امید

مرتضی طلایی در این گفت‌وگو درباره سخنانی که نامزدهای ریاست‌جمهوری در مناظره‌های ریاست‌جمهوری سال 92 و 96 درباره برخورد گازانبری با دانشجویان و لوله‌کردن آنها در حوادث کوی دانشگاه و سالگردهای آن گفته بودند، چنین توضیح داده است: «نمی‌شود تاریخ را عوض کرد. در جلسه‌ای با حضور روحانی، مصطفی معین و وزیر کشور به پلیس ابلاغ کردند که وارد کوی شود و اختیار دادند که برای جمع‌کردن موضوع وارد کوی شود. گزارشی که از چندین شب حوادث شهر تهران ارائه شده بود که زندگی مردم مختل شده و این گزارش‌ها به شورای امنیت و وزارت کشور می‌آمد و دستگاه‌ها بررسی می‌کردند، احساس شد ادامه این وضع مصلحت نیست و به پلیس دستور دادند که ورود کنیم و عناصر مخل نظم را دستگیر کنیم...». 

طلایی در پاسخ به این پرسش تسنیم مبنی بر اینکه «شخص آقای روحانی موافق این حرکت بود؟» گفته: «این مصوبه بود؛ یعنی جمع موافق این حرکت بود و دبیر جلسه آقای روحانی بود. فردای آن روز دکتر قالیباف من را خواست و گفت «اجازه ورود به کوی داده شده اما شما تدبیر خودت را عمل کن هرچند ما قصد ورود به کوی نداریم». من هم علی‌رغم این اجازه از این مصوبه استفاده نکردم و ماندم تا لحظه‌ای که دانشجویان خودشان از پلیس خواستند وارد کوی شود. آنچه به قالیباف نسبت داده شده بود جفا به نیروی انتظامی و کسانی بود که یک ماه شبانه‌روز در خیابان‌ها بودند. «گازانبری» را خود دوستان آن جلسه تصمیم گرفتند هرچند آن هم اجازه قانونی بود اما متأسفانه یک مصوبه قانونی طبقه‌بندی‌شده را افشا کردند».

ابهام درباره مصوبه ورود پلیس به کوی

آنچه روشن است این است که گویا برای ورود پليس به کوی مصوبه‌ای وجود داشته، اما مشخص نیست این مصوبه برای شورای امنیت کشور بوده یا شورای‌عالی امنیت ملی. در طول مناظرات انتخاباتی 92 و 96 چنین به نظر می‌رسید دعوا بر سر مصوبه ورود به کوی از سوی شورای عالی امنیت ملی بوده، اما مرتضی طلایی قبلا ادعا کرده بود که مصوبه با پیشنهاد وزیر وقت علوم یعنی مصطفی معین و گویا از سوی شورای امنیت کشور صادر شده بود. 

طلایی در آذرماه سال 96 در مصاحبه‌ای با برنامه دست‌خط درباره مصوبه ورود پلیس به کوی در سال 82 چنین گفته بود: «به آنها (دانشجویان) می‌گفتم چند شب گذشته ما اینجا هستیم و اگر قرار بود عملیات کنیم برای ما کار ساده‌ای بود که شما را دستگیر کنیم. این زمان 20 روز طول کشید. روز بیستم به بعد بود که تقریبا 10 تیر ماه می‌شد. موضوع در سطح شورای امنیت رفت و این بحث ادامه یافت که باید چه کرد. آن زمان وزیر علوم پیشنهادی دادند و شورای امنیت مصوب کرد که در این شرایط پلیس به داخل کوی ورود پیدا کند تا موضوع را جمع کند. بعد از اینکه این مصوبه آمد با این حال من آن زمان هم از دکتر قالیباف اجازه گرفتم گفتم این مصوبه هست اما اجازه بدهید که ما با روندی که پیش می‌رویم مدت کوتاهی فرصت دهید ببینیم که  نظریه‌ای را دنبال می‌کنیم و اینکه فاصله بین پلیس و دانشجو را برداریم...».

ظریفیان تکذیب کرد

غلامرضا ظریفیان، معاون وقت وزارت علوم در گفت‌وگویی که با سایت بهارنیوز داشت، این ادعا را پیش‌تر یعنی سال 92 و بعد از مناظرات انتخاباتی ریاست‌جمهوری تکذیب کرده و گفته بود: «در سال 82 ده‌ها جلسه تشکیل شد که آقایان معین، پزشکیان، موسوی‌لاری و یونسی بودند، در آن جلسات تمام تلاش این بود که حادثه کوی دانشگاه تکرار نشود. 

هم وزارت علوم و هم وزارت بهداشت تمام تلاش خود را در این باره کردند. اینکه فردی مسئول اعلام کند که کسانی که خود متولی دانشگاه هستند اجازه داده‌اند تا با نیروهای نظامی وارد دانشگاه شوند با عملکرد وزارت بهداشت و علوم در تعارض است. این حرف‌ها بی‌سند و دستورالعمل‌ها و کارنامه دولت اصلاحات در دفاع از دانشجویان زندانی و صدمه‌دیده روشن است. بیان صدور مجوز از سوی وزارت علوم یا کشور به آقای قالیباف برای ورود به خوابگاه دانشجویان جرم و دروغ بزرگی است. آقای معین در سال 78 برای همین رفتار استعفا داد بعد خود بیاید چند سال بعد برای ورود نیروی انتظامی به کوی دانشگاه مجوز صادر کند. حرف کاملا بی‌پایه و اساسی است».

