امید

این توافق باعث گشایش در امور دیگر هم شده است. ازجمله این امور می‌توان به پرونده پی‌ام‌دی اشاره کرد که بیش از 10سال باعث گره خوردن روابط ایران با بسیاری کشورهای عضو آژانس و کشورهای عضو 1+5 شده‌بود. اما بعد از گذشت بیش از یک دهه کشمکش و درگیری، پرونده هسته‌ای با استفاده از سیاست تعامل سازنده از سوی ایران به سرانجام رسیده است و ایران موفق شده این پرونده پیچیده و مشکل‌آفرین را در سازمان انرژی اتمی ببندد.

پرونده پی‌ام‌دی اگر قرار بود در فضایی همانند فضای سیاست خارجی پیش از دو سال پیش حل و فصل بشود، می‌توان تصور کرد که کشمکش‌های بسیاری میان ایران و شورای حکام صورت می‌گرفت و بعید به نظر می‌رسید که به این زودی هم به پایان برسد، نه از طریق رای و قطعا نه از طریق اجماع جهانی.

اگر اندکی به عقب برگردیم می‌بینیم که این شورای حکام همان شورای حکامی بود که پرونده هسته‌ای ایران را به شورای امنیت سازمان ملل متحد فرستاده‌بود. در پرتو ارسال پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد ایران پنج قطعنامه گرفت. تحریم‌های گسترده و گزنده اقتصادی و تجاری علیه ایران بر اثر همین قطعنامه‌ها شروع شد و ضربات بسیار عمده و مهمی به اقتصاد، صنایع و پیشرفت و توسعه کشورمان وارد شد. هر چند مشکل اصلی ما در این زمینه‌ها سوءمدیریت گسترده در دولت‌های نهم و دهم بود، اما به هر روی تحریم‌های گسترده هم با چنین سوءمدیریت‌هایی هم‌افزایی داشتند و باعث شدند در جایگاه‌هایی که سوءمدیریت بیشتری وجود داشت ضربات سخت‌تری به کشور وارد شود.

اگر قرار بود دو سال پیش سرنوشت پرونده پی‌ام‌دی در شورای حکام به رای گذاشته‌شود نتیجه‌ای جز کشمکش میان ایران و کشورهای غربی از آن حاصل نمی‌شد و هیچ‌گاه این پرونده نمی‌توانست خاتمه یابد.

با پایان این پرونده از یک سو جامعه جهانی و از سوی دیگر شورای حکام در حال اصلاح رفتارهای گذشته خود هستند، حالا همان شورای حکام که پرونده ایران را به شورای امنیت سازمان ملل متحد فرستاد پرونده پی‌ام‌دی را مختومه می‌کند تا راه را باز کند برای تعامل بیشتر ایران با جهان.

از این تصمیم آژانس می‌توانیم دو درس اساسی بگیریم؛ درس اول این است که می‌آموزیم که نباید مثل دولت نهم و دهم چنگال به صورت جامعه جهانی بکشیم و با هر کشوری در جهان درگیر شویم و موضع‌گیری کنیم، نباید شعارهای تند و تو خالی بدهیم چراکه شعارها نمی‌توانند ما را به نتایج دلخواه و مورد نظرمان برسانند. از سوی دیگر درس دومی که از این اتفاق می‌گیریم این است که در سیاست خارجی تعامل سازنده باید ملاک باشد. تعامل سازنده بود که ما از طریق آن توانستیم به توافق هسته‌ای برسیم. اگر بخواهیم بقیه مسایل‌مان را نیز در سیاست خارجی حل کنیم باید با تعامل سازنده پیش برویم.

نتایج تعامل سازنده در سیاست خارجی این بود که از این طریق کشور می‌تواند راحت‌تر و آسوده‌تر باشد، سیاست‌های خارجی می‌تواند نتیجه‌بخش‌تر و پرثمرتر باشد. می‌تواند باعث ورود فناوری‌های نوین و به روز و برتر جهان به کشورمان شود.

حالا که ما توانسته‌ایم پرونده‌ای به بزرگی و پیچیدگی مانند پی‌ام‌دی را حل و فصل کنیم که در جامعه جهانی شک و شبهه در مورد ایران پدید آورده‌بود، باید کاری کنیم که اجازه ندهیم دوباره چنین اتفاقاتی برای کشور روی دهد و کشور در چنین موقعیت‌هایی قرار بگیرد. ولی همین به ما آموخت که اگر در آینده هم مشکل بسیار بزرگ و پیچیده‌ای هم در سیاست خارجی داشته‌باشیم باید با استفاده از تعامل سازنده و روشی مانند آنچه در حل پرونده هسته‌ای به کار گرفته‌شد، مشکلات را پشت‌سر بگذاریم.

در پرتو این بزرگ‌ترین درس ما این است که در سیاست خارجی نباید به هیچ کشوری نه بگوییم، باید به هر کشوری به فراخور حالش جواب بدهیم. اگر قرار است که با روسیه همکاری کنیم باید همکاری با غرب را هم در نظر بگیریم و نباید همکاری و نزدیکی با روسیه باعث دوری ما از غرب شود. مثلا اگر ما بخواهیم اختصاصا با روسیه کار کنیم، ممکن است از بسیاری از اموری که در اختیار روسیه است بهره‌مند باشیم اما از سوی دیگر از بسیاری از چیزهایی که در دست غرب است محروم می‌شویم. باید بتوانیم به‌صورت موازی با همه کشورهای جهان و همه جامعه بین‌المللی این همکاری‌ها و تعامل‌های سازنده را داشته ‌باشیم.

باید بدانیم که هرقدر که همکاری‌مان را ادامه بدهیم و به توافقی که داشتیم احترام بگذاریم، راه‌های بیشتری برای ما باز می‌شود. ما می‌بینیم که راهی که پیش گرفته‌بودیم منتج به نتیجه شده است.

و نهایتا برخی از کسانی که با نگاه منفی به این مسایل نگاه می‌کردند باید درس عبرت بگیرند و به جای در پیش گرفتن راه سنگ‌اندازی پیش پای سیاست خارجی و تعامل با دیگر کشورهای جهان، با سیاست خارجی کشور همگام و همراه شوند و با آن برای دستیابی به نتایج بهتر برای آینده کشور همکاری کنند. 

منبع: روزنامه الکترونیک امید ایرانیان