امید

حبیب‌الله بیطرف سیاست‌مدار و مدیر ارشد اجرایی ، وزیر سابق نیرو و معاون فعلی مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت در این خصوص قائل به گسترش روابط و مناسبات خارجی است و می‌گوید اقتصاد مقاومتی به معنای جزیره‌ای شدن اقتصاد ایران نیست بلکه باید با افزایش توانمندی داخلی ،این اقتصاد را در مقابل موج‌ها و تحولات خارجی ایمن و مقاوم کرد ضمن این که دوران اقتصاد متکی به دولت هم به سر رسیده و این بار نوبت بخش خصوصی است که محور تحولات شود.

مشروح گفت‌و‌گوی «امیدایرانیان» با حبیب‌الله بیطرف را در ادامه می‌خوانید:

آقای بیطرف قبل از هرچیز از مفهوم اقتصاد مقاومتی بگویید و این که ایران تا چه اندازه توان تحقق این تحول را دارد؟

ببینید واقعیت این است که کشور ایران با توجه به ظرفیت‌های عظیم مادی و معنوی خود از توان تولید پایدار اقتصادی و تأمین اشتغال برای نیروی کار بالفعل جامعه برخوردار است اما آن چه در این میان از اهمیت برخوردار است این که باید بتوانیم با برنامه ریزی درست از همه ظرفیت‌هایی که گفته شد بهره ببریم . به عنوان مثال ایران در حوزه نفت و گاز از توان بالایی برخوردار است و در میان کشورهای غنی قرار می‌گیرد به این ترتیب استفاده از این منابع خداداد به خصوص در حوزه منابع معدنی می‌تواند به ایجاد فرصت‌های شغلی متعدد و پایداری بیانجامد به ویژه در صنایع پایین دستی نفت و پتروشیمی و گاز . به جز این در حوزه کانی‌ها و سنگ‌های معدنی هم ما به منابع عظیمی دسترسی داریم با این اوصاف قطعاً قادر هستیم  برای نیروی کثیر و جوان جویای کار ، فرصت‌های شغلی مناسب در رشته‌های مختلف ایجاد کنیم و از این نیرو برای رونق اقتصاد ملی بهره ببریم . اما در این راه قطعاً نیازمند سازماندهی و برنامه ریزی و توجه بیشتر به زیرساخت‌های پایه‌ای هستیم . به عنوان مثال باید به ایجاد و بهبود کیفیت ، بهره وری و صرفه جویی متعهد شویم و از منابع موجود بهترین بهره را ببریم .در چنین شرایطی قطعاً رسیدن به شکوفایی اقتصادی برای ایران میسر خواهد بود .

به نظر شما با همین توان بالقوه می‌توان برای نیروی کار پرتعداد و جوانی که هر روز به تعدادشان افزوده می‌شود فرصت مناسب برای اشتغال فراهم کرد؟

این واقعیتی غیرقابل انکار است که پیک جمعیتی ایران از سال‌های 58 تا 60شروع شده و این پیک جمعیت با طی دوره‌های آموزشی در مدارس و دانشگاه‌ها به دنبال ورود به بازار کار است البته نظام جمهوری اسلامی در این سال‌ها توانست به صورت فشرده با مدارس چند نوبته و افزایش ظرفیت دانشگاه‌ها ، این پیک جمعیتی را مدیریت کند این مدیریت به خصوص با افزایش رشته‌ها و ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها نمود بیشتری داشت اما امروز این جمعیت به مرحله‌ای رسیده که باید وارد بازار کار شود و هر روز هم بر تعداد این جامعه جویای کار افزوده می‌شود با این اوصاف به نظر می‌رسد  اگر در یک دوره 5 یا حتی 10 ساله برنامه ریزی درستی در این زمینه صورت گیرد ایران خواهد توانست در زمینه اشتغال زایی و توسعه بازار کسب و کار خود موفق ظاهر شود. البته طبیعتاً در این دوره حساسیت‌های مضاعفی هم وجود دارد به همین دلیل نیاز به برنامه ریزی مناسب و دقیق بیشتر احساس می‌شود نکته دیگر این که به نظر من دوران اقتصاد متکی به دولت در ایران به سررسیده است.