کلید بحث

موضوع نحوه برخورد با دانشجویان در ماجرای سالگرد 18 تیر سال 82 را روحانی آغاز کرد. محمدباقر قالیباف در جریان آخرین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری سال 92 در بخشی از سخنانش گریزی به ماجرای 18 تیر 82 زده و گفته بود: «... در سال 82 که بنده رئیس نیروی انتظامی بودم، شما دبیر شورای‌عالی امنیت ملی بودید، یادتان هست که هر سال بعد از حوادث 18 تیر به مناسبت حمله به کوی دانشگاه، دانشجویان در داخل و خارج از دانشگاه مراسمی را برگزار می‌کردند. در جلسه‌ای که خدمت شما بودیم، بنده موافق این بودم که اگر دفتر تحکیم وحدت می‌خواهد مراسمی برای 18 تیر برگزار کند، اجازه دهید. من خاطرم هست شما به این موضوع اشاره می‌کردید که به دنبال دردسری، بنده در آنجا به شما تأکید کردم که اجازه دهید دانشجو حرف خود را در چارچوب قانون بیان کند». روحانی در پاسخ گفته بود: «از آقای قالیباف خیلی تعجب می‌کنم، درست است که ما باید رقابت کنیم؛ ولی نه این‌جوری آقای قالیباف. من دلم نمی‌خواست این بحث‌ها را عنوان کنم؛ اما شما من را ناچار کردید و در آنجا بحث این بود که شما می‌گفتید دانشجویان بیایند تا ما گازانبری برنامه داریم تا تمام کنیم؛ اما ما می‌گفتیم راه این نیست که مجوز بدهیم و بعد گاز‌انبری آنها را دستگیر کنیم؛ بلکه راه این است که از ابتدا بیاییم به دانشجویان بگوییم یا مجوز نیست یا اگر مجوز هست، بیایند کار خود را انجام بدهند و تظاهرات خود را انجام دهند و مبدأ و مقصد معلوم باشد... . من راجع به چند کلانتری تهران گزارش دادم و گفتم وضع این‌جوری است؛ اما شما چه جوابی به من دادید؟ ... من گفتم که اگر می‌خواهید اینها را بیاورید در خیابان و بعد گازانبری اینها را بازداشت کنید و پرونده درست کنید، این کار را نکنید. اگر می‌خواهید، آزاد بگذارید که آزاد بگذارید». قالیباف در واکنش به اظهارات روحانی گفته بود: «اگر شما نیت‌خوانی بلدید، دیگر هنر شماست».

تغییر روایت از سوی قالیباف

سخنان روحانی آن مناظره را به نفع او تمام کرد؛ اما محمدباقر قالیباف بعد از آن مناظره، در جمعی که بسیجیان حضور داشتند، در‌این‌باره سخنرانی کرده بود. سخنانی که با آنچه در مناظره به زبان آورده بود، متفاوت بود. او گفته بود که در سال ۸۲ و بعد از به آتش کشیده‌شدن کوی دانشگاه و حادثه طرشت، در جلسه شورای امنیت کشور حاضر می‌شود و با صحبت‌های تند خود اعضای جلسه را تهدید می‌کند که هرکس بخواهد بیاید توی کوی و این کارها را انجام بدهد، او به‌عنوان فرمانده ناجا، آنها را «له» خواهد کرد. 

قالیباف در سخنان خود از مخالفت معین و ظریفیان با پیشنهاد او در آن جلسه خبر می‌دهد و تأکید می‌کند که با برخورد تند او، موفق می‌شود مجوز حضور نظامی و تیراندازی برای ناجا را در کوی دانشگاه از شورای امنیت کشور بگیرد. این سخنان در قالب فیلمی از قالیباف منتشر شد که تکذیب هم نشد. 

لوله‌کردن

چهار سال بعد در جریان مناظره‌های انتخاباتی ریاست‌جمهوری 96 روحانی بار دیگر قالیباف را هدف قرار داده و گفته بود: «من برخی نکات را نمی‌خواهم و مایل به مطرح‌کردن آن نیستم. پرونده سال ۸۴ آقای قالیباف دست من بود و نگذاشتم منتشر شود و با بعضی‌ها در دبیرخانه دعوا کردم تا این پرونده در هنگام انتخابات منتشر نشود. من اگر آن روز مردانگی نکرده بودم، شما اینجا نبودید، طرح شما همیشه لوله‌کردن بود. شما که هر وقت به دبیرخانه می‌آمدید، می‌گفتید بگذارید من دانشجویان را دو‌ساعته لوله می‌کنم. اگر ما مخالفت نکرده بودیم، همه دانشگاه‌های ایران پر از لوله بود».

طلایی در این مصاحبه اگرچه سعی داشته تا از قالیباف درباره برخورد با دانشجویان برائت حاصل کند؛ اما تصمیم مربوط به این اقدام را حاصل یک تصمیم جمعی می‌داند که به معرفی آنها نمی‌پردازد. فقط می‌گوید مصوبه محرمانه بوده است. باید دید اصل این مصوبه و پیشنهاددهندگان آن چه کسانی بودند؟