امید

در چند دهه گذشته اقتصاد ایران بدترین و کاری‌ترین ضربه‌ها را از بودجه‌های سالانه خورده است. مثلاً ویروس تورم مزمن چند دهه گذشته عمدتاً از طریق بودجه وارد بدن اقتصاد ایران شده و نقش بسیار مهمی در تخریب زیرساخت‌های اقتصاد کشور ایفا کرده است. اکنون این سؤال مطرح می‌شود که چه کسانی بودجه را تبدیل به تهدید برای اقتصاد کشور می‌کنند؟ انگشت اتهام را باید به سوی سیاستمداران پوپولیست نشانه رفت. همان‌ها که در چند دهه گذشته هزینه محبوبیت سیاسی خود را از جیب مردم برداشت کرده‌اند. برای سیاستمدار پوپولیست هیچ عرصه‌ای بهتر از بودجه مهیا نیست تا در برابر توده‌های مردم نقش بازی کند، با این هدف که بر محبوبیت خود بیفزایند. اینجاست که بودجه بیشتر از آن که مجالی برای سیاستگذاری اقتصادی باشد، به عرصه‌ای برای گشاده دستی سیاستمداران تبدیل می‌شود.
این عارضه راست و چپ و اصلاح‌طلب و اصولگرا نمی‌شناسد. جناح و حزب و جبهه سیاسی هم مهم نیست، میل نامحدود به خرج کردن از منابع محدود کشور، تنها نقطه اشتراک میان اکثر سیاستمداران ایرانی است.
این عارضه در سال‌های وفور درآمدهای نفتی در رفتار سیاستمداران نهادینه شده اما در دوره تنگنای تحریم هم کنار گذاشته نشده است.
این روزها اقتصاد ایران به‌طور همزمان با چند ابرچالش دست و پنجه نرم می‌کند و از همه مهم‌تر اینکه دوباره در تله تحریم گرفتار شده‌ایم پس انتظار این است که سیاستمداران ما عادات دوره وفور درآمدها را کنار بگذارند.
قطعاً دولت در ماه‌های آینده برای ایفای تعهدات و وظایف خود دچار مشکل مالی می‌شود که حاصل آن کسری بودجه است. کسری بودجه می‌تواند دولت را وسوسه کند که یا از منابع بانک مرکزی برداشت کند یا دست به دامان بانک‌ها شود. به این ترتیب بدهی دولت به بانک مرکزی یا به‌طورغیرمستقیم، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی افزایش خواهد یافت که نتیجه این اتفاقات افزایش پایه پولی و حجم نقدینگی خواهد بود که نتیجه‌ قطعی‌اش تورم است. کلید حل این معما در این است که سیاستمداران ما تقوای مالی پیشه کنند و مسابقه هزینه کردن از منابع کشور را برگزار نکنند.قطعاً کشور برای‌گذار از شرایط سخت پیش رو نیاز به منابع مالی دارد و در صورتی که منابع موجود به درستی هزینه نشود، امیدی به‌ گذار از وضع موجود نخواهیم داشت. من لایحه بودجه 98 را به مثابه پل صراط سیاستمداران می‌دانم و امیدوارم هم دولت و هم مجلس با درک صحیح از شرایط موجود، به درستی سیاستگذاری کنند. بیایید به خاطر کشور عزیزمان ایران اگر به توصیه اقتصاددانان توجه نمی‌کنیم، به نصیحت سعدی گوش فرا دهیم که گفته: چو دخلت نیست، خرج آهسته‌تر کن