امید

پس از انتخابات مجلس دهم و تبدیل شدن به یکی از متفاوت ترین انتخابات های تاریخ ایران به سبب رای لیستی مردم و کسب اکثریت کرسی های مجلس توسط لیست امیدی که به سبب رد صلاحیت های گسترده به جز چند شخصیت خاص عاری از افراد مشهور و شناخته شده بود این روزها داغترین اخبار و تحلیل ها پیرامون ریاست مجلس دهم و گزینه های ریاست می چرخد.
در این میان نام دو نفر به عنوان اصلی ترین گزینه های ریاست مجلس مطرح می شود.
دکتر محمد رضا عارف به عنوان نفر نخست لیست امید در تهران و کسی که علاوه برتاثیر قابل توجه در تشکیل شورای سیاست گزاری اصلاح طلبان و بستن لیست امید،  با حضور در استانهای مختلف و سخنرانی های حمایتی از لیست امید تاثیر خود در انتخاب حداکثری لیست امید را محسوس کرد.
در مقابل علی اردشیر لاریجانی ریاست مجلس هشتم و نهم قرار دارد.
لاریجانی از اصولگرایانی است که در  سالهای اخیر در کنار مخالفت با احمدی نژاد و اتفاقات یکشنبه سیاه مجلس و عملکرد مثبت در مواجهه با برجام، در این سالها ریاست مجلسی اصولگرا را بر عهده داشته است که عملکرد آن یکی از عوامل تاثیر گزار بر خواست مردم برای تغییر در مجلس و پیروزی لیست امید در کشور بوده است.
لاریجانی ریاست مجالسی را بر عهده داشته که در مقابل بسیاری از عملکرد های آنها در حوزه های مختلف خصوصا در حوزه های سیاسی و فرهنگی یا به صورت های آشکار و ضمنی حمایت کرده و یا در بهترین حالت سکوت اختیار کرده است.
کسی که مخالفت های جدی اش با احمدی نژاد نیز از یکشنبه سیاه مجلس و حمله تند احمدی نژاد به خانواده لاریجانی و رونمایی از فایل صوتی برادر وی صورت گرفت که قبل ازهر چیز یک مسئله مربوط به شخص لاریجانی به نظر می رسید که اینگونه با مخالفت شدید لاریجانی مواجه شد.
این یکشنبه شروعی بود برای جدا کردن جدی مسیر لاریجانی از دولت های نهم و دهم و جریان اصولگرایی و در مسیری متفاوت قرار گرفتن نه در مسیر اصلاحات قرار گرفتن.
پس به خوبی میدانیم لاریجانی نه اصلاح طلب بوده و نه هیچ زمان در مسیر اصلاح طلبی قرار گرفت بلکه گوشه ای ازعملکرد وی بااهداف و نظرات اصلاح طلبان هم مسیر شد.و در مابقی مطالبات و انتقادات اصلاح طلبان  در زمینه های مختلف اثری ازهم کلام وهم  رای شدن لاریجانی را نمی بینیم.
اما هدف از این نوشته پرداختن به  این موضوع نیست که چرا لاریجانی نباید ریاست مجلس را برعهده بگیرد بلکه  برشمردن ضرورت های ریاست عارف بر مجلس آتی است.
با نگاهی به گذشته و قبل از بر سر زبان افتادن نام عارف در انتخابات 92وی را بیشتر به عنوان معاون اول سید محمد خاتمی می شناختیم که بعد از دولت اصلاحات خبر چندانی از وی در عرصه سیاسی نبود و بیشتر در زمینه های علمی  و دانشگاهی مشغول به فعالیت بودند، به عنوان یک شخصیت آرام متفاوت تر از سایر اصلاح طلبان در رفتار و عمل پیش می رفت تا جایی که در حالی که اصلاح طلبان بنا به اتفاقات  سال 88برای مدت طولانی در تقابل شدید با جناح مخالف و حتی حاکمیت افتاند عارف متفاوت از همه به عنوان یک اصلاح طلب به اصطلاح معتدل  و میانه رو شناخته می شد.
اما با انتخابات92و رد صلاحیت وحضور حداقلی نیروهای تراز یک اصلاحات و همچنین رد صلاحیت آیت الله هاشمی از میان گزینه های موجود عارف از لحاظ سابقه به عنوان تنها اصلاح طلب جمع شناخته می شد که تز اعتدالی حسن روحانی و تکرار حرفهای اصلاح طلبان در کنار کاریزمای کلامی و رفتاری وی باعث کنار کشیدن قهرمانانه عارف از کاندیداتوری و مهیا کردن فضا برای نشستن روحانی بر صندلی ریاست جمهوری شد.یکی از دلایل این تصمیم در این دوره زمانی اعتقاد به توانایی لابی گری و چانه زنی روحانی با حاکمیت بود.
