امید

 كافي است از مسافري كه تازه از استانبول يا يكي از جزيره‌هاي تفريحي تركيه برگشته، سوال بپرسي تا متوجه شوي كه در واقعيت زندگي مردم تركيه هم سختي و فشار اقتصادي و اجتماعي، مشكل و مانعي تازه است. اما همين مردم، همين‌هايي كه اردوغان اين روزها با ايستادگي‌اش مقابل ترامپ آنها را به سختي انداخته، به فراخوانش جواب مثبت داده‌اند و براي كمك به ارزش پول ملي، طلاها و دلارهاي خود را در طلافروشي‌ها و صرافي‌ها به لير تبديل كرده‌اند؛ رفتاري كه خبر از مسووليت و تعهد اجتماعي مي‌دهد. با اين حركت مردم تركيه ثابت مي‌كنند كه فارغ از دنياي سياست، نسبت‌شان با دولت‌ و هزار و يك بهانه ديگر، اتحاد ملي را فراموش نمي‌كنند و براي كشور خود ايستاده‌اند. در اين لحظات كه ارزش لير سقوط مي‌كند، نه براي خريد دلار هجوم آوردند و نه طلا. برعكس ما كه تا همين هفته پيش، دلارهاي خود را در خانه پنهان مي‌كرديم و در محيط مجازي فرياد «وامصيبتا» سرمي‌داديم و ويروس ترس و ناامني را پراكنده مي‌كرديم. ما جامعه‌ ايراني كه مدت‌هاست مطالبه‌گري اجتماعي، سياسي و اقتصادي را حق خود مي‌دانيم، اما هنوز باور نكرده‌ايم كه به اندازه همه آنهايي كه مسوول هستند، مسووليم و تعهد اجتماعي داريم. انگار درس علوم اجتماعي خود را تا سر «وظايف حكومت نسبت به شهروندان» خوانده‌ايم و بعد هم كتاب را بسته‌ايم و از فصل مهم «وظايف مردم در مقابل جامعه» گذشته‌ايم. بله، ممكن است كه در شبكه‌هاي مجازي وقتي مي‌بينيم كه همه باهم يك‌صدا براي «خليج‌فارس» بسيج مي‌شوند يا در همين ماجراي «خزر» با همه ناخوشايندي‌هايش از حس تعلق به وطن مي‌گوييم و اينكه همچنان با همه اختلاف‌ها نسبت به تماميت ارضي سرزمين خود حساس هستيم و حتي در مواقع ضروري همه باهم و يك‌صدا به ترامپ پيام مي‌دهيم كه نمي‌تواند و نبايد ما را تهديد كند و... بسيار دوست‌داشتني و زيباست. اما آيا معناي ايستاد‌گي، اتحاد و مسووليت اجتماعي داشتن، فقط نوشتن در هشتگ‌هاي خاص و دست به دست كردن مطالب مختلف در ستايش همه ارزش‌ها و منافع ملي است؟ ما تا كجا مي‌توانيم با حرف زدن خود را به عنوان يك ايراني غيور و وطن‌دوست معرفي كنيم و وقتي اوضاع خراب شد و مشكلات از راه رسيد به‌جاي ايستادن و همراه شدن، ترس‌ها و انتقادهاي خود را سرازير كنيم و فقط مراقب كلاه خود باشيم كه باد آن را نبرد؟ تفاوت ما با مردم تركيه چيست؟ اگر يك‌بار به كشور همسايه سفر كرده باشيد، مي‌دانيد كه ميان ما و اين مردم يك تفاوت اساسي و مهم وجود دارد. آنها هيچ‌وقت دعواي خود را به خانه همسايه نمي‌برند، هيچ‌وقت به‌خاطر آنچه اتفاق مي‌افتد فقط يك مقصر پيدا نمي‌كنند و مسووليت خود را مي‌پذيرند. شايد حالا وقتش رسيده كه از خود بپرسيم چرا وقتي دلار گران شد، به صرافي‌ها هجوم برديم؟ چرا وقتي يك رسانه بيگانه از فروش درياي خزر حرف زد، بدون خواندن حتي يك منبع درست و تاريخي، حرفش را قبول كرديم؟ بياييد يك‌بار آيينه را مقابل خودمان بگيريم و از خودمان بپرسيم، سرفصل مسووليت‌هاي اجتماعي يك شهروند را تا كجا خوانديم، به خاطر سپرديم و تلاش كرديم تا سنگي از كوله‌بار سختي‌هاي اين جامعه و سرزمين ‌برداريم. واقعيت اين است؛ تا اينجا ما به اندازه همه آنهايي كه مقصر مي‌دانيم، مقصر هستيم.