امید

به گزارش امیدنامه، رضا زندی، خبرنگار با سابقه حوزه نفت و انرژی، در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: «حالا زمان آن است که «پته نفت» را رو کنید. بشکه‌های نفت را به مردم بدهید و بگذارید آن را در سبد دارایی‌شان بگذارند. نه در حرف، که به‌ صورت واقعی نفت را به مردم بدهید. نفت ایران، فعلا پشت دیوار بلند تحریم است. این دیوار اما، بالاخره فروریختنی است. امروز اگر نه، فردا حتما. این روزها همه‌ چیز دست به دست هم داده است تا بتوان مردم را واقعا مالک نفت کرد. چطور؟

١- از سال‌ها پیش مدام به این فکر بودم که چگونه می‌توان عامه مردم را واقعا مالک نفت کرد. دیروز اتفاقی روی یک تخته طرحی را دیدم، همسو با آن فکر سالیان رفته. فرهنگ معین، برای «پته » یکی هم این معنی را نوشته است: «کاغذ مقوایی یا مهره فلزی که به جای پول به‌ کار می‌رفته.» آقای رییس‌جمهور نفت را در پته‌های ١٠٠ بشکه‌ای به مردم بفروشید. این برگه‌ها می‌توانند حکم برگه‌های سهام راداشته باشند و آرام‌آرام بازار کاغذی نفت را در داخل ایران شکل دهند. چگونه؟

٢- اول پته‌های (اوراق) ١٠٠ بشکه‌ای نفت را درست کنید. بعد این پته‌ها را ٥ درصد پایین‌تر از فوب خلیج فارس به مردم عرضه کنید. همان‌ طور که پالایشگاه‌های داخلی از شرکت ملی نفت می‌خرند. حالا شرکت‌های بیمه می‌توانند با دریافت مثلا ٥درصد ارزش پته‌ها، این اوراق را بیمه کنند. بنابراین خریداران پته‌های نفتی می‌توانند مطمئن باشند که حداقل به همان قیمتی که پته‌های نفت را خریده‌اند می‌توانند بفروشند و ضرر نخواهند کرد، چون پته‌های نفتی‌شان بیمه شده است.

٣- قیمت نفت برنت دیروز بشکه‌ای ٤١ دلار بود. بنابراین قیمت نفت، در حدود پایینی است و می‌توان انتظار داشت که در سال‌های آینده‌ و با رهایی از شر کرونا و بهبود تقاضا، مقداری افزایشی باشد. پس می‌توان به سودآوری پته‌های نفتی‌ها در بازه زمانی بلندمدت‌ امیدوار بود. برای کاهش ریسک ناشی از کاهش احتمالی قیمت نفت، دولت حتی می‌تواند سود مشخصی را برای پته‌های نفتی در نظر بگیرد. منتهی سود روی قیمت دلاری پته‌های نفتی نه قیمت ریالی. فرض کنید سالی ٤ درصد روی ارزش دلاری پته‌ها در بازه سه‌ساله. تا اینجا ریسک خریدار کم می‌شود.

٤- حالا مردم چطور می‌توانند صاحب واقعی بشکه‌های نفت شوند؟ پته‌های نفتی می‌تواند زمان سه‌ ساله داشته باشد. در پایان این زمان هر نفری که به‌ طور مثال حداقل ٥هزار پته دارد می‌تواند به شرکت ملی نفت مراجعه کرده و نفتش را چه برای فروش به پالایشگران داخلی چه برای صادرات دریافت کند. اگر خرید و فروش این پته‌های نفتی، از مالیات معاف شود و سه ماه بعد از خرید پته، امکان خرید و فروش آن هم فراهم شود، می‌توان به نوعی، بازار کاغذی خرید و فروش نفت را شکل داد. خرید و فروش این برگه‌ها (که طبعا بر اساس قیمت جهانی نفت انجام می‌شود) هر چقدر هم سود داشت برای صاحبش باشد.

٥- حدود یک سال به پایان دولت، زمان باقی است. به گفته جهانگیری دولت حدود ٣٥ میلیارد دلار لازم دارد تا بتواند کشور را مثل پارسال اداره کند. از یک طرف منابع دولت محدود شده است و از سوی دیگر برخی به دنبال حفظ ارزش دارایی‌شان هستند. دیگر لازم به اثبات‌ نیست که نقدینگی هم در بازار موج می‌زند و این موج هر بار به جایی می‌خورد. پته‌های نفتی، می‌تواند بخشی از این نقدینگی را جذب و مردم را هم مالک واقعی کند. شرکت ملی نفت هم باید پشتوانه رسمی این پته‌ها باشد. هر چند طرح فروش پته‌های نفتی نیازمند کار کارشناسی دقیقی است اما، طرحی است که می‌توان درباره‌اش جدی فکر کرد. با موافقین و مخالفینش. فقط دیر نشود آقای دولت. «پته‌های نفت را رو کنید.»