دکتر ظریف و دغدغه پولشویی

سیدعلی خرم استاد دانشگاه حقوق بین‎الملل - داستان پولشویی در کشورمان هنوز به سامان نرسیده است. برخی مفهوم پولشویی را متوجه نشده و تصور دارند این داستان مربوط به غرب است و احیاناً از تبعات تحریم‎ها. در حالی که هر پولی که به عنوان درآمد فردی یا سازمانی وارد سیستم محاسبات کشور شده و ثبت و ضبط نشود، پولشویی محسوب می‎شود.

زیرا اولاً منشأ تولید آن ممکن است غیرقانونی باشد که عموماً این طور است و ثانیاً مالیات یا عوارض مربوطه که باید به خزانه عمومی واریز شود، اصولاً پرداخت نمی‏‌شود. در سطح جهان بیش از 15 سال است که این مقوله آنچنان جدی گرفته شده که اجازه هیچ تراکنش مالی غیرشفاف را نمی‎دهد. زیرا پولشویی باعث تضعیف یا متلاشی شدن اقتصاد کشورها می‎گردد و از نظر بین‎المللی هم می‎تواند در جاهایی به کار گرفته شود که امنیت بین‎الملل یا امنیت برخی از کشورهای جهان را به مخاطره اندازد. نگرانی‏‌های فوق باعث شده در سه دهه گذشته کنوانسیون‎هایی تنظیم شود که همه کشورهای جهان به آن متعهد شده‏‌اند. بعد از 11 سپتامبر 2001 که نسل جدیدی از تروریسم با برخورد هواپیماهای مسافربری به برج‎های نیویورک و وزارت دفاع امریکا به ظهور رسید و در اثر آن جان هزاران نفر بر باد رفت، همگان این مقوله را جدی‎تر گرفته و تقریباً همه کشورها به کنوانسیون‎های چهارگانه پولشویی و عدم حمایت مالی از تروریسم پیوستند. براساس گزارش محرمانه مجلس نمایندگان امریکا، مقامات رسمی عربستان در تأمین مالی القاعده در حمله به برج‏‌های دوقلو شرکت مستقیم داشتند. اگر با همین دیدگاه به داخل کشورمان نگاه بکنیم، از سال 1384 تاکنون آوازه کسانی که بعضاً دارای سمت رسمی هم بوده‎اند، بلند شده که پول این مملکت را از کانال‎هایی عبور داده و سپس با کلاهبرداری، اختلاس و رشوه، یک شبه میلیاردر شده یا به کشورهای خارج فراری شده‏‌اند. تحریم‎های بین‎المللی در دوران دولت نهم و دهم بستر مناسبی برای چاپیدن پول این مملکت شد که داستان بابک زنجانی تنها گوشه‌ای از آن است.

سؤال این است که چه باید کرد؟ چگونه بایستی جلوی تضییع حقوق مردم و دستبرد به خزانه عمومی گرفته شود؟ تجربه جهانی این پاسخ را ساده کرده است: بایستی از سیستم شفافیت مالی حمایت کنیم و از شفافیت نه تنها نترسیم بلکه از آن با تمام توان حمایت کنیم. همچنین نبایستی اجازه داد هیچ پول فاقد منشأ مشروع، وارد سیستم بانکی کشور شود و بر همه حساب‎ها بایستی نظارت عالیه اعمال شود.
اکنون مدتی است ارگان‎های کشور تلاش می‎کنند در یک هماهنگی با سیستم مالی بین‎الملل، شفافیت لازم را با پیوستن به کنوانسیون‎های چهارگانه CFT در کشور به وجود آورند تا چند نتیجه حاصل شود:
اول؛ شفافیت نسبت به حفظ حقوق مردم و نگهداری خزانه عمومی تضمین گردد. دوم؛ مردم خود در تراکنش‎های مالی کشور نظارت کلی داشته و بین حکومت و مردم اعتماد بیشتری ایجاد شود. سوم؛ بانک‎های کشور قادر به فعالیت‎های بین‎المللی بوده و در وهله اول درآمدهای حاصل از صدور نفت و تجارت با سایر کشورها بتواند از طریق سیستم بانکی بین‎المللی به بانک‏‌های کشور انتقال یابد. چهارم، در مقابل سیل بنیان‎کن تحریم‏‌های ظالمانه و غیرمشروع و غیرقانونی دونالد ترامپ، ما بتوانیم حقوق خود را در دست گیریم و با دادن بهانه به امریکا خودزنی نکنیم. یقیناً امریکا، اسرائیل و عربستان بسیار خشنود می‌‏شوند که ایران به CFT نپیوندد تا بهانه جهان پسندی برای تشدید تحریم‌‏ها فراهم شود. ما چرا آب به آسیاب دشمن بریزیم؟ دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشور تلاش دارد از این معضلات به شکلی عبور کرده و انرژی خود را صرف یارگیری علیه دونالد ترامپ و برملا کردن جنایتی کند که او علیه مردم ایران روا می‎دارد.اگر قرار باشد ما با کنوانسیون‏‌های پولشویی و شفافیت مقابله کرده و از واقعیت پولشویی در کشور که ممکن است با نیت و یا بدون نیت انجام می‎شود، گریزان باشیم نه در توسعه اقتصاد خودمان موفق می‎شویم و نه در مبارزه با تحریم‎های ظالمانه امریکا.
نگارنده اعتقاد دارد دکتر ظریف با درک این معضل، نگران از دست دادن فرصت‎ها و باختن قافیه به دشمن است. ایشان می‎خواهد از پشت جبهه خودش اطمینان حاصل کند که همه یاری می‏‌دهند و هیچ نقطه ضعفی وجود ندارد تا بتواند در جبهه بین‌‏المللی بجنگد و ایران را از دام خطرناک تحریم‎ها رها سازد. هر اقدامی در جهت شفافیت تراکنش‎های مالی و پرهیز از پولشویی صورت بگیرد، گامی است در جهت موفقیت اقتصاد ایران و مقابله با تحریم‎ها. وزیر امورخارجه نمی‌‏تواند پشت میز مذاکره بنشیند و طرف‎های مقابل هم یادآوری کنند که ایران در جدول سازمان شفافیت مالی جهان، رتبه آخر را دارد و یا این نگرانی وجود داشته باشد که پول‎های کثیف در مبارزات انتخاباتی وارد صحنه کشور شود.
حمایت قوی از وزیر امور خارجه که در ویترین سیاست خارجی و دیپلماسی قرار دارد وظیفه همگان است. اگر ایشان نگران از پولشویی در کشور است و دلیل آن را مقاومتی می‎داند که ماه‎هاست وقت و انرژی کشور را به خود اختصاص داده، صرفاً ابراز دغدغه ایشان برای دفاع از منافع و امنیت ملی کشور است. در این برهه سخت و خطرناک به جای همبستگی برای مقابله با تحریم‏‌ها و طرح‏‌های امریکا و دیگران، دچار اشتباه نشویم و خودزنی نکنیم که دشمن کاملاً شاد می‎شود.

افزودن نظر جدید