امید

هفته جاری، خبری روی خروجی سایت امیدنامه قرار گرفت که حکایت از احتمال ریاست ستادی انتخاباتی حسن  روحانی، توسط محمد شریعتمداری داشت. اما این احتمال روز گذشته توسط  محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت نه تنها تکذیب نشد بلکه او در واکنش به این خبر گفت که ریاست شریعتمداری در ستاد انتخاباتی روحانی منافاتی با قانون ندارد. قطعاً آقای شریعتمداری از سمت خود کناره‌گیری خواهند کرد تا مشکلی برای آقای روحانی پیش نیاید. حال شریعتمداری، معاون اجرایی دولت، قرار است بر مسند جدیدی نقش آفرینی کند.

مردی که شاید یکی از معدود افرادی باشد که مورد اعتماد جناح‌های مختلف است. چراکه در کارنامه‌اش سابقه وزرات در 2 دولت سید محمد خاتمی را دارد، یکی از حامیان کاندیدای اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری سال ۷۶ یعنی ری شهری بوده است. شخصیت ذووجهینی که هرگز نقش کم رنگی در دولت‌های مختلف و عرصه سیاست کشور بازی نکرده اما اغلب، آهسته و پیوسته و به دور از حاشیه حرکت کرده است. شخصیت او زمانی برای اصولگرایان پر رنگ شد که در سال 76 به حمایت رسمی از کاندیداتوری حجت‌الاسلام ری شهری پرداخت و برای رأی آوری او مشارکت بسیار زیادی کرد. اما به محض عدم رأی آوری ری شهری، به کابینه سید محمد خاتمی پیوست و مجلس اصولگرای پنجم نه تنها رأی اعتماد قاطعی به او داد بلکه نسبت به دیگر وزرای معرفی شده کابینه سید محمد خاتمی، بالاترین رأی ممکن را هم نصیبش کردند. در نتیجه محمد شریعتمداری در دولت هفتم و هشتم، به عنوان وزیر بازرگانی دولت سید محمد خاتمی، آستین اصلاح را در وزارتخانه بالا زد. دوران وزارت بدی هم نداشت و بررسی شاخص‌های وزارتخانه‌اش، نشان از موفقیت سیاست‌های او در وزارتخانه بازرگانی داشت. با این اوصاف او خودش را در دل اصلاح طلبان هم جا کرد. در این میان نیز هرگز روابط و تعاملاتش با ارکان اصلی حاکمیت قطع نشد و خیلی از اهالی سیاست، این را نقطه قوتی در تعاملات می‌دانند. چه آنکه از سال ۸۵ تا کنون به حکم رهبر انقلاب در سمت عضو شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران به عنوان رئیس کمیسیون اقتصادی مشغول فعالیت و از سال 76 نیز به سمت مشاور دفتر رهبر انقلاب، انتخاب شد. از این رو اصولگرایان به خوبی می‌دانند که او بر برخی اصولش پایبند است و هرگز از آن کوتاه نمی‌آید. همچنین اصلاح طلبان هم تا حد زیادی با نحوه کار و تعاملش آشنایی دارند. در نتیجه این فعالیت‌ها شخصیت جامع الاطراف شریعتمداری میان اصلاح طلبان و اصولگرایان شکل گرفت. از این رو در دولتی که همیشه بنای حرکتش را بر ریل اعتدال گذاشته و دامنه وزرایش از اصلاح طلب تا اصولگراست، در سمت معاون اجرایی رئیس جمهوری مشغول فعالیت است. فعالیتی که البته به نظر می‌رسد ادامه دار اما شامل حال تغییراتی می‌شود. چراکه اخبار غیر رسمی و تأیید نشده حاکی از ان است که حسن روحانی قرار است، رقیب دیروز خود را رئیس ستاد انتخاباتی دور دوازدهم انتخابات ریاست جمهوری قرار دهد.

