امید

ريخته شدن آسفالت بر تن پسرم 
جميله خليق مهرباني برايمان از حادثه‌اي گفت كه 11 بهمن سال گذشته براي خانواده‌اش رخ داد و زندگي‌اش را آسفالت كرد! ساعت3 صبح با صدای وحشتناکی از خواب بیدار شدم. در ابتدا احساس مي‌كردم زلزله آمده اما زمين داغ بود در ذهن خود به اين فكر مي‌كردم كه شايد لوله‌ها تركيده باشند. ناگهان با صدای سوختم سوختم پسرم به اتاق او رفتم. چيزي ديده نمي‌شد فقط احساس داغي مي‌كردم و متوجه نمي‌شدم كه روي او چيست اما داغ بود. فقط آنها را از روي پسرم كنار مي‌زدم، اصلا فكر نمي‌كردم آنچه‌كه پسرم را در زير خرواري از آن گير افتاده آسفالت باشد. احساس سوختگي داشتم اما حس مادرانه ام باعث شده بود تحمل كنم تا بتوانم پسرم را بيرون بكشم. بعد بيرون كشيدن او صداي همسرم را نمي‌شنيدم وقتي در آن تاريكي به سمتش دويدم، ديدم كمد روي او افتاده در آن لحظه فقط از خدا كمك خواستم. خداوند به مني كه به عنوان يك زن زور و بازويي ندارم، آنچنان نيرويي داد كه توانستم كمد را كنار كشيده و همسرم را نجات دهم. همسرم بيهوش بود پسرم  و خودم كه به شدت سوخته بوديم و خانه هم به ويرانه اي تبديل شده بود. 
   ورود كاميون به خانه 
اين مادر مهربان اشك‌هايش را با پشت دست پاك كرد و برايمان ازادامه ماجرا گفت كه چگونه کامیونی که آسفالت داغ را برای پروژه شهرداری در خیابان آزادگان حمل می‌کرد ساعت 3 صبح از مسیر خود منحرف و با شدت زياد به ساختمان آنها برخورد کرده است.
   حادثه تكراري است
اين مادر آسيب‌ديده در ادامه بيان داستان يك سال پيش، لبخندي معنا دار زد و برايمان توضيح داد كه اين حادثه در سال‌های گذشته نيز چندین بار در همین محدوده رخ داده است و ساكنان محل به اين دست از حوادث عادت دارند. هرچند اين‌بار شديد تر بود و  تمام بار آسفات در منزل ما ریخته شد تا خانه‌ ما به ويرانه‌اي تبديل شود. 
   راننده کامیون کشته شد
وي ادامه داد: به دلیل شدت برخورد، راننده کامیون کشته و من و پسرم از ساکنان طبقه اول آن ساختمان نیز دچار سوختگی و شکستگی شديم، كه پس از حادثه توسط اورژانس به بیمارستان منتقل شديم. 
   نهايت لطف شهردار منطقه6،  يك تماس تلفني بود
 اين مادر كه هنوز جاي سوختگي بر بدن دارد در رابطه با هزينه‌هاي درمان آهي كشيد و گفت: برای بستری شدن پسرم هیچ بیمارستانی او را قبول نمی‌کرد در آخر هم بیمارستان مهر براي پذيرش پسرم را كه از درد به خود مي‌پيچيد و از شدت سوختگي در شرف مرگ بود شرط پرداخت 100ميلیون تومان در همان لحظه را مطرح كرد. ما مانده بوديم و تن نيمه‌جان و سوخته پسرم و خانه‌اي كه ديگر نداشتيم، در آن زمان 100 ميليون را از كجا بايد تهيه مي‌كرديم. دستمان به جايي بند نبود. كمكي نداشتيم. پس‌اندازي هم نداشتيم. در همان زمان خانمي از دفتر شهردار با بيمارستان تماس گرفت و گفت كليه هزينه‌ها را شهرداري تقبل خواهد كرد. پسرم پذيرش شد اما هرگز پولي واريز نشد حتي دلجويي يا تماسي هم با ما گرفته نشد. نهايت لطف شهرداري كه كارگرش خانه ما را ويران كرده بود يك تماس تلفني با بيمارستان بود.