یعنی باید برای خروج از این شرایط به بخش خصوصی تکیه کرد و میدان داد؟

بله  اقتصاد ایران در این برهه از زمان باید به بخش خصوصی متکی شود و توان این بخش را افزایش دهد ضمن این که باید از توان و ظرفیت‌های بین المللی هم بهره گرفت . به عبارت دیگر با سرمایه‌های بخش خصوصی داخلی و سرمایه گذاری‌های خارجی می‌توان به تولید ایرانی جان تازه‌ای داد و در ادامه برای پیک جمعیتی که گفته شد فرصت‌های شغلی پایدار ایجاد کرد یعنی در نهایت پیک جمعیتی که به بازار کار رسیده مدیریت کرد . در نهایت این که امیدوام با برنامه ریزی مشترک دولت و بخش خصوصی و کارآفرینان این بخش بتوانیم از این مرحله سخت با موفقیت عبور کنیم.

آقای بیطرف به استفاده از ظرفیت‌های بین المللی اشاره کردید این در حالیست که بسیاری بر این باور هستند که اصولاً برای ریسدن به اقتصاد مقاومتی باید از هرگونه تکیه بر کمک خارجی و سرمایه‌های آن‌ها پرهیز کنیم . به نظر شما راه رسیدن به اقتصاد مقاومتی قطع تعاملات خارجی است؟

قطعاً مفهوم اقتصاد مقاومتی،  جزیره‌ای شدن کشور و قطع ارتباطات اقتصادی با دنیای خارج از ایران نیست بلکه برعکس باید تعاملات سازنده‌ای در زمینه‌های مختلف اقتصادی با کشورهای همسایه مخصوصاً کشورهای منطقه و کشورهایی که  دارای فناوری‌های مدرن هستند برقرار شود در حقیقت اقتصاد مقاومتی به این مفهوم است که باید اقتصاد کشور آنچنان توانمند شود که بتواند از فراز و نشیب‌های جهانی که رخ داده یا ممکن است در آینده واقع شود ضربه سنگینی نخورد و قادر باشد روی پای خود بایستد و به مسیر خود ادامه دهد  به عنوان مثال اگر کشوری دست به تحریم بزند ، تحریم کننده متضرر شود نه اقتصاد ایران. همانطور که مقام معظم رهبری هم  فرمودند ثروت ملی و توان اقتصادی داخلی باید افزایش یابد تا بتوانیم نیازهای کشور را در چرخه اقتصاد تأمین کنیم و همزمان البته صاحب صادرات پایداری هم باشیم .  اتفاقاً رویکرد اقتصاد مقاومتی توانمند سازی داخلی و برون گرایی هم هست یعنی امکان صادرات محصولات داخل و همچنین استفاده از محصولات خارجی  برای تقویت اقتصاد ایران .

در هفته‌های گذشته انتقادات فراوانی در خصوص پایبندی و اجرای اقتصاد مقاومتی به دولت یازدهم وارد شد . به نظر شما دولت در اجرای اقتصاد مقاومتی موفق بوده است؟

من معتقدم دولت یازدهم گام‌های مناسب و موثری  در راستای رسیدن به اقتصاد مقاومتی برداشته  ضمن این که  در ستاد سازماندهی اقتصاد مقاومتی برنامه‌های مختلفی صورت گرفته است در  متن هر برنامه هم طرح‌ها و پروژه‌های مختلفی تعریف شده که به صورت زمانبندی شده مدیریت می‌شود البته  نباید فراموش کرد که کمبود منابع یکی از مشکلات اقتصاد ایران است یعنی ما با کمبود سرمایه گذاری مواجه هستیم برای رفع این مشکل هم باید در قدم اول زمینه برای حضور و نقش آفرینی بخش خصوصی فراهم شود به عنوان مثال در بورس تهران سهم شرکت‌های خصوصی ناچیز است و  اکثر شرکتهای مهم حاضر در این بازار یا دولتی هستند یا شبه دولتی و وابسته به نهادهای عمومی و این موضوع حاکی از آن است که ساختارهای امروز ما با اشکالاتی مواجه است ضمن این که بخش خصوصی هم از توان لازم برای سرمایه گذاری و تقبل هزینه‌ها برخوردار نیست .