امید

واکنشی که خانم اشتون بعد از مذاکرات از خود نشان داد و درباره فاصله دور دیدگاه‌های دو طرف صحبت کرد برای افرادی که با زبان دیپلماسی آشنا هستند حاوی این پیام بود که ما در آینده نزدیک شاهد دور جدید مذاکرات نخواهیم بود. معمولا در این مذاکرات زمانی که دو طرف با هم نشست مطبوعاتی مشترک ندارند آن هم زمانی که حتی خانم اشتون با آن لحن با خبرنگاران صحبت کرد و حاضر نشد با خبرنگاران ایرانی گفت‌وگو کند نشان‌دهنده این بود که یک مانع جدی در راه مذاکرات است.
از یک نظر همان‌طور که آقای جلیلی در دانشگاه آلماتی تاکید کرد موضوع این است که ایران باید بر حق هسته‌ای خود پافشاری کند؛ از نظر افکار عمومی حرف درست و پسندیده است از سوی دیگر ما در آلماتی‌1 شاهد واکنش‌هایی از طرف 1+5 بودیم و دیدیم در مذاکرات آلماتی‌1 آن‌ها از تعطیلی فردو عقب‌نشینی کرده بودند و در حقیقت به تعلیق سایت فردو اشاره کرده بودند و در یک بند دیگر هم تعلیق غنی‌سازی تا 5درصد را در آلماتی‌1 پذیرفته بودند و همچنین موافق انتقال ذخیره 20‌درصد ایران بودند و اعلام کردند که حاضرند در مورد آن گفت‌وگو کنند و آن را برای موارد مورد نیاز ایران تبدیل به سوخت کنند، که این‌ها امیدوار‌کننده بود و هیات ایرانی هم با این موضوع مخالفت نکرد؛ در همان زمان من اشاره کردم که نمی‌توان منکر این مسئله شد که پیشرفت‌هایی در مذاکرات آلماتی‌1 داشته‌ایم اما نباید خیلی به این پیشرفت‌ها امیدوار بود. برای این‌که ما در تاکتیک این‌گونه پیش رفتیم و در استراتژی باید منتظر آینده و آلماتی2 باشیم که متاسفانه در آلماتی2 به اعتقاد من آنچه که در آلماتی‌1 پخته شده بود از دست رفت و ایران به طرح مسکو برگشت. هر چند طرح مسکو فی نفسه طرح بدی نیست اما زمانی که در طرح مسکو وارد جزییات شدیم همان‌طور که در مصاحبه آقای باقری هم دیدم اشاره کرده بود که باید امتیازات دو طرف هم جنس و هم اندازه باشد و در واقع این نقطه شروع اختلافات بود که مذاکرات آلماتی2 را بی‌نتیجه گذاشت و غربی‌ها به دادن امتیاز هم‌وزن اعتنا نکردند.
در نتیجه‌گیری کلی باید دید که چه اتفاقاتی رخ خواهد داد. اعتقاد من بر این است که در حال حاضر توپ در زمین ایران است و ما چه بخواهیم و چه نخواهیم پرونده ایران به شورای امنیت رفته‌است و چهار یا پنج قطعنامه بسیار سخت‌گیرانه را از طرف شورای امنیت داشته‌ایم و علاوه بر این تحریم‌های یک جانبه‌ای که از طرف اتحادیه اروپا و آمریکا بر کشور تحمیل شده به دلیل همین پرونده هسته‌ای است؛ که شرایط را برای ایران بسیار سنگین کرده و نتیجه‌ای که می‌توان گرفت این است که این روند کاملا بر اقتصاد و جامعه ما تاثیر خواهد گذشت همان‌طور که کاملا گذاشته است.
دیدیم که ارزش پول ملی در مقابل ارزهای معتبر خارجی به یک سوم کاهش پیدا کرد، تحریم‌هایی که قبلا اعلام کردند کاغذ پاره‌ای بیش نیست تاثیرات نا مناسبی بر اقتصاد کشور گذاشت که امروز همه بدون استثنا می‌گویند تحریم‌ها بی‌تاثیر نبوده و در کنار آن از سوءمدیریت به عنوان عامل دیگر نام می‌برند. ولی تردید نکنید که این مشکلات تاثیرات خود را گذاشته است.
اما حالا با توجه به نتایج مذاکرات آلماتی2 چه اتفاقی خواهد افتاد. تحریم‌ها همچنان اعمال خواهد شد و در این پروسه زمان کاملا به ضرر ایران است و به اعتقاد من غربی‌ها هیچ عجله‌ای برای مصالحه با ایران ندارند. مشخصا در دو نقطه کانونی مشکل وجود دارد یکی در شبه جزیره کره که اتفاقاتی در حال افتادن است و مطمئن باشید کره با این‌که رجز خوانی می‌کند دو سناریو پیش رو دارد؛ یکی این‌که با گرفتن امتیاز بالاتری مصالحه خواهد کرد یا این‌که وارد جنگ خواهد شد که تردید نکنید که در این جنگ بازنده اصلی کره‌شمالی خواهد بود که این اتفاق مستقیما در شرایط ایران تاثیر‌گذار است. نقطه کانونی بحران دوم سوریه است که به‌رغم این‌که شرایط نیروهای مخالف آقای اسد آنچنان خوب نیست با توجه به این‌که ارتش سوریه چندان وضع مناسبی ندارد در دراز مدت و در نهایت نتیجه این جریان به ضرر نیروهای دولتی خواهد بود و هیچ پایان امیدبخشی برای نیروهای آقای بشار اسد وجود ندارد. هر چند با این حرف نمی‌خواهم مهر تاییدی بر مخالفان دولت سوریه بزنم. از طرفی ایران با همسایه‌های تاثیر گذارش مثل عربستان سعودی روابط سردی دارد.
نکته مهم‌تر این‌که پیش از مذاکرات آلماتی یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران به سمت سلاح هسته‌ای می‌رود. این‌ها به نظر من برای ساختن فضای بین‌المللی بر علیه ایران است برای این‌که اگر قرار باشد اقدامی علیه ایران صورت بگیرد این موضوع یک اجماع بر علیه ایران را مهیا می‌کند.
نکته آخر این‌که به اعتقاد من مسئله هسته‌ای موضوع کاملا فرا جناحی است و باید تمام مدیران کشور به این موضوع فکر کنند که چه چاره‌ای باید اندیشید که جمهوری اسلامی ایران افرادی را برای مذاکره بفرستد که بتوانند نتایج مطلوبی بگیرند. باید به این موضوع اشاره کنم که تیم هسته‌ای ایران در طول این چند سال به اندازه گذشته موفقیت نداشته است.