   100 ميليون را خودمان تهيه كرديم
دوباره بغض راه گلوي اين مادر را بست و با صدايي نالان از بي توجهي‌هاي شهرداري گفت: این مبلغ توسط خود ما با دوندگي بسيار تهيه شد به خيلي ها رو انداختيم. سوختگي و درد خودم را فراموش كرده بودم و با همسرم خود را به آب و آتش زديم تا بتوانيم هزينه 100 ميليوني درمان محمد مهدي را تهيه كنيم. در تمام آن لحظات تاريك و دردآور خبري از کمک شهرداری نبود.
   طبق گزارش راهبر این آسفالت برای شهرداری است
وقتی بعد از چند روز به شهرداري مراجعه كرديم شهردار منطقه 6 در پاسخ به سوالات ما با لحني زننده گفت: این قضیه به ما ربطی ندارد. به شهردار گفتم طبق گزارش راهبر این آسفالت برای شهرداری است، شهردار با لحني تند جواب داد: ثابت کنید که ماشین آسفالت برای  شهرداری بوده است. به همين راحتي از خود و سازمان مربوطه سلب مسئوليت كرد و ما راآزرد.  در آخر هم تاكيد كرد تلفني كه از طرف ما شد لطف بنده بوده كه اين‌كار را انجام داده‌ام.
   مقصر حادثه كيست؟
این ماجرا برای چندمین بار در تقاطع خیابان آزادگان و خیابان هفدهم رخ می دهد. شیب خیابان از مسیر شمال به جنوب بلوار آزادگان، سبب شده تا در چند سال اخیر شاهد این حوادث در این منطقه باشیم. در تمامي موارد شهرداري از خود سلب مسئوليت كرده است.البته در ماجراي اين خانواده نگون بخت كارگر شهرداري در زمان حمل آسفالت  مسبب حادثه بوده، مسئوليت شهرداري غير قابل انكار است اما اين سازمان قدرتمند تن به انجام وظيفه خود در اين‌گونه موارد هرگز نداده است. 
   قوانين و شهرداري‌ها
پيمان‌حاج‌محمودعطار، وکیل پایه یک دادگستری در رابطه با مسئوليت اجتماعي در اين‌گونه موارد گفت: با توجه به ماده 5 قانون محاسبات عمومی کشور شهرداری جزو موسسات عمومی غیردولتی محسوب می شود. برخي از وظایف و تکالیف نهادهای دولتی به موسسات عمومی غیر دولتی نیز بر می‌گردد و مدیران این نهادهای عمومی مکلف به انجام این وظایف هستند كه شهرداری هم مشمول این اصل خواهد بود. 
   واگذاري اعمال تصدي گري بايد با دقت انجام شود 
عطار در این راستا به وظایف نهادهای دولتی و نهادهای عمومی غیر دولتی اشاره کرد و گفت: دو نوع از وظايف اين نهاد‌ها شامل اعمال حاکمیتی و اعمال تصدی گری است. اعمال حاکمیتی عبارت است از اقدامات و وظایفی که یک نهاد حکومتی اعم از دولتی یا عمومی موظف به انجام آن وظایف است و این وظایف مختص آن نهاد بوده و غیر قابل تحویل و واگذاری به اشخاص دیگر است مانند صدور پروانه ساخت یا صدور گواهی پایان کار  شهرداری که جزو  وظایف اصلی شهرداری است و این وظیفه  قابل واگذاری به بخش خصوصی و پیمانکار نیست .