چرا شریعتمداری؟

محمد شریعتمداری بر خلاف چهره عینکی و ساده‌اش اما سیاست ورز دقیقی است.چراکه اگرچه نتوانست هرگز در انتخابات‌ها نقش پر رنگی ایفا کند اما همیشه به عنوان یک چهره موجه و مورد اعتماد در دولت‌های روی کار آمده حضور داشته است. چه ان زمان که حمایتش از ری شهری نتیجه‌ای نداد و در دولت خاتمی وزیر بازرگانی شد و چه سال 92 که به عنوان رقیبی برای حسن روحانی پا به عرصه گذاشت ولی در نهایت به نفع آیت الله هاشمی انصراف داد و در نهایت با رد صلاحیت هاشمی، حسن روحانی، راهی پاستور و شریعتمداری در کابینه روحانی نیز مشغول فعالیت شد .شریعتمداری درسال ۸۲ در اوج مباحث مربوط به زندانیان سیاسی از طرف رئیس جمهور وقت یعنی سید محمد خاتمی مأمور  رسیدگی به وضعیت زندانیان سیاسی از جمله اکبر گنجی شد. شریعتمداری اگرچه بیشتر به عنوان چهره‌ای اقتصادی طی سالیان اخیر شناخته شده است اما سال‌ها پیش از وزارت بازرگانی، نه در حوزه اقتصاد که در کار امنیتی بود. شریعتمداری از جمله افرادی بود که در تأسیس وزارت اطلاعات در دهه ۶۰ مشارکت داشت؛ حضوری که در ادامۀ فعالیت‌هایش در کمیته‌های انقلاب و اطلاعات نخست‌وزیری تعریف می‌شد.  او این روزها عنوان یکی از رسانه‌ای‌ترین چهره‌های دولت شناخته می‌شود. نتیجه فعالیت‌های محمد شریعتمداری گواه آن است که او می‌تواند با هر دولتی به دلیل روحیه خاص و شخصیت جامع الاطرافش کار کند و این احتمالاً همان دلیلی است که اکثر دولت‌ها نیز سهمی برای او در دولتشان قائل شده‌اند.  این موضوع را برخی فعالان عرصه سیاست هم باور دارند. مرتضی حاجی که وزیر آموزش و پرورش دولت سید محمد خاتمی بود، یکی از کسانی است که با شریعتمداری کار کرده و تا حدی نسبت به او شناخت دارد. از این رو معتقد است که اگر روحانی چنین انتخابی را کرده باشد، کار درست و به جایی کرده است. او در گفت‌و‌گویش با «امید ایرانیان» می‌گوید:« آقای شریعتمداری چهره بینابینی دارند. به طوری که هم اصولگرایان و هم اصلاح طلبان او را قبول دارند. کارنامه فعالیت او هم نشان می‌دهد که هم سابقه فعالیت با اصولگرایان و هم اصلاح طلبان را داشته است. از این جهت انتخاب او می‌تواند وزنه تعادل را بین اصولگرایان و اصلاح طلبان برقرار کند.» او می‌افزاید:« آقای رئیس جمهور وقتی بخواند برای انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم پا به عرصه بگذارند، قطعاً به عنوان کاندیدا و نه رئیس جمهور در عرصه رقابت حاضر می‌شوند. اما پیشینه حسن روحانی در دولت یازدهم نشان داده است که اصل فعالیتش حاکم شدن نگاهی غیر سیاسی است. به همین دلیل هم از اصلاح طلبان و هم از اصولگرایان برای دولت فعلی استفاده می‌کند. با این رویکرد نیازمند فردی است که چهره‌ای معتمد بین هر 2 جریان داشته باشد که بتواند آنها را با خود همراه کند. از این رو می‌توان گفت که شریعتمداری، گزینه مناسبی است.» مرتضی حاجی گفت:« من در وزارتخانه آموزش و پرورش و آقای شریعتمداری در وزارتخانه بازرگانی کار می‌کردیم. از این جهت تجربه مشترکی از کار با او ندارم اما می‌توانم تأکید کنم که انتخاب چنین شخصی بسیار هدفمند بوده و هدف هم درست تعیین شده است.» احمد خرم هم همانند حاجی فکر می‌کند. خرم، ورزیر راه دولت خاتمی بوده و در کابینه‌ای فعالیت کرده که محمد شریعتمداری هم حضور داشته است. از این رو درباره شریعتمداری  به «امید ایرانیان »می‌گوید:« اگر چنین شخصیتی انتخاب شده باشد، شخصیت خوب و انتخاب درستی است.» او معتقد است که محمد شریعتمداری، هم اکنون در جایگاه مناسبش قرار گرفته و هم برای سمت ریاست ستاد انتخاباتی حسن روحانی،  درست انتخاب شده است. چراکه او مرد جنجالی نیست اما مدیر توانمند و خوبی است. مدیری است که می‌تواند، حوزه تحت مدیریتش را به بهترین شکل اداره کند. یکی از ویژگی‌های مدیر خوب هم برقرار کردن موازنه و تعادل بیرون نیروهایش است.» خرم ادامه می‌دهد:« در همان زمان هم که ایشان وزیر بازرگانی بود، به دور از سیاست زدگی وزارتخانه‌اش را اداره می‌کرد و تأکید زیادی بر استفاده از نیروهای یک جناح نداشت. از این جهت می‌تواند گزینه مناسبی برای اداره یک ستاد باشد. چون با نحوه تعامل و مراوده‌اش می‌تواند، باعث برخی نیروهای سردرگم برای رأی دادن هم شود.» خرم در پایان می‌گوید:« در انتخابات پیش رو اکثریت به حسن روحانی رأی می‌دهند. اصولگرایان هم الان کاندیدای خاصی ندارند. بنابراین اگر کاندیدایی قابل دفاع در اذهان عمومی نداشته باشند، حامیان آنها به سمت روحانی خواهند آمد. با این تحلیل می‌توان گفت که شریعتمداری کسی است که می‌تواند، در جذب نیروهای اینچنینی مؤثر باشد.»

سیاست ورزی روحانی در انتخابات 96

در حالی که اصولگرایان هنوز نه کاندیدا و نه برنامه مشخصی دارند اما حسن روحانی، رئیس ستاد انتخاباتی‌اش را هم مشخص کرده است. فردی که می‌تواند از این چهره ذووجهین خود استفاده کند و سبد آرای سردرگم اصولگرایان را هم به نفع روحانی، سامان دهد. شریعتمداری از هم اکنون رایزنی‌های خود را با موثرین دو جناح آغاز کرده است اما باید دید که آیا این خبر از سوی رئیس جمهور و مسئولان دولت تأیید می‌شود و یا در حد شایعه باقی می‌ماند.