امید

«حسن روحانی» ابتدا پنجشنبه گذشته به اصولگرایان در باشگاه ریاست‌جمهوری افطاری داد و حالا هم وعده داده که به‌زودی اصلاح‌طلبان را میهمان می‌کند. نشست دوازدهم تیر اصولگرایان با «روحانی» دومین ملاقات آنها با رییس دولت یازدهم محسوب می‌شد، آن‌هم درست یک‌ماه‌ونیم بعد از دیدار بی‌سروصدای جمعی از اصلاح‌طلبان با رییس دولت. اصولگرایان و اصلاح‌طلبان در این دیدارها هم خواسته‌هایشان را از دولت مطرح کرده‌اند و هم نقدهایشان را. آنچه از دیدار اخیر چهره‌های سرشناس دو جناح اصلی کشور با رییس دولت اعتدال منتشر شده اما به‌خوبی نشان‌دهنده تفاوت خواسته‌هاست. اصلاح‌طلبان نگاهشان به دولت، سهم‌خواهانه نیست، بیشتر حامیانه است و انتقادهای بدنه اجتماعی را مطرح می‌کنند. برعکس به نظر می‌رسد که اصولگرایان به‌دنبال سهم بیشتری از دولتند.

دیدار اصولگرایانه

نقل‌قول‌های خودشان از ضیافت افطاری با «روحانی» نشان می‌دهد که از برخی انتصاب‌ها در بدنه دولت گلایه‌مندند. اصولگرایان برخلاف اصلاح‌طلبان که از فضای فعلی قدرت سهم ناچیزی دارند، نه‌تنها در دولت بلکه در دیگر نهادهای انتخابی و انتصابی حضور قابل‌توجهی دارند، اما همچنان از وضع موجود گلایه‌مندند. بخش عمده‌ای از آنها در مجلس کاملا دولت را به‌ویژه در حوزه‌های فرهنگی و گاه سیاست خارجی زیر منگنه قرار داده‌اند و هرروز یک وزیر را تهدید به استیضاح می‌کنند. در نشست اخیر هم از «روحانی» خواسته‌اند که در این زمینه تسامح و تساهل به خرج ندهد. آنها به «روحانی» توصیه کرده‌‌اند که در این زمینه خود را آماده نقدپذیری کند.

اصولگرایان به‌خوبی می‌دانند که «روحانی» گزینه انتخابی آنها در انتخابات92 نبود و حمایت اصلاح‌طلبان از «روحانی» نقش مهمی در پیروزی روحانی داشت. باوجود همه اینها از دولتی که نقش در برآمدنش نداشته‌اند؛ سهم بیشتری می‌خواهند. «ابراهیم کارخانه» نماینده مجلس، یکی از اصولگرایان حاضر در افطاری، از«روحانی» گلایه کرده که در دولت اعتدال باید «از همه جناح‌های وفادار به انقلاب به‌صورت همگون استفاده شود» نه اینکه به قول او «برخی جناح‌ها در قله قرار گیرند و برخی در قعر مسوولیت‌ها و فقط در اسم اینگونه باشد که از آنها استفاده شده است.» عنوان «فتنه» هم کلیدواژه مورد علاقه اصولگرایان است تا جایی که «حداد عادل» هم در این دیدار در عین حال که بر لزوم استفاده از همه نیروهای وفادار به انقلاب به نظر تاکید کرده ‌است اما به روحانی بابت حضور افراد فعال و مرتبط با فتنه 88 در بدنه دولت تذکر داده و گفته بود که انتظار می‌رود افرادی که او «مرتبط با فتنه 88» می‌نامید در دولت تدبیر و امید جایگاهی نداشته باشند تا زمینه ساختارشکنی آنها مجددا فراهم نشود. پاسخ «روحانی» در آن نشست به اصولگرایان اما تاکید بر نگاه فراجناحی دولت در استفاده از نیروهای سیاسی بود. او با انتقاد از برخی دیدگاه‌ها که نسبت به هر نوع وحدتی نظر سوء دارند به آنها اینطور پاسخ داد که «دولتی که او ریاستش را برعهده دارد، در چارچوب قانون حرکت می‌کند.»

