امید

این اولین بار نیست که سی و سه پل اصفهان دست خوش تغییر یا تخریب می‌شود. همین چند ماه پیش بود که نرده‌گذاری آزمایشی یک دهنه از سی و سه پل خبر ساز شد. نرده گذاری که به خاطر تامین امنیت جانی عابران آغاز شد ولی این اقدام شروع نشده تمام شد. با این حال اما اتفاقی بزرگ‌تر در انتظار این پل تاریخی است. حافظه تاریخی مردم اصفهان به خوبی ترک‌هایی را که بر پیکر این پل تاریخی افتاده، به خاطر دارد. پلی که بیش از ۴ سده با صدای دل‌نشین آب زاینده رود روزها را سپری می‌کرد و حالا چشمانش به مسیر یار دیرینش خشکیده است. یاری که تنها دو ماه در سال گذرش به این مسیر می‌افتد تا زمین‌های کشاورزان شرق اصفهان را سیراب کند. 
ماجرای ترک برداشتن سی و سه پل به همین رفتن‌ها و نیامدن‌های زاینده رود باز می‌گردد. سی و سه پل که حالا به سبب خشکسالی‌های مکرر و بسته و باز شدن آب رودخانه زاینده‌رود ترک برداشته و پایه‌هایش نشست کرده است. پایه‌هایی که به عمق 30 متر شمع کوبی شده تا روی شن و ماسه‌هایی بنا شود که ستون فقرات اصفهان صفوی یعنی چهارباغ عباسی و چهارباغ بالا نیز بر روی آن ساخته شده بود. کارشناسان از زمانی که آب زاینده‌رود به واسطه صنایع سنگینی که از آب آن می‌مکید تا پا برجا بماند تا همین سال‌های اخیر که آب رودخانه کاملا قطع شد تا کشاورزی اصفهان به طور کامل نابود نشود نسبت به شوک قطع و جاری کردن آب زاینده رود روی پایه‌های سی و سه پل هشدار داده و گفته بودند که «این جریان دائماً به پل‌های سی و سه پل صدمه وارد می‌کند. چرا که ماندگاری ملات پایه‌های
سی و سه پل به آب بستگی دارد. زمانی که آب به این ملات نرسد، پایه‌ها ترک بر می‌دارد و پل فرونشست می‌کند.»
ترک‌های جدید بر چهره شاهکار معماری ایران
خبری جدید از این پل تاریخی اما فضای رسانه‌ای را پر کرده است. نخست یک فیلم منتشر شد با خبری که از نشست سی‌وسه پل حکایت داشت. اتفاقی که اگر ثابت شود، یک فاجعه برای اصفهانِ تاریخی است، اما تا کنون مسئولان میراث فرهنگی آن را رد کرده‌‌اند و انحنایی که از آن به عنوان یک نشست یاد می‌شود را اعوجاجی (انحنا) قدیمی در بدنه‌ یکی از یادگارهای قدیمی صفویان در این شهر تاریخی می‌دانند.
روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی وگردشگری اصفهان همزمان با انتشار گزارشی مبنی بر فرونشست دیواره‌های سی‌و‌سه‌پل خبر از بازدید گروهی از کار‌شناسان ارشد اداره‌کل میراث‌فرهنگی استان و سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری با حضور فریدون الله‌یاری مدیرکل میراث‌فرهنگی استان اصفهان در کمتر از یک ساعت از انتشار این خبر، از پل تاریخی سی‌و‌سه‌پل داده‌اند. در پایان این بازدید فریدون الله‌یاری مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اصفهان در جمع خبرنگاران حاضر عنوان کرد: «بررسی‌ها نشان می‌دهد ایجاد «اعوجاج» (کج شدن دیوار‌ها) در طبقه دوم سی‌و‌سه پل امری است که در دهه‌های گذشته اتفاق افتاده (تصاویر قدیمی گویای این مطلب است) و در حال حاضر هیچ‌گونه شواهدی دال بر فرونشست زمین در محل پایه‌های سی‌وسه‌پل مشاهده نشده است.» او تصریح کرد: «با توجه به بروز احتمال فرونشست زمین حاصل از خشک‌سالی طولانی‌مدت زاینده‌رود، بررسی‌های کار‌شناسان نشان می‌دهد در حال حاضر هیچ گونه شکستی بر بدنه پایه‌های پل در طبقه زیرین سی‌و‌سه‌پل مشاهده نشده است.» الله‌یاری همچنین گفت: «بررسی کار‌شناسان همچنین نشان می‌دهد که موج شکن‌های پل که با گچ و ساروج استحکام یافته‌اند، مستحکم در سر جای خود قرار دارد و در سقف طبقه اول و پایه‌های اصلی پل، هیچ‌گونه ترک و شکستی مشاهده نشده است.»
مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان در ادامه به بازدید کار‌شناسان از طبقه دوم پل اشاره کرد و افزود: «بررسی‌های طبقه دوم نیز نشان می‌دهد که هیچ نوع شکست یا فاصله‌ای میان دیواره‌ها و عرشه پل ایجاد نشده و تمام رواق‌های راهروهای سرپوشیده نیز سالم است و در جرز‌ها و کف طبقه دوم نیز ترک‌های ۴۵ درجه که ناشی از فرو نشست بوده وجود ندارد.» الله‌یاری با اشاره به استحکام سی‌و‌سه‌پل در هنگام ساخت آن تاکید کرد: «این پل تاریخی که به‌صورت دو طبقه طراحی شده است بزرگ‌ترین پل در مسیر زاینده رود بوده و ۲۹۹ متر طول و ۱۴ متر عرض دارد.» او اظهار کرد: «در زمان ساخت این پل تاریخی ابتدا چاهک‌های متعددی حداقل به عمق ۱۰ متر در بستر زاینده رود ایجاد شده و سپس این چاهک‌ها با سنگ پر شده و سپس بر روی آن‌ها بستری از سنگ ایجاد شده و پایه‌های پل نیز روی آن قرار گرفته است.» مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان همچنین به استحکام‌بخشی عرشه پل نیز در اواخر دهه ۴۰ و اوایل دهه ۵۰ خورشیدی اشاره کرد و اظهار کرد: «با توجه به عبور اتومبیل از عرشه سی و سه پل و احتمال بروز آسیب به عرشه پل، در آن عصر در طی طرحی که مرحوم شیرازی برای مرمت سی‌وسه‌پل ارائه داد (دال بتنی) در پهنه عرشه پل اجرا شده و همین سطح بتنی باعث استحکام پایه دیواره‌های طبقه دوم پل از آن دوران تا کنون شده است.» الله‌یاری اظهار کرد: «با توجه به بروز اعوجاج در برخی دیواره‌های پل، کار‌شناسان در حال حاضر اعتقادی برای مرمت اضطراری برای این بخش از دیواره‌های طبقه دوم پل ندارند.» او گفت: «با این وصف نگرانی‌های ما از تداوم خشکسالی و قطع جریان آب در زاینده‌رود و تهدیدی که این امر برای پایه‌های پل‌های تاریخی اصفهان به‌شمار می‌رود جدی است، روی همین اصل با همکاری سازمان نوسازی و بهسازی و شهرداری‌های در مسیر رودخانه زاینده رود در داخل شهر اصفهان، کمیته پایش پل‌های تاریخی اصفهان تشکیل شده است.»