، مفهوم دیگری ندارد. اما این نامه از سوی وزارت کار بی‌پاسخ نماند؛ روز گذشته علی ربیعی، وزیر کار طی نامه‌ای به شهردار تهران ضمن اشاره به افزایش تصاعدی تعداد زنان سرپرست خانوار غیرت دینی را در این دانست که زنی با فقر و گرسنگی سر بر بالین نگذارد.

قالیباف روشنفکر می شود اما فقط در انتخابات!

سخنان تند و احساسی و واکنش‌های شدید به برخورد مخالفان که با اتهام زنی به آن‌ها نیزهمراه بوده، در حالی از سوی محمدباقر قالیباف این هوادار طرح تفکیک جنسیتی مطرح شده است که او در برنامه‌های تبلیغاتی خود برای انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲  به حقوق اجتماعی زنان اشاره کرده و یکی از شروط برقراری عدالت اجتماعی را برابری همه‌ افراد دانسته است. او با بیان این مطلب که امروزه بعضی از اقوام و گروه‌ها احساس می‌‌کنند که سهمی در دولت ندارند بر این نکته تاکید کرده بود که  زنان ما باید خود را درآیینه‌دولت ببینند و از حقوق اجتماعی برخوردار باشند.

فردی که به برابری زنان و مردان در جامعه و برخورداری آن‌ها از حقوق اجتماعی معتقد بود حالا که انتخاباتی در کار نیست ارتقای مقام  زن را در تفکیک و جدا سازی او از مرد می‌بیند. سوای بحث خدشه‌دار شدن کرامت انسانی و توهین به زنان با طرح این مطلب آن‌چه توجه مخاطب را به خود جلب می‌کند این است که سخنان یک فرد واحد در برهه‌های زمانی متفاوت یکدیگر را نقض کنند.

محمد باقر قالیباف، در مراسم روز زن و مادر، با بیان کلیاتی مبنی بر اهمیت نقش مادری، اشتغال زنان و امنیت اجتماعی اخلاقی برای آنان، می‌گوید؛ جامعه‌ای موفق است که به ظرفیت انسانی خود توجه کند و از زنان در همه‌ ابعاد جامعه استفاده کند. زنان در همه‌ عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی و غیره حق شرکت دارند. او در ادامه به فرهنگ حاکم، اشاره می‌کند و اظهار تاسف می‌کند از این‌که؛ فرهنگی وجود دارد که در حوزه‌ مدیریت متاسفانه میدان را به زنان نداده‌ایم گرچه از زمانی که به شهرداری تهران آمدم بخشنامه‌ای را صادر کردم که ده درصد مدیریت به بانوان اختصاص داده شود ولی مقاومت مردان را در این زمینه می‌بینیم که باعث شده است این اتفاق به درستی واقع نشود.

کسی که پیش از این معتقد بود زنان باید در همه‌ عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی و غیره شرکت داشته باشند حالا به مرد مقاومی تبدیل شده که از به کارگیری زنان در برخی مشاغل انتقاد کرده و لزومی نمی‌بیند که کارهایی را که مردان می‌توانند از پس آن برآیند، زنان هم انجام دهند. سوالی که در این‌جا پیش می‌آید این است که زنان چگونه در حوزه‌ مدیریت فعال بشوند در حالی‌که مردان خیلی وقت است که به این کار مشغولند و ظاهرا از عهده‌ آن برآمده‌اند.

رویکردهای تبلیغاتی همسر شهردار

یکی از مدیران زن در دوره‌ شهرداری آقای قالیباف زهرا سادات مشیر استخاره است. او که پیش از این به عنوان مدیرکل امور بانوان و سپس رئیس ستاد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار شهرداری تهران فعالیت می‌کرد، اکنون در سمت مشاور شهردار تهران در حوزه‌ زنان مشغول به کار است.

در تبلیغات انتخاباتی ریاست جمهوری، زهرا مشیر به عنوان سخنگوی ستاد محمدباقر قالیباف در حوزه‌ زنان، مطالبه‌ زنان را مدیریت بر افکار عمومی دانسته بود که رسیدن به این هدف در عرصه‌ سیاسی و شاکله‌ی آن در غالب تشکل صورت می‌گیرد.

او در این سخنان بسترسازی در شغل‌های مدیریتی زنان برای اشتغال‌زایی و ارتقاء جایگاه زنان در جامعه را از برنامه‌های مهمی ذکر کرده بود که در دستور کار قالیباف قرار دارد.