در واقع حرکت اصلاح طلبانه عارف بود که نگذاشت بار دیگر دولت در دست اقتدار گرایان افتد  وهمه بیش از رای آوری روحانی حرکت عارف را تحسین می کردند که تبدیل به عا مل اصلی پیروزی روحانی شد.
از همان روزها برخی تحلیل گران پاداش چنین حرکت و از خود گذشتگی را ریاست عارف بر مجلس دهم می دانستند و حتی تصور آن نمی رفت که در صورتی که اکثریت مجلس در دست اصلاح طلبان افتد یکی از گزینه های ریاست میتواند لاریجانی باشد!
بلا فاصله بعد از انتخابات 92بود که عارف تمام تلاش خود را برای انتخابات مجلس به کار بست تلاش جهت ساماندهی شورای هماهنگی احزاب اصلاح طلب و زمینه سازی برای تغییر جدی در مجلس آینده با حضور در استانهای مختلفبا سخنرانی های متععد  میتینگ های انتخاباتی.
در چنین شرایطی و با توجه به شهرت و شخصیتی که عارف به دست آورده بود حتی قبل از نتایج انتخابات دهم بهترین گزینه برای ریاست مجلس  را عارف می دانستند.
عارف در بازه زمانی92تا94برخلاف گذشته حضور پررنگی در عرصه سیاسی داشت و با وجود ممنوع التصویری خاتمی و محدودیت های سایر اصلاح طلبان به عنوان بازوی اجرایی و در صحنه پروژه تغییر مجلس عمل می کرد.
حال با توجه به شرایط گدشته دکترعارف و به عنوان فردی معتدل که توانسته مقبولیت قابل قبولی را به دست آورد تا جایی که به عنوان رای اول تهران وارد مجلس شد شرایط مساعد است که منتخبین مردم پاسخی در خور به رای قاطع مردم دهند و نفر اول تهران که لیست مطبوعش نیز توانسته اکثریت کرسی های مردم را در مجلس کسب کند جایگزین علی لاریجانی شود که به لطف عدم ارایه لیست امید مجزا در قم به عنوان نفر دوم وارد مجلس شد.
منتخبین لیست امید باید به این نکته توجه کنند که انتخاب آنها توسط مردم نه به دلیل شناخت کافی مردم ازآنها و رای آوری شخصی بوده بلکه اعتبار و اعتماد مردم به لیست امیدی بودی که توسط بزرگان اصلاحات مورد تایید قرار گرفت و اکنون مردم خود تا آنجا که به صورت مستقیم اجازه داشتند تغییر لازم در بدنه مجلس ایجاد کرده اند و اولین مطالبه شان از منتخبینشان قطعا تغییر در ریاست مجلس است.
اما اگر بار دیگر با خبر ابقای رئیس مجالس هشتم و نهم مواجه شوند اولین سوال این است که مردم در انتخابات کدام تغییر را میخواستند؟
مردمی که با اعتماد به امضای شخصیت های تراز اول اصلاحات در حمایت از لیست امید به اصلاحات اعتماد کرده اند در نخستین قدم با بد عهدی منتخبین مواجه شدند و اینجاست که بی اعتمادی مردم دو چندان شده و در آینده این احساس بی اعتمادی باعث عدم حضورحداکثری  پای صندوق رای خواهد شد و چیزی جز پیروزی اقتدارگرایان با ارای حداقلی در انتخابات های بعدی نتیجه نخواهد داد.
نکته دیگر انکه؛ بعد از حوادث سال 88 و شرایط پس از آن «که از مجال این نوشته خارج است »شاهد دور شدن بدنه وسیعی از جریان اصلاحات از قدرت حتی در رده های پایین بوده ایم تا جایی که شرایط چنان برای جریان مقابل مهیا می شود که رئیس جمهور اسبق کشور و یکی از رهبران جریان اصلاحات را ممنوع التصویر می کنند
حال که شرایط برخلاف میل جناح مقابل به سمتی پیش رفته که اصلاح طلبان می توانند ریاست یکی از قوای سه گانه را برعهده گیرند و جهت بازیابی خود در قدرت حاکمه اقدام کنند که در آینده بتوان گره کور ریاست قوه مجریه را نیز باز کرد.چه دلیلی می توان داشت که به این سادگی یک نوع محدودیت خود خواسته برای خود ایجاد کنیم و ریاست را مجدد بر یکی از نیروهای جناح مقابل تقدیم کرد.
