امید

جلسه هیئت‌رئیسه شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان با روسای شورای اصلاح‌طلبان در استان‌ها، نشستی خوب، سازنده و ثمربخش بود. چراکه در این نشست نیم روزه با توجه به محدودیت وقت و با توجه به استقبال بسیار مثبت و چشم‌گیر روسای شوراهای اصلاح‌طلبان در استان، اهمیت کارکرد این نهاد در یکپارچگی و انسجام‌بخشی به فعالیت‌های اصلاح‌طلبان بر اساس طرح دیدگاه‌های هر یک از استان‌ها مورد تأیید کامل قرار گرفت. روسای شوراهای اصلاح‌طلبان در سراسر کشور که تعداد زیادی از آن‌ها در این نشست حضور پیدا کرده بودند، بر جنبه‌های مثبت فعالیت این شورا در ایجاد یکپارچگی در عملکرد اصلاح‌طلبان به ویژه در انتخابات مجلس دهم شورای اسلامی تمرکز کردند. حاضرین در جلسه جنبه‌های مثبت این نهاد را که با همه دشواری‌ها و نارسایی‌ها، نقش تعیین‌کننده‌ای در سمت و سو دادن آرای عمومی و شکل دادن ترکیب نیروی‌های سیاسی در مجلس دهم داشت را تأیید کردند. نکته مهم‌تر اینکه ضمن تأیید جنبه‌های مثبت شورا، این نشت مجالی بود تا نقاط ضعف و نارسایی‌های این نهاد، چه در سطح تهران و چه در ارتباط با استان‌ها نیز مورد ارزیابی قرار گیرد. البته این نشست تنها فتح بابی برای نقد و ارزیابی این شورا بود.

آیا در این نشست صحبتی و یا نتیجه‌گیری درباره تداوم و یا عدم تداوم این شورا شد؟

البته همه بر ضرورت تداوم شورا تأکید داشتند. ضمن اینکه دغدغه حضار، تحکیم و تقویت نهادهای حزبی و تشکل‌های سیاسی دارای استواری و پیشینه‌های مناسب برای تأمین مطالبات مردم نیز بود که موردتوجه قرار گرفت. البته این جمع در مقام تصمیم‌گیری تشکیل نشد. همان‌طور که گفتم این مجموعه‌ای بیشتر قصدش نقد و بررسی عملکرد شورا بود. بنابراین این نشست تشکیل نشد که درباره پایان فعالیت‌های شورا تصمیم‌گیری کند. بلکه قصد ما بیشتر به دست آوردن نتیجه‌ای از عملکرد شورا بود و به نظر می‌رسد که در حد طرح بحث گام مفیدی برداشته شد که شورا بسیار کارکرد مثبتی داشته است اما این به معنای چشم‌پوشی کردن از ضعف‌ها و نارسایی‌های آن‌هم نیست. بلکه این جنبه‌ها باید جدای از هم مورد ارزیابی قرار گیرد تا اصلاح‌طلبان بتوانند در یک جهت و در مسیر پیشبرد اهداف و تأمین مطالبات مردم گام بردارند.

فکر می‌کنید که مأموریت این شورا در مقطع فعلی چه می‌تواند باشد؟

شورا از ابتدای تشکیل مأموریتی جز انسجام بخشیدن به فعالیت‌های اصلاح‌طلبان و نهادهای مربوط به این جریان نداشته و نمی‌تواند داشته باشد. شورا نه جایگزین نقش پر نفوذ شخصیت‌های اصلاح‌طلب است و نه جایگزین فعالیت‌های حزبی در کشور. بلکه شورا تنها در راستای انسجام و یکپارچه کردن احزاب، شخصیت‌ها و نهادهای اصلاح‌طلب گام برداشته است. از این پس نیز فعالیتش در همین راستا می‌تواند باشد.

در این میان اما بحث‌هایی هم مطرح می‌شود بر این مبنا که اگر شورای عالی فعالیت کند، نقش احزاب کمرنگ خواهد شد. به نظر شما چه طور می‌شود با وجود این شورا نقش احزاب هم برجسته‌تر شود؟

احزاب به طور طبیعی کارکرد، منابع و تشکیلات خود را دارند. آن‌ها در واقع فعالیت‌های خود را برای تحقق بخشیدن به برنامه‌هایشان انجام می‌دهند اما از آنجا که اصلاحات طیفی از این احزاب و شخصیت‌ها است و اهداف برنامه اصلاحات در چهارچوب اجرای کامل قانون اساسی است، این شورا در کنار فعالیت احزاب می‌کوشد تا این فعالیت‌ها جنبه‌های تکمیلی و هم‌افزایی داشته باشند. در واقع به گونه‌ای عمل می‌کند که نقاط تقابل را از میان بردارد و یا دست‌کم کاهش دهد. شورا به هیچ وجه نمی‌تواند جایگزین احزاب باشد و این شورا می‌تواند مانند نهاد ائتلاف بخش و انسجام آفرین، مجموعه فعالیت‌ها را در جهت برآورده کردن مطالبات مردم، همسو کند. فکر می‌کنم که آنچه در انتخابات جاری اتفاق افتاد، به خوبی نشان داد که شورا می‌تواند این وظیفه تاریخی را به خوبی ایفا کند اما حتماً نیازمند نقد و ارزیابی صریح، دقیق و علمی است.

