امید

یک ثانیه طول کشید که خانم مقیمی، مالک یک شرکت بزرگ باربری ، خبر را بگیرد. به تازگی در دفتر خود در تهران تعریف می کرد که وقتی خبر را گرفت، با خودش گفت: «وارد کسب و کار شدیم.»معلوم شد این پیام یک شوخی نامناسب بوده است و در عوض، مذاکرات هسته ای هفت ماه دیگر تمدید شد (خبرهای بد برای اقتصاد آسیب دیده و تورم زده ایران)؛ اما خانم مقیمی ناراحت نشد. با لبخند گفت: «من امیدم را از دست نمی دهم. به زودی تمام می شود. مثل این که خورشید پس از طوفانی مهیب از پشت ابرها بدرخشد.»

ماه گذشته که مذاکره کنندگان هسته ای با تمدید دوم گفتگوها، بدون حتی چارچوبی برای مذاکرات بیشتر توافق کردند، از خوش بینی بی حد و اندازه خانم مقیمی، که احساس مشترک بسیاری از فعالان برجسته اقتصادی در اینجا است، اندکی کاسته شد؛ اما حلقه های فعالان اقتصادی ایمان دارند که تازه ترین تمدید، چیزی بیش از تعویق افتادن گرم شدن اجتناب ناپذیر روابط ایران و بقیه جهان است.

خانم مقیمی گفت: «جهان به این توافق نیاز دارد؛ ما به این توافق نیاز داریم. این اتفاق خواهد افتاد.»

هم میانه روها و هم محافظه کاران درباره افزایش بی رویه این انتظار در میان مردم و نیز طبقه فعالان برجسته اقتصادی که توافق به راحتی دست یافتنی است، ابراز نگرانی کرده و هشدار داده اند که اگر مذاکرات، که قرار است هفته آینده در ژنو از سر گرفته شود، شکست بخورد، این اشتیاق ممکن است به ناامیدی تلخی تبدیل شود.

فرشاد قربان پور، تحلیل گر سیاسی، گفت: «امید به آینده ای بهتر کافی است تا آنها را وا دارد که مشکلات کنونی شان را فراموش کنند. بعداً، خواهیم دید که این وضعیت روانی برای ما هزینه¬بر خواهد بود یا خیر.»

با توجه به این که مدیران اجرایی صنایع صادراتی مهم (نفت، گاز، حمل و نقل و فرش) بی صبرانه برای به زعم خود روزهای بسیار پررونق پیش رو آماده می شوند، این اطمینان به شکل خاص خود آغاز شده است. آنها در دیدار با فعالان اقتصادی خارجی در همایش هایی که مرتب در تهران برگزار می شود، یادداشت تفاهم و دیگر توافق های غیر الزام آور و حتی قراردادهایی را شتاب زده تدوین می کنند (و همه آنها با این هشدار که ابتدا باید تحریم ها برداشته شوند).

محمدجواد حسن نژاد، مدیر کل "پتروسادیان"، یک شرکت مشاوره در زمینه نفت و گاز، گفت: « با اعراب و اروپایی ها قراردادهایی را برای طراحی پنج پالایشگاه امضا کرده ام.» وی گفت ارزش بالقوه این قراردادها برای شرکت او میلیون ها دلار است و میلیاردها دلار را به اقتصاد راکد ایران تزریق می کنند.

وی گفت: «روحیه ها عالی است. اعتماد رو به رشدی به وجود آمده است. پس از توافق شاهد رونقی باورنکردنی خواهیم بود.»

خانم مقیمی در حالی که پشت میزش نشسته بود، در میان گفتگوهای تلفنی خود، گفت در ماه های آینده، "اتاق بازرگانی تهران" سرگرم سازماندهی همایشی بین المللی برای سرمایه گذاران خارجی خواهد بود.

وی گفت: «به سرمایه گذاران خارجی خواهیم گفت که کجا و چگونه می توانند سرمایه گذاری کنند و برای آمدن به ایران، به آنها کمک می کنیم. اینجا، همه ما برای شروع کار آماده هستیم.»

زمانی که خانم مقیمی به آینده ایران می اندیشد، کشوری پررونق را در قلب چهار راه میان آسیا، اروپا و خاورمیانه تصور می کند. رشد ناوگان کامیون های او فراتر از تصور است و پیش بینی کرد که شرکت های خارجی نه تنها جذابیت دبی در امارات متحده عربی را انتخاب نمی کنند، بلکه از تهران پررونق آینده برای دفاتر منطقه ای خود استفاده خواهند کرد.

وی در دفترش در تهران که گواهینامه ها و جوایزی را به دیوار آن آویخته بود، گفت: «باید از همین حالا آماده شویم. از این راه است که می توانیم برای زمانی که تحریم ها برداشته شوند، آماده باشیم.»

موج خوش بینی با انتخاب حسن روحانی، رئیس جمهوری میانه رو، آغاز شد که وعده داد روابط ایران را با غرب ترمیم کند. آقای روحانی که همچنان این تفکر را تشویق می کند، همین هفته گذشته بود که گفت «موضوع هسته ای به پایان خود نزدیک می شود.» محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه و مذاکره کننده ارشد او پس از تازه ترین تمدید قول داد که توافق هسته ای "در همین هفته ها" به دست آید.