نکته مهم دیگر این که دولت اعتدال که با حمایت اصلاح طلبان بر سرکار آمده در شرایطی به سر می برد که از هر طرف و در تمامی زمینه ها مورد هجوم شدید از جناح تند رو مخالف است و علی رغم موفقیت های چشمگیر شاهد به کار گیری قدرت تمام نهاد های مقابل جهت تخریب دولت هستیم در اینجا نیازمند مجلسی هستیم که بتواند با تمام قوا در زمینه هایی که دولت مثبت عمل می کند از آن حمایت کند و ضعف های دولت را نیز نه با نگاه کینه توزانه و انتقام جویانه بلکه با نگاه حل مشکلات گوشزد کند و نکته مهم این مورد این است که این حمایت تنها به مسئله برجام محدود نمی شود، بلکه نیاز اصلاح طلبان و دولت بیش از برجام امروزه در زمینه های سیاسی فرهنگی داخلی است تا بتوان با موفقیت در این زمینه شرایط محقق شدن برجام را نیز محیا کرد.
چیزی که در مجلس گذشته  نه از بدنه مجلس و نه از شخص علی لاریجانی به عنوان ریاست مجلس ندیده ایم .
عده ای نیز به این باورند که لاریجانی می تواند با چانه زنی با حاکمیت مجلس موفقی را رقم بزند در حالی که سرکار آمدن حسن روحانی نیز با همین نگاه بوده اما اکنون که مشاهده می کنیم طرف مقابل چنان در های چانه زنی و گفت گو را بسته که روحانی هم مواضع خود را به صورت شفاف در تریبون ها اعلام میکند تا با فشار افکار عمومی بتواند کار ها را تا حدودی به پیش برد.
این نگاه  نه تنها تلاش برای بازگشت اصلاح طلبان به بدنه قدرت نیست بلکه به نوعی پس زدن خود و اعلام نا توانی است که خود را خارج از چارچوب تصور کنیم که حتی توانایی گفت گو ودیالوگ با حاکمیت و جناح مخالف جهت رفع مشکلات مردم را نیز نداریم و باید همواره منتظر شیخوخیت امثال لاریجانی ها باشیم.
برخی نیز بر این باورند که از آنجایی که اصولگرایان اقلیتی قوی در مجلس دارند و نیروهای لیست امید نیز افرادی ناشناخته و کم تجربه هستند ممکن است مجلسی ضعیف رقم بخورد و عملکرد مجلس ضعیف با ریاست  دکترعارف به صورت کامل به پای اصلاح طلبان نوشته خواهد شد پس بهتر است لاریجانی ریاست مجلس را برعهده بگیرد و لیست امید فراکسیون های مجلس را در دست گیرند. آنچه که از این تحلیل به ذهن متبادر می شود این است که با ریاست لاریجانی در صورتی که مجلس مثبت عمل کرد و موفق بود که به پای فراکسیون ها و رای لیست امید به لاریجانی نوشته می شود و در صورتی که شاهد مجلسی ضعیف باشیم نیز به دلیل ریاست لاریجانی به پای اصلاح طلبان نوشته نخواهد شد.این خود یک نوع بی اخلاقی سیاسی و به دور از منش اصلاح طلبی است به جای اینکه تلاش جهت عملکرد مثبت منتخبین لیست امید صورت گیرد و به آنها اعتماد شود تلاش می شود صورت مسئله به گونه ای دیگر پاک شود و تغییر یابد.
یا این که عده ای معتقدند  تقابل عارف و لاریجانی و در نهایت ریاست عارف بر مجلس باعث پس زدن لاریجانی به سمت اصولگرایان خواهد بود در صورتی که اگر این باوروجود دارد  که لاریجانی تغییر در دیدگاه و نگرش داشته است  باید در شرایطی این حسن نیت خود را نشان دهد که پای منفعت در میان نیست و رئیس مجلس نمی شود تا اگر و چرخش از سمت اصولگرایان رخ داده است در این شرایط نمایان شود نه با امتیاز ریاست مجلس.
همه ی این شرایط نشان از این میدهد جهت پیشبرد جریان اصلاح طلبی در حال حاضر بهترین گزینه برای ریاست مجلس دکتر عارف است تا اصلاح طلبان بتوانند یکی از سه قوهی مهم را در دست گیرند و حداقل از این تریبون جهت پیشبرد اهداف خود تلاش کنند و در پایین نیز نیروهای قوی و تاثیر گزار دیگر در مجلس که تعدادشان نیز برای مدیریت کمیسیونها نیز کم نیست در این راستا با ریاست عارف همراهی کنند.