یکی از دستور کارهای این شورا ورود به 2 انتخابات سال آینده است. نظرات متفاوتی درباره حمایت یا عدم حمایت از روحانی مطرح می‌شود. آیا شورای عالی به این موضوع ورود کرده است؟

خیر. همان‌طور که اشاره کردم احزاب و شخصیت‌های شاخص جریان اصلاحات، تلاش‌ها و فعالیت‌های اعلام شده خود را دنبال می‌کنند. آن‌ها فضای سیاسی کشور را هم رصد می‌کنند و متناسب با آن در جهت ایفای وظایف خود و برآورده کردن خواسته‌های مردم، رفتارشان را تنظیم می‌کنند. بنابراین در این طیف گسترده از دیدگاه‌ها، سناریوهای متفاوتی مطرح می‌شود که محل تصمیم‌گیری در مورد آن در درون احزاب و در درون نهادهایی است که چهره‌های شاخص اصلاحات آن را مدیریت می‌کنند. زمانی که در این زمینه این گروه‌ها به نتایج مشخصی برسند، آنگاه وظیفه شورا انسجام بخشیدن به این تنوع‌ها و تکثرها است. در واقع ایجاد وحدت عمل و رویه میان اصلاح‌طلبان است که در مسیر رشد و توسعه همه جانبه کشور، وظایف خود را انجام دهند.

یعنی شورای عالی اصلاح‌طلبان به این دلیل به موضوع حمایت یا عدم حمایت از روحانی در انتخابات 96 ورود نکرده است که احزاب و یا جریان‌های اصلاح‌طلب هنوز در این خصوص تصمیمی نگرفته‌اند؟

 بله. در واقع شورا مرجع تصمیم‌گیری در این زمینه نیست. بلکه ما وظیفه انسجام دادن داریم و نه تکلیف کردن. بنابراین چیزی را دیکته نمی‌کنیم. از این رو از آنجا که ترکیب شورا در جلسه هفته گذشته، مورد بحث قرار گرفت و یک ساختار اصلاح شده که این شورا را بتواند باز سازی کند، می‌تواند این وظیفه را در ایجاد انسجام میان احزاب، گروه‌ها و شخصیت‌های اصلاح‌طلب ایفا کند. تا زمانی که در این خصوص از سوی احزاب، گروه‌ها و شخصیت‌های اصلاح‌طلب مورد ارزیابی قرار نگرفته است، شورا نیز کارکرد ویژه‌ای در این رابطه نخواهد داشت و وارد فاز تصمیم‌گیری نمی‌شود.

فکر می‌کنید که بهترین زمان ورود به این موضوع از سوی احزاب و گروه‌ها چه زمانی است؟ همان طور که می‌دانید بالاخره اصولگرایان هم فعالیت‌ها و بررسی‌های خود را درباره انتخابات 96 شروع کرده‌اند. بنابراین فکر نمی‌کنید که تا الآن هم کمی تأخیر شده است؟

احزاب، گروه‌ها و شخصیت‌های تأثیرگذار اصلاح‌طلب نیز در این زمینه فعالیت خود را دنبال می‌کنند و زمانی که با نیازهای فعالیت در این مقطع تناسب داشته باشد، اعلام نظر می‌کنند. یعنی به نظر من اواخر پاییز این بحث‌ها می‌تواند مورد بحث، بررسی قرار گیرد و با یک جمع‌بندی حرکت به سمت تصمیم نهایی از سوی جریان اصلاحات رخ دهد.

به عنوان سؤال آخر هم اینکه شنیده شده است که درباره تداوم یا عدم تداوم شورای عالی سیاست‌گذاری، شورای مشورتی آقای خاتمی باید نظر بدهد، آیا این مسئله درست است؟

شورا مرکب است از شورای هماهنگی احزاب اصلاح‌طلب، شورای راهبردی تحت رهبری آقای خاتمی و ترکیبی از افراد مورد تأیید آقای عارف است. بالاخره شخصیت‌های اثرگذار در جریان اصلاحات این ترکیب را به وجود آوردند که بر روند انتخابات مجلس، تأثیر بسیار مشهود و غیر قابل انکار را توانست ایجاد کند. به نظر نمی‌آید، هیچ عقل سلیمی به دنبال از بین بردن زمینه‌های موفق تلاش‌های خود، نیست. بنابراین وقتی تجربه‌ای در عمل موفقیت خود را به اثبات رسانده است، به نظر می‌رسد با رفع ایرادات آن، بهتر می‌تواند از این تجربه درس بگیرد. به نظر می‌رسد ما نیازمند بازنگری اساسی در این رویکردها هستیم و باید بتوانیم از نتیجه عملکرد این شورا، نتیجه مثبت و منفی را در فرآیندی از مذاکره و مفاهمه مشخص کنیم و برای رفع ایرادات آن اقدام کنیم. به کار گرفتن نگاه یا همه یا هیچ همواره برای کشور زیان آور بوده است و ارزیابی یکسره مثبت عملکرد شورا و یا یکسره منفی آن موجب گم شد از مسیر موفقیت می‌شود و ما نیازمند تغییر مسیر در عرصه سیاست در این حوزه هستیم.