زهرا مشیر در این سخنان می‌گوید؛ از نگاه رهبری زنان باید در عرصه‌های اجتماعی حضور داشته و نقش ایفا کنند و در همین خصوص دکتر قالیباف به عنوان شهردار تهران برای این مهم تلاش‌های به سزایی انجام داده است.

او در  سوم تیرماه ۱۳۸۷ طی گفت و گوی که با روزنامه‌ی همشهری انجام می‌دهد ضمن  تداوم غلبه‌ نگاه جنسیتی دراحراز پست‌های مدیریتی، از افزایش ۱۰ درصدی ارتقای شغلی زنان در پست‌های مدیریتی خبر داده و معتقد است که باید از حداکثر توانایی زنان در این پست‌ها استفاده کرد. بنا به گفته‌های خانم مشیر در آن سال برای نخستین بار از زنان در پست‌های مدیریتی در سطح شهرداران نواحی استفاده شده است.

این عضو جدید هیئت مدیره‌ سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، همسر محمدباقر قالیباف است. بدون شک دیدگاه حمایتی دکتر از حقوق زنان در آن زمان منجر به پیشنهادات کاری ایشان به خانم مشیر شده است. سخنان خانم مشیر در اردیبهشت ۱۳۸۸ گواه بر این مطلب است:« ایشان زمانی که در نیروی انتظامی بودند برای تشکیل پلیس زن اقدامات گستره‌ای را انجام دادند و علی‌رغم همه‌ موانعی که وجود داشت ایشان توانست پلیس زن را شکل دهد. حضور زنان مشاور و بخش مشاوره در کلانتری‌ها نمود خوبی از این طرز تفکر ایشان در حوزه‌ فرهنگی و اجتماعی است. طبیعی است که ایشان همین رویکرد و نگاه را بیش از زمانی‌که در ناجا داشتند در شهرداری تهران دنبال کردند. در بررسی‌هایی که آقای دکتر قالباف در شهرداری تهران داشتند؛ خلاء وجود تشکیلاتی برای بانوان را حس کردند و معتقد بودند با توجه به اینکه مخاطب شهرداری در ابعاد مختلف بیشتر خانم‌ها هستند؛ باید تشکیلاتی ایجاد شود تا مدافع حقوق زنان در شهرداری باشد.ِ»

تناقض اخیر قالیباف

هرچند آقای شهردار در تاریخ ۲۷ اردیبهشت ۹۳ در بخشنامه ای داخلی و محرمانه که تصویر آن در زیر آمده از شهرداری‌های مناطق و سایر سازمان‌های زیرمجموعه‌اش خواسته بود تا در راستای اجرای طرحی که شهرداری تهران آن را «ارتقای مقام زنان» نامیده نسبت به جدا کردن فضای فیزیکی فعالیت کارمندان زن و مرد در شهرداری اقدام کنند اما باز در چند روز اخیر اظهارات تازه تری در مورد تفکیک جنسیتی داشت؛ “در چند روز اخیر مطالب بی اساس و غیر واقع در مورد تفکیک جنسیتی در شهرداری تهران توسط رادیوها و رسانه‌های خارجی مطرح شد و متاسفانه برخی رسانه‌های داخلی نیز با آنها همراه شده‌اند و گفته‌اند که شهرداری تهران می‌خواهد تفکیک جنسیتی انجام دهد و زن و مرد را ازهم جدا کرده و بین آنها دیواربکشد. من درهمین ابتدا اعلام می کنم والبته قبلا هم گفته ام که با تفکیک جنسیتی مخالفم و این موضوع کذب محض است.”

حال چه اتفاقی افتاده که آقای قالیباف این‌گونه برخلاف نظرات خود در حوزه‌ زنان موضع می‌گیرد؟ آیا شرایط جدیدی به وجود آمده که مقتضای این گونه موضع‌گیری است؟ آیا اظهارات انتخاباتی شهردار صرفا برای رییس جمهور شدن بود و نگاه واقعی قالیباف به حوزه زنان همانی است که اخیر ذکر می شود.

عالم سیاست عالم چرخش ها و دور برگردان هاست اما به نظر نمی رسد آقای قالیباف آن قدر راننده ماهری باشد که بتواند به آهستگی دور بزند و بچرخد. حداقل درمورد اخیر به نظر می رسد که ماشین شهردار در سر یکی از این پیچ ها چپ کرده است.