امید

روز جمعه همراه با چند نفر از دوستان دانشجو، در برنامه «مناظره» شبکه اول سیما با موضوع «تولید علمی و نشاط سیاسی» حضور یافتم. بنا بر صحبت‏‌های انجام گرفته، قرار بود این حضور همراه با طرح سوال از مهمانان برنامه باشد و به چند نفر فرصتی هر چند کوتاه جهت اظهار نظر داده شود. اما متأسفانه آن چه گذشت و در نهایت منجر به اعتراض برخی حضار و ترک استودیو شد حکایت دیگری بود. پیش از تجربه این حضور، دوست داشتم در قالب یادداشتی به شرح مواردی که احتمالاً فرصت بیانش در هنگام برنامه فراهم نمی‏شد بپردازم. اما از آن جا که هیچ فرصتی به دانشجویان حاضر که قریب به اتفاق در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا مشغول به تحصیل بودند داده نشد، ترجیح دادم به رویکرد صدا وسیما بپردازم تا به لطف خداوند مسئولین مربوطه از تکرار چنین مسائلی اجتناب کنند.
پیش از آغاز پرسش و پاسخ برنامه و فارغ از توافق انجام گرفته در خصوص طرح سوال، یکی از عوامل با مراجعه به من و ذکر عبارت عجیب «شما تعویض شدید!» از من خواست تا ضمن ترک استودیو، صندلی خود را به خبرنگار خبرگزاری نسیم بدهم و وقتی با اعتراض من در خصوص ترک سالن بدون طرح سوال مواجه شد گفت: «متأسفانه تعداد مهمانان از تعداد سکوها بیشتر است و همه می‏خواهند در برنامه حضور داشته باشند!». در نهایت با خروج داوطلبانه یکی از دوستان، حضور من در سالن و البته در صندلی دیگری ادامه یافت. اما نکته‏‌ای که برایم جای شگفتی داشت این بود که ظاهراً از نگاه برگزار کنندگان این برنامه، تماشاچیان حاضر در سالن بخشی از دکور برنامه هستند و اگر غیر از این بود شاید با یک دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی که اتفاقاً پیش از حضور، اطلاعات کاملی در خصوص وضعیت فعالیت‏‌ها و سوابقش اخذ شده برخورد بهتری می‏شد. لازم است یک نفر به عزیزان دست اندر کار توضیح دهد که حضور دانشجویان در یک برنامه با موضوع «تولید علم و نشاط سیاسی» به عنوان تماشاگر جریان مناظره تفاوت‏‌هایی بنیادین با حضور تماشاچیان محترم مسابقات آشپزی یا برنامه خردسالان دارد و به تبع آن شیوه برخورد نیز الزامات خاص خود را می‏طلبد.
مسئله دیگر اظهارات عجیب مجری در خصوص عدم دعوت از صاحبان دیدگاه‏های متفاوت بود. یکی از مهمانان با بیان این که کاش یک نفر با تفکری متفاوت هم در استودیو حضور داشت، دکتر حسین سلیمی را به عنوان یکی از گزینه‏‌ها مطرح کرد که آقای حیدری فوراً در جواب گفت «از ایشان دعوت کردیم اما با مشورت با دکتر توفیقی دعوت ما را رد کردند!». شاید آن مهمان گرامی با توجه به نگاه سیاسیش انگیزه چندانی برای پیگیری این مسئله نداشت، اما لازم است از عوامل این برنامه سوال شود که آیا با عدم قبول زحمت دکتر سلیمی، باب دعوت از چهره‏‌های صاحب فکر متفاوت به کل بسته می‏شود؟ کاش دست اندر کاران محترم اعلام می‏کردند که از چه مهمانان دیگری برای این برنامه دعوت شده و چرا حضورشان در برنامه مقدور نشده است تا به این سوال پاسخ داده شود که یکدست بودن نگاه سیاسی پنج مهمان یک به اصطلاح «مناظره» شش نفره در حوزه آموزش عالی، نتیجه کم کاری عوامل برنامه در یک هفته یا نگاه امنیتی تصمیم گیران و یا نتیجه قهر بسیاری از اساتید دانشگاه با این دستگاه عریض و طویل به دلیل تجارب تلخ پیشین است. 
در نهایت آن چه موجب خروج همراه با ناراحتی نیمی از حضار در سالن شد، عدم اختصاص زمان موعود برای طرح سوال از شش مهمان مناظره بود. هر چند آقای حیدری این بخش از برنامه را با تعارف «فکر می‏کنم حضار ما هم زیاد ساکت نشسته اند و...» آغاز کردند، اما در نهایت با طرح سوال سه خبرنگار و بهانه همیشگی اتمام وقت، دانشجویان حاضر هرگز فرصتی نیافتند. این مسئله البته موجب بحث با مجری برنامه شد، اما در نهایت نه به طرح سوال، که به مواجهه با رفتار نه چندان دوستانه تهیه کننده و ترک خودخواسته‏ ساختمان تولید انجامید. در واقع مسئولین محترم از اظهار نظر «دانشجویان» در برنامه‏‌ای که با موضوع «تولید علم» و «نشاط سیاسی» در «دانشگاه‏ها» برگزار شده بود به بهانه کمبود وقت جلوگیری کردند و همان گونه که به تهیه کننده محترم عرض کردم، حذف تنها زمان طرح سوال دانشجویان حاضر حتی به فرض کمبود زمان، نهایت بی سلیقگی در صرفه جویی بود! 
شاید به قول یکی از مهمانان عزیز برنامه در پشت صحنه، ما دانشجویان «اشتباه کردیم که آمدیم» و از ابتدا باید می‏دانستیم که چنین برنامه‏ای در شأن ما نیست. اما من ترجیح می‏دهم نگاه مثبت تری به عملکرد مسئولین این برنامه داشته باشم. از نگاه من آن چه در حاشیه‏ی این برنامه شاهدش بودیم عدم تطبیق عوامل صدا و سیما با فضای سیاسی جدید به دلیل تنفس طولانی مدت در فضای امنیتی بود. شاید در فضای امنیتی امکان «تعویض مهمان» یا پر کردن صندلی‏ها از مسیرهایی حتی آسان تر از گزینش هم فراهم باشد، اما آن گاه که خود را ملزم به انتقال واقعیت‏‌ها و نه تکرار منویات شخصی بدانیم، دیگر چنین برخوردهایی معنا ندارند. شاید بهتر باشد صدا و سیما در مسیر دعوت از مهمانانش برای برنامه بازنگری کند تا لغت «مناظره» از معنا تهی نشود. به هر حال فارغ از خط و ربط سیاسی مهمانان بزرگوار برنامه، آن چه در جمعه گذشته با عنوان مناظره عرضه شد، بیشتر شبیه یکی از هزاران میزگرد خسته کننده، تکراری و غیر واقعی هشت سال اخیر بود که اگر قرار بود خاصیتی داشته باشد، انتخابات بیست و چهارم خرداد نتیجه‏ دیگری داشت.