امید

به گزارش امید به نقل از پیام نو، فیلم های آرشیوی استفاده شده در مستند « من روحانی هستم » خیلی ها را به شک انداخت که احتمالا این مستند پشت پرده های خاصی دارد و سازندگان آن از امکان دسترسی به منابعی برخوردار هستند که دیگران نمی توانند به آن دسترسی داشته باشند. حتی کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش های مجلس هم در گفت و گویی که در اواخر اردیبهشت ماه انجام داد تاکید کرده بود که  سازندگان فیلم مستند « من روحانی هستم » روابط گسترده ای در برخی حلقه های قدرت دارند. او گفته بود: « در این شکی نیست که گروه سازندگان از یک آرشیو قوی برخوردار بودند و اینکه چطور آنها به این آرشیوها دسترسی داشتند را من اصلا در جریان نیستم و البته مهم است که این قضیه مشخص شود ».

بعدا اما نه خود سازمان صدا و سیما زیر بار پذیرفتن چنین مسئولیتی رفت و نه شورای نظارت بر صدا و سیما قبول کردند تا ارتباط بین آرشیو صدا و سیما با فیلم های استفاه شده در مستند « من روحانی هستم » را بررسی کنند.

این ابهام باقی ماند تا اینکه سفیر فیلم مستند جدید خود را با نام « مصاف » رونمایی کرد و البته برای آن سایتی نیز طراحی شده است. در این سایت و در میان مطالب مرتبط با مستند «  مصاف » مصاحبه ای با محمد توکلی، تهیه کننده این مستند و محمدرضا تاجدین نویسنده فیلمنامه آن وجود دارد که وی در ان به طور مستقیم به استفاده از آرشیو صدا و سیما در فیلم مستند خود اعتراف می کند.

توکلی  آرشیو صدا و سیما را یکی از سه منبع اصلی این گروه برای دسترسی به تصاویر سال های گذشته عنوان کرده و در ادامه صحبت های او علی عبدالوهاب،   ضمن گلایه از به هم ریختگی این آرشیو اشاره می کند که کارشان در آرشیو صدا و سیما برای پیدا کردن فیلم های مورد نظر طولانی شده بوده است.

توکلی در جای دیگری از این گفت و گو اشاره می کند که « هیچ تمایلی ندارند که این آرشیوها را در اختیار شخص دیگری بگذارند. صرفاً انبار کردند. شما از صداوسیما که غول ماجرا است بگیر که آرشیو بسیار غنی‌ای دارد، ولی استفاده از آن سخت است. حالا درست است که ما استفاده می‌کنیم! »

همچنین محمدرضا تاجدین، نویسنده فیلمنامه مستند « مصاف » گفته است: « عمدتاً آرشیوهایی که ما در مورد سخنرانی‌های مقام معظم رهبری، نماز جمعه‌هایی که از آقای هاشمی و آقای جنتی و دیگران بود، از آرشیو صداوسیما استفاده کردیم. » او افزوده که «  به سختی توانستیم به منابع صداوسیما دسترسی پیدا کنیم و قول همکاری بگیریم. شما باید بتوانید طرحتان را برای رأس سازمان بفرستید و قول همکاری بگیرید، وگرنه روالی وجود ندارد که شما بتوانید به فلان مرکز درخواست بدهید و بعد از بررسی‌ها به شما جواب مثبت یا منفی بدهند. » بر اساس این گفته ها اصولا باید عزت الله ضرغامی هم در جریان ساخت و البته محتوای مستند « مصاف » بوده باشد.

تا اینجا دست اندرکاران موسسه سفیر فیلم به صورت تلویحی پذیرفته اند که امکان دسترسی به آرشیو صدا و سیما برای آنها مهیا بوده است. اما آنچه که هنوز بی جواب مانده پاسخ به همین سوالات درباره آرشیوهای استفاده شده در مستند « من روحانی هستم » است.

در مستند « مصاف » بخش های ارشیوی صدا و سیما به مواردی چون خطبه های نماز جمعه، برخی از بخش های خبری سال های گذشته، جلسه مجلس خبرگان برای انتخاب رهبری در سال ۶۸ و یا مصاحبه های حاشیه ای از وقایع ۱۸ تیر ۷۸ مربوط می شود.

اما موضوع مهمتر باز هم به آرشیوهای استفاده شده در مستند « من روحانی هستم » باز می گردد که علی القاعده نباید در اختیار هیچ مرجعی جز صدا وسیما باشد. از جمله فیلم های تقریبا دیده نشده اوایل انقلاب که یک مورد آن مربوط به بحث شورای نظارت بر صدا و سیما در زمان حضرت امام است که در آن حسن روحانی اعضای این شورا را معرفی می کند.

مورد مهمتر اما فیلم های مربوط به مذاکرات سعد آباد و مخصوصا گفت و گوی خصوصی ظریف و البرادعی است که بعید به نظر می رسد کسی جز صدا و سیمایی ها آن را تهیه کرده باشند. هر چند تا کنون این قسمت از مستند « من روحانی هستم » مورد استناد بسیاری از مخالفان دولت برای حمله به وزیر امور خارجه قرار گرفته است اما موسسه سفیر فیلم هیچ توضیحی نداده که این ارشیوها را از کجا تهیه کرده و تنها در این خصوص به سکوت اکتفا می کند. همچنین مسئولان صدا و سیما هم هیچ پاسخی نداده اند که آیا این فیلم ها متعلق به آرشیو آنها بوده اند یا خیر. با این موارد به نظر می رسد که دسترسی افراد فعال در سفیر فیلم به آرشیوهای صدا و سیما به مراتب سهل تر و راحت تر از آن چیزی است که مدعی آن هستند.

اکنو که سازندگان مستند دوم موسسه سفیر فیلم کمی پرده ارتباط خود با سازمان صدا و سیما را کنار زده اند و از دسترسی به آرشیوهای این مجموعه سخن گفته اند، این سوال مطرح است که مسئولان صدا و سیما چگونه به موسسه ای که به گواه مسئولان وزارت ارشاد مجوز فعالیت خود را دریافت نکرده است چنین اجازه ای داده اند؟

سوال دیگر اینکه آیا دیگر متقاضیان ساخت مستندهای تاریخی با رویکردهای سیاسی دیگر هم چنین اجازه ای دارند؟ آیا صدا و سیما اجازه استفاده از آرشیو خود را برای ساخت مستندهایی درباره افرادی چون محمود احمدی نژاد، محمدرضا رحیمی، سعید مرتضوی و دیگران می دهد؟ آیا کسانی که برای ساخت مستندی درباره سابقه مواضع انقلابی افرادی چون آیت الله مصباح یزدی تمایل دارند هم می توانند برای استفاده از آرشیو صدا و سیما مورد لطف عزت الله ضرغامی واقع شوند؟

با این وضعیت به نظر می رسد که صدا و سیما برای اینکه حداقل ژست بی طرفانه اش در منازعات سیاسی داخلی حفظ شود، برخی پروژه های سیاسی خود را به گروه هایی در خارج از این مجموعه سپرده باشد.