 وي ادامه داد: اعمال تصدی‌گری هم مانند اعمال حاکمیتی جز وظایف و تکالیف یک نهاد حکومتی هستند، اما به جهت خدماتی و غیر حاکمیتی بودن قابل واگذاری به اشخاص دیگر نظیر پیمانکاران و بخش خصوصی هستند. مانند جمع آوری زباله كه یکی از وظایف مهم شهرداری است.  ولی این جمع‌آوری زباله به رغم اینکه طبق قانون شهرداری از وظایف شهرداری است اما قابل واگذاری به بخش خصوصی و پیمانکار است. صرف نظر از اینکه اعمال تصدی‌گری قابل واگذاری به اشخاص دیگر  توسط شهرداری است‌یا خیر؟ در هر صورت در دو مرحله، شهرداری در خصوص اعمال تصدیگری که به اشخاص خصوصی و پیمانکاران واگذار کرده به صرف واگذاری انجام این وظیفه شخصا دارای مسئولیت قانونی و قضایی است. در ابتدا بايد شهرداری و نهادهای حاکمیتی دیگر در به کارگیری پیمانکاران انجام وظایف خدمات خود نهایت وسواس، دقت و گزینش را داشته باشندكه امروز متاسفانه ما شاهد هستیم آنگونه که شاید و باید،  بر نحوه گزینش و انتخاب پیمانکاران دقت و توجه لازم وجود ندارد.  بعد از اين مرحله بايد انتخاب شخص پیمانکار توسط نهاد عمومی مانند شهرداری صورت گيرد و بعد نظارت دقیق و بهینه بر عملکرد و رفتار پیمانکار صورت پذیرد. متاسفانه بعضا مشاهده شده است که این نظارت توسط نهادهای واگذار کننده خدمات به بخش خصوصی صورت نمی گیرد. 
   شهرداري وظيفه پيگيري دارد
 عطار با اشاره به برخورد كاميون شهرداري با منزل مسكوني يكي از شهروندان خاطر نشان كرد: در این پرونده و پرونده‌هاي مشابه پيمانكاران مقصران اصلي پرونده بودند. مانند مورد چند ماه پیش در شرق تهران در منطقه تهرانپارس، اتوبان باقری یک راننده وانت در حضور فرزند كوچكش، توسط تیم سد معبر شهرداری که به قرار اطلاع پیمانکار شهرداری هم بودند، مورد ضرب و جرح قرار گرفت. در نهايت با اصابت جسم سخت توسط یکی از پیمانکاران پس از چند ساعت فوت کرد و خانواده ای داغدار شدند. متاسفانه به رغم تشکیل پرونده در دادسرای مربوط به شهرداری در وقت مقتضی اقدام به دلجویی و جبران خسارت و دیه این مقتول به خانواده ایشان و جلب رضایت اولیای‌دم ‌نكردند و پس از اینکه رسانه‌های گروهی، روزنامه ها  و سایت ها اقدام به افشا‌گري در خصوص عدم پیگیری شهرداری کردند  شهرداری به ناگزیر اقداماتی را انجام داد. که از سرنوشت آن اطلاعی نداریم .
   شهرداري، مسئول جبران خسارات است
اين وكيل دادگستري در پايان تاكيد كرد: به طور کلی شهرداری در قضایايی نظیر سد معبر، آسفالت کردن خیابان و جمع آوری زباله که در راستای اعمال تصدی گری به پیمانکار  واگذار می کند با آن پیمانکار در جبران خسارت مادی، معنوی و جانی قربانیان مسئولیت قضایی دارد. بايد  در جبران خسارت مشاركت داشته باشند.
   اصول ايمني بايد رعايت شود
عباس قائيد رحمت، نماينده مجلس نيز در گفت‌وگو با «قانون» تصريح كرد:  به طور كلي مسئوليت شهرداري يا امور عمراني به عهده دستگاه‌هاي خاصي است. سازمان شهرداري دستگاه مستقيمي است كه با پيمانكار وارد قرارداد مي‌شود. در اين زمينه پيمانكاراني كه با سازمان شهرداري قرارداد بسته اند اصول ايمني را بايد رعايت كنند تا  به كارگران و  شهروندان آسيبي وارد نشود. رعايت اصول ايمني يكي از شرايطي است كه به طور اخلاقا، قانونا، شرعا و عرفا بايد مد نظر باشد و  سازمان شهرداري هم  طبيعتا وظيفه نظارت دارد. 