افزایش انتظارات، منحصر به ایرانی ها نیست. سیل ورود هیأت های خارجی به ایران با آهنگی ثابت ادامه دارد و فعالان اقتصادی علاقمندی را به ایران می کشاند که در همایش ها از موقعیت ژئوپلتیک بی نظیر ایران، ثبات آن و بازار بسیار دست نخورده مصرف کنندگان طبقه متوسطش سخن می گویند.

به تازگی در یکی از این همایش ها، یکی از مدیران فرانسوی در حالی که به انبوهی از مخاطبان که نمایندگان صنعت خودروسازی ایران بودند و لبخندی از روی غرور بر لب داشتند، خیره شده بود، اذعان کرد که ظرفیت فعالیت اقتصادی در ایران واقعاً عالی است. وی و دیگران همان موقع فیلمی سه بعدی را تماشا کرده بودند که کارگرانی با روپوش های آبی را نشان می داد که روبات ها را در کارخانه "ایران خودرو" هدایت می کردند؛ "ایران خودرو" سالانه صدها هزار خودرو در سرعت و حجمی بالا تولید می کند.

آرنود دو دیوید بوریگاردز، مدیر مذکور، گفت: «هرچه زودتر بتوانیم کار با یکدیگر را شروع کنیم، بهتر است. وی تقریباً با اشتیاق افزود: «امیدوارم همکاران عزیزمان منتظر ما بمانند.»

اگر ایران تسلیم شدن در برابر آمریکا را نپذیرد، بحران اقتصادی، تهران را به نابودی کامل می کشاند. امیدوارم که تصمیم درستی بگیرند و ...

دولت ایران شرکت ایران خودرو را که بخشی از سهام آنرا در اختیار دارد به عنوان نماد توانمندی ایران و گنجینه ای که باید به شریکی خارجی با بهترین پیشنهاد فروخته شود، نمایش می دهد.

حتی با این که تحریم ها تولید این خودروساز را در مقایسه با سال 2011 که 1 میلیون و 600 هزار خودرو تولید می کرد و اوج تولید آن بود، 40 درصد کاهش داده اند، امیدها بالا رفته است. هاشم یکه زارع، مدیر "ایران خودرو"، که از میان انبوهی از خبرنگاران روزنامه ها می گذشت، گفت: «آینده خود را فارغ از هر ضرب الاجلی برنامه ریزی می کنیم.»

شرکت او بیش از یک دهه با خودروسازی "پی اس آ پژو سیتروئن" فرانسه در قراردادی به ارزش بیش از دو و نیم میلیارد دلار همکاری داشته است؛ اما شرکت فرانسوی در سال 2012 مجبور شد به علت تحریم های به سرکردگی آمریکا تعهدات خود را زیر پا بگذارد.

آنها مشتاق بازگشت [به ایران] هستند، اما یکه زارع گفت این شرکت هم اکنون متقاضیان بسیاری برای انتخاب دارد. وی گفت: «"جنرال موتور"، "فورد" و همه خودروسازان بزرگ آمریکا به همکاری با ما علاقه نشان می دهند. آینده ما روشن است.»

خوش بینی درباره آینده در تقابل آشکار با واقعیت رنج آور بحران اقتصادی در حال تشدید ایران است. کاهش 40 درصدی قیمت نفت دولت را مجبور کرده است بودجه های عمومی و بودجه دیگر برنامه های دولتی را کاهش دهد.

روز سه شنبه، برای نخستین بار، قیمت نان، مهمترین کالاهای اساسی یارانه ای کشور، 30 درصد افزایش یافت. روز چهارشنبه، "خبرگزاری فارس" گزارش داد که دولت مرحله بندی پایانِ دادن یارانه نقدی ماهانه 11 دلار به هر شخص را به برخی از مردم ایران بی سر و صدا آغاز کرده است.

حتی به ارزش پول رایج ایران بسیار ضربه خورده است، و دولت که از حفظ ارزش برابری ریال حمایت می کند، اجازه داد که پیش از بازگشت آرام، به تازگی 8 درصد سقوط کند.

در بیشتر موارد، ایرانی ها تلاش می کنند که به خبرهای ناخوشایند توجه نشان ندهند اما چنانچه مذاکرات هسته ای شکست بخورد و تحریم ها ادامه یابند یا حتی تشدید شوند، چه؟ خانم مقیمی گفت: «در آن صورت بسیار ناراحت خواهیم شد. اما واقعاً احساس می کنم این اتفاق نمی افتد.»

حسن نژاد، مشاور نفت و گاز، در دفتر خود گفت:  وی گفت در ماه های اخیر، در استقبال از توافق (و موج کاری پس از آن) یک دور استخدام انجام داده است. وی گفت: «سال های گذشته واقعاً سال های سختی بوده اند. هر چه سریع تر گفتگوها را پایان دهیم، زودتر می توانیم شروع کنیم.»

خارج از سالن همایش خودروسازان، در طبقه پایین برج 1300 فوتی میلاد تهران، ایرانی ها به آخرین مدل های خودرو "ایران خودرو" خیره شده اند. سرمایه گذاری به نام مسعود رعنایی گفت بسیار خوش بین است. وی درباره "ایران خودرو" گفت: «اگر قراردادی را با شرکتی خارجی امضا کنند، شاید به خرید فکر کنم؛ اما [این کار] در حال حاضر، بسیار پرخطر و نامطمئن است