آنطور که «حمیدرضا ترقی» از حاضران در این نشست هفته پیش اصولگرایان با رییس‌جمهوری نقل کرده به‌جز نگرانی از آنچه «نفوذ عوامل فتنه در دولت» نامیده می‌شود مسایل اقتصادی هم از دیگر دغدغه‌هایی بود که در این دیدار از سوی اصولگرایان مطرح شده ‌است. اصولگرایان درحالی از دولت یک‌ساله، تعجیل در حل گرانی را طلب می‌کنند که متوجه نیستند مسبب وضعیت اقتصادی فعلی ناشی از عملکرد هشت‌ساله دولت مورد حمایت‌ آنهاست.

دیدار اصلاح‌طلبانه

اصلاح‌طلبان اما با وجود نقش و سهمی که در انتخابات 92 و پیروزی روحانی داشتند دنبال سهم‌خواهی از دولت نیستند. آنها در دیدار 25 اردیبهشت خود اگرچه همزمان هم از دولت حمایت کردند و هم نقدهای «بدنه اجتماعی» را بیان کردند اما در مجموع خود را همراه دولت دانستند و خواستار این بودند که دولت از ظرفیت این همراهی به خوبی استفاده کند. اصلاح‌طلبان در دیدار خود با روحانی، ناکامی دولت را شکست همه برشمردند. مهم‌ترین نقد آنها، نقد بر عملکرد رسانه‌ای دولت بود. اصلاح‌طلبان از روحانی خواسته بودند از ظرفیت رسانه‌ای موجود برای راهبری برنامه‌هایش و ارتباط بیشتر با مردم استفاده کند. درحالی که برخی از فعالان اصولگرا و منتقدان دولت؛ باهم در مسیر نقد و تخریب از این توان رسانه‌ای به بهترین وجه استفاده می‌کنند، یکی از درخواست‌های اصلاح‌طلبان آن بود که روحانی از ظرفیت حمایت و همیاری رسانه‌های آنان بهره گیرد و به پیشنهادها و انتقاد‌های آنها که برخاسته از مطالبات بدنه اصلاح‌طلب جامعه است، توجه کند.

از دیگر خواسته‌های اصلاح‌طلبان، جلوگیری دولت از رشد افراطی‌گری و کمک به کاستن فاصله ایجادشده بین اصلاح‌طلبان و نظام بود. اصلاح‌طلبان از روحانی خواستند به سیاست داخلی؛ توجه بیشتری داشته باشد. به باور آنها، برخی گره‌ها در حوزه سیاست خارجی ریشه در رخدادهای پیشین داخلی دارد بنابراین از روحانی خواسته بودند که از حالا به فکر اصلاح روند سیاست داخلی به ویژه در آستانه انتخابات مجلس باشد. به اعتقاد اصلاح‌طلبان، رای‌دهندگان به روحانی به دنبال تغییر بودند و این تغییر تنها در راس هرم دولت کافی نیست بلکه بدنه عریض و طویل دولت در استان‌ها نیز باید با شعارها و برنامه‌های دولت جدید هماهنگ شود. در مجموع به نظر می‌رسد اطلاح‌طلبان از میان گزینه‌های «حمایت بی‌قیدوشرط»، «مخالفت» و «حمایت انتقادی»، رویکرد سوم را برگزیده‌اند. حالا باید منتظر افطاری بعدی «روحانی» با اصلاح‌طلبان ماند؛ مراسمی که اگر هم دیدگاه‌های مختلفی در آن بیان شود، مانع از حس غلبه همدلی بر فضای گفت‌وگو نخواهد بود.