   با ضعف نظارت مواجهيم
اين نماينده مجلس در ادامه تصريح كرد: در كشور ما بيشتر اتفاقات به دليل  بي‌دقتي‌ها و بي نظارتي‌هاست. زماني ممكن است به علت سهل انگاري اتفاقي بيفتد كه قابل جبران نباشد . در اين زمينه به طور كلي همه دستگاه‌هاي مربوط به خصوص دستگاه‌هاي نظارتي بايد نظارت جدي داشته باشند و مسئوليت خود را به درستي انجام دهند تا مشكلي در اين زمينه به وجود نيايد. در استانداري‌‌ها، نهاد‌هاي نظارتي يا ‌سازمان‌هاي نظارتي وجود دارد كه وظيفه نظارتي بر شهرداري‌ها را دارند. در مجموع وظيفه نظارت بر اجراي قوانين براي وزارت كشور، استانداري، فرمانداري‌و قوه‌قضاييه وجود دارد. در قانون اساسي  در جهت پيشگيري  از جرم تصريحا آمده است كه وظيفه نظارت به عهده قوه‌قضاييه هم است. 
وي افزود: قوه مقننه نيز علاوه بر قانون‌گذاري وظيفه نظارتي هم دارد كه تلويحا در قانون اساسي مطرح شده است. اين وظيفه بايد در سطح عام در نظر گرفته شود. اگر نماينده‌اي مشاهده كرد كه حادثه‌اي در حال وقوع است بايد به كميسيون‌ها اطلاع دهد كه چنين بي‌احتياطي صورت گرفته است. در اين زمينه وظيفه مجلس است كه به اين‌گونه مسائل ورود كند، زيرا  نمايندگان نسبت به همه احاد جامعه مسئوليت دارند.
   حتي مي‌توان از وزير سوال كرد
قائيدرحمت توضيح داد: حتي اگر نماينده‌اي اطلاع كاملي از حادثه نداشته باشد مانند اين مسئله ( ورود كاميون شهرداري به خانه) در اين صورت هم بايد اين مسئله را پيگيري كند وبا كسب اطلاعات، در صورت نياز  از وزراي ذي ربط سوال پرسيده و تذكر دهند كه به طور مثال چرا  اين اتفاق افتاده است بايد پيگيري شودتا چنين قضيه‌‌اي ديگر به وجود نيايد.  وي خاطر نشان كرد: به طور كلي در چنين مواردي اگر نمايندگان قانع نشوند ممكن است وزير استيضاح شود يا كارت زرد بگيرد يا ممكن است تحقيق و تفحص صورت گيرد كه چرا اين اتفاق افتاده است. اين‌ها از ابزار‌هاي نظارتي موجود در اختيار مجلس است. البته قوه‌قضاييه هم بايد به صورت مستقيم وظيفه نظارتي خود را انجام دهد. 
   به فرياد اين خانواده برسيد
براساس اين گزارش و با استناد به سخنان كارشناسان بايد گفت مسئوليت شهرداري براي جبران خسارات شهرونداني كه بر اثر بي احتياطي كاركنان شهرداري يا پيمانكاران طرف قرار داد با اين سازمان بسته به شرايط رخ داده غير قابل انكار است. اينكه شهرداري از قبول مسئوليت شانه خالي كند يا مسئوليت را به گردن پيمانكار بيندازد دواي درد خانه‌اي كه ويران شده نيست. جميله خليق مهرباني، مادر خانواده‌ بيش از يك‌سال است در گير تهيه هزينه‌هاي درمان خود و پسرش است و با كوهي از بدهكاري ها مواجه بوده توجيهاتي چون  راننده مقصر بوده، خيابان شيب داشته يا پيمانكار شهرداري مقصر است و ... براي اين خانواده نان و آب نخواهد شد.مسئولان شهرداري در كنار وظيفه نظارت بر طرح‌ها و پروژه‌هاي خود بايد مسئوليت خطاها و اشتباهاتي كه با جان انسان‌ها بازي مي‌كنند، را بر عهده بگيرد و به جبران خسارت بپردازد.