امید

ايالات متحده از ابتداي سال جاري ميلادي و با نزديك شدن موعد لغو تحريم‌ تسليحات متعارف ايران كه پيش‌تر از سوي شوراي امنيت سازمان ملل متحد عليه جمهوري اسلامي ايران اعمال شده بود، تلاش‌ها براي جلوگيري از لغو اين تحريم‌ها و همچنين تمديد آن را آغاز كرد. واشنگتن در نظر داشت از طريق رايزني با ديگر كشورهاي عضو برنامه جامع اقدام مشترك و همچنين اعمال فشار بر آنها، كشورهاي اروپايي، روسيه و چين را راضي كند تا از طرح كاخ سفيد مبني بر تمديد نامحدود تحريم تسليحاتي عليه ايران حمايت كنند و به قطعنامه‌اي كه در اين راستا از سوي امريكا پيشنهاد مي‌شود، راي مثبت دهند.

در هفته‌هاي اخير تلاش‌هاي ايالات متحده شدت گرفته و دولت امريكا اعلام كرده است كه اگر ديگر كشورها با واشنگتن در راستاي تمديد تحريم تسليحاتي ايران همكاري نكنند، كاخ سفيد مستقلا اقدام به استفاده از مكانيسم ماشه و بازگرداندن تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران خواهد كرد. شواهد و ظواهر نشان مي‌دهد كه به‌رغم تلاش ايالات متحده براي تمديد تحريم‌ها، احتمال شكست خوردن كاخ سفيد در اين مسير بسيار بيشتر از احتمال پيروزي آن است. از يك سو اين احتمال وجود دارد كه امريكايي‌ها نتوانند 8 كشور از اعضاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد را با خود همراه كنند و به تبع آن در تصويب قطعنامه‌اي جديد عليه جمهوري اسلامي ايران ناكام بمانند. از ديگر سو حتي اگر امريكا بتواند همراهي 8 عضو ديگر از شوراي امنيت را در مسير تمديد تحريم تسليحات متعارف عليه ايران جلب كند، آنگاه با مخالفت دو كشور چين و روسيه به عنوان دو عضو دائم و داراي حق وتو در شوراي امنيت روبه‌رو خواهد شد و طرح آنها راه به جايي نخواهد برد. اصرار امريكا براي طي مسير از طريق شوراي امنيت سازمان ملل متحد - آن هم در شرايطي كه مي‌داند احتمال شكست بيش از پيروزي است- از آن‌ رو است كه كاخ سفيد مي‌داند براي افزايش فشارها بر ايران و همچنين اجماع‌سازي، نياز به مشروعيت‌زايي براي تصميماتش دارد. براي همين منظور مي‌كوشد تا به پشتوانه صدور قطعنامه شوراي امنيت عليه ايران براي كمپين فشار حداكثري «مشروعيت» ايجاد كند. پيرامون ادعاي امريكا در خصوص حق اين كشور براي استفاده از مكانيسم ماشه نيز بايد تصريح كرد كه هرچند از نظر حقوقي امكان پيشبرد اين موضوع از سوي دولت امريكا وجود ندارد، اما اين احتمال مطرح است كه امريكا به ‌طور يك‌جانبه و بدون ارايه استدلال‌هاي حقوقي بخواهد در اين راستا اقدام كند. پيش‌تر چين و روسيه اعلام كرده بودند كه امريكا حق ندارد در حالي كه از توافق هسته‌اي با ايران خارج شده از مكانيسم‌هاي درون اين توافق بهره ببرد و مسوول سياست خارجي اتحاديه نيز با بيان همين مساله موضع اروپا را در مخالفت با تفسير حقوقي امريكا در راستاي استفاده از مكانيسم ماشه به منظور بازگرداندن تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران مطرح كرده بود. جمهوري اسلامي ايران در شرايط كنوني بايد با احتياط اهميت عمل كند. بسيار مهم است كه با توجه به سياست‌هاي ايالات متحده، مذاكرات ايران با كشورهاي اروپايي ادامه پيدا كند و ايران بكوشد تا اختلاف ميان دو سوي آتلانتيك بر سر توافق هسته‌اي به اجماع براي نابودي توافق هسته‌اي بدل نشود. جدا كردن اروپا از امريكا امري لازم و ضروري است و نبايد كاري كرد اروپايي‌ها نيز همسو با امريكا اقدام به افزايش فشار بر ايران كنند. در اين مسير، مذاكرات و همكاري‌‌ها با پكن و مسكو به عنوان كشورهايي كه مواضعي نزديك به ايران دارند نيز بايد تداوم يابد و سياست‌هايي اتخاذ شود كه بتوانند بهترين نتيجه را در عرصه بين‌المللي براي جمهوري اسلامي ايران داشته باشند. برجام و قطعنامه 2231 شوراي امنيت تاكنون توانسته‌اند مانع از بازگشت تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران شوند و همين مسير بايد در ادامه نيز تداوم پيدا كند.