امید

گزارشی که دولت آمریکا درباره قتل جمال خاشقچی، منتقد سعودی منتشر کرده نشان می‌دهد این ترور با دستور مستقیم «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان سعودی انجام شده است.

این گزارش که دفتر اطلاعات ملی آمریکا آن را منتشر کرده می‌گوید «محمد بن سلمان» مجوز عملیاتی برای «دستگیری» یا «قتل» جمال خاشقچی را صادر کرده است.

در بخشی از این گزارش آمده است: «ارزیابی ما این است که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی مجوز انجام عملیاتی در استانبول ترکیه برای دستگیری یا قتل روزنامه‌نگار سعودی، جمال خاشقچی را صادر کرد. ارزیابی ما بر این اساس قرار دارد که ولیعهد سعودی از سال ۲۰۱۷ کنترل تصمیم‌گیری‌ها در پادشاهی عربستان سعودی را به دست گرفته است.»

گزارش آمریکا تصریح دارد «ولیعهد سعودی، خاشقچی را تهدیدی مستقیم برای پادشاهی عربستان می‌دید و از اقدامات خشن برای ساکت کردن او حمایت می‌کرد.»

در بخشی از این گزارش از افرادی که به نیابت از محمد بن‌سلمان در قتل خاشقچی ایفای نقش کرده‌اند نام برده شده است.

در این گزارش آمده است: «ما اطمینان قوی داریم که افراد زیر به نیابت از بن‌سلمان اقدام به صدور دستور قتل خاشقچی کردند و یا به طرق دیگر در قتل او همدستی کرده و یا مقصر هستند:
سعود القحطانی
ماهر مطرب
نائف العریفی
محمد الزهرانی
منصور اباحسین
عبدالعزیز الهوساوی
ولید عبدالله الشهیری
خالد العتیبه
 فهد شبیب البلوی
مشعل سعد البستانی
ترکی الشهیری
مصطفی المدنی
احمد زاید عسیری
عبدالله محمد الهرینی
یاسر خالد السالم
ابراهیم السلیم
صلاح الطبیعی
محمد العتیبی

دولت آمریکا بعد از انتشار این گزارش اعلام کرد علیه ۷۶ مقام عربستان سعودی محدودیت‌های روادید صادر کرده است. وزیر خارجه آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد علیه ۷۶ تبعه سعودی که گمان می‌رود اقدام به تهدید مخالفان حکومت در خارج از مرزهای این کشور کرده‌اند محدودیت‌هایی برای صدور روادید در نظر گرفته است.

منابع خبری علاوه بر این گفته‌اند وزارت خزانه‌داری آمریکا قصد دارد تحریم‌هایی را علیه برخی مقامات سعودی که در این قتل دست داشته‌اند اعمال کند. با وجود این، مقام‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا گفته‌اند ولیعهد عربستان سعودی علی‌رغم صدور دستور قتل جمال خاشقچی مشمول تحریم‌های جدید نخواهد شد.

واکنش عربستان

وزارت خارجه عربستان سعودی شامگاه جمعه اعلام کرد که دولت عربستان گزارشی را که به کنگره درباره جنایت کشتن جمال خاشقچی ارائه شده به طور کامل رد می‌کند.

در بیانیه وزارت خارجه عربستان آمده که آن چیزی که در گزارش ذکر شده نتیجه‌گیری‌های اهانت آمیز و غیرصحیح درباره مقام‌های ارشد کشور بوده که به هیچ وجه نمی‌توان آن را قبول کرد همچنین این گزارش شامل مجموعه‌ای از اطلاعات و نتیجه‌گیری‌های غیرصحیح است.

وزارت خارجه عربستان سعودی آنچه را قبلا توسط مقامات ذی صلاح در عربستان صادر شده بود تایید می‌کند مبنی بر اینکه این جنایت فجیع نقض آشکار قوانین عربستان و ارزش‌هایی است که توسط گروهی انجام شد که تمام مقررات و اختیارات دستگاه‌هایی را که در آن کار می‌کردند، نقض کردند.

دراین بیانیه آمده است: تمام اقدامات قضایی لازم برای تحقیق درباره آن گروه و محاکمه آنها به کار گرفته شد و احکام نهایی دادگاه علیه آنها صادر شد که خانواده مرحوم خاشقچی هم از آن استقبال کردند.
‎وزارت خارجه عربستان صدور گزارش دولت آمریکا درباره قتل خاشقچی را تاسف بار خواند و گفت: عربستان این جنایت فجیع را محکوم کرد و رهبری عربستان اقدامات لازم را برای اطمینان از عدم تکرار چنین حادثه تاسف باری در آینده را انجام خواهد داد، کما اینکه عربستان هر موضوعی را که به رهبری و حاکمیت آن و استقلال دستگاه قضایی آن ضربه بزند، رد می‌کند.

وزارت خارجه عربستان سعودی شراکت میان این کشور با آمریکا را قوی و محکم خواند و گفت: در طول هشت دهه گذشته این شراکت بر پایه اصول محکم مبتنی بر احترام متقابل است و نهادها در دو کشور برای تقویت آن در زمینه های مختلف و افزایش هماهنگی و همکاری میان دو کشور برای ایجاد ثبات و امنیت در منطقه و جهان تلاش می کنند و امیدواریم که این اصول محکم که چارچوبی قوی برای شراکت راهبردی دو کشور ایجاد کرد، ادامه یابد.

بازی درهم پیچیده تاج و تخت بن سلمان

محمد بن سلمان که با استفاده از دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ توانست در بازی تاج و تخت پادشاهی سعودی رقبای خود را از قدرت خارج کند، با روی کار آمدن دولت بایدن وضعیت بغرنجی پیدا کرده و به نظر می رسد گزارش اخیر درباره نقش او در قتل خاشقجی می تواند تمام معادلات قدرت او را برهم زند.

علاوه بر اثرات این قتل بر اعتبار و موقعیت بین‌المللی شخص محمد بن سلمان، موقعیت منطقه‌ای و جهانی ریاض نیز از این قتل آسیب دید.

از سوی دیگر، اگرچه محمد بن سلمان هم از رقابت‌های داخلی و هم از دشمنی‌های بین‌المللی جان سالم به در برد و روابط استراتژیک ریاض-واشنگتن نیز با پافشاری دونالد ترامپ پابرجا ماند اما به نظر می رسد در دوران بایدن وضعیت متفاوت خواهد باید و باید شاهد تغییراتی در معادلات قدرت در دربار سعودی باشیم.