امید

 بحث احتمال فعال‌سازی مکانیسم حل اختلاف از سوی اروپا بحث امروز و دیروز نیست، بلکه از ماه‌ها قبل مطرح بوده و قابل پیش‌بینی بود با روندی که ایران در پیش گرفته، رجوع اروپا به این مکانیسم غیرقابل اجتناب است. تنها نقطه ابهام مسأله اینجا بود که اروپایی‌ها چه زمانی از این مکانیسم برای کنترل اقدامات ایران استفاده خواهند کرد؟ اکنون این اتفاق در حال رخ دادن است و فارغ از اینکه آقای روحانی به توکیو سفر کرده یا چه اتفاقاتی در طی این سفر افتاده، اروپا به دو دلیل در حال پیشروی به سمت اعمال مکانیسم ماشه علیه ایران است؛ 1-با ادامه روند کاهش تعهدات برجامی، ایران در حال نزدیک شدن به نقطه‌ای است که آمریکایی‌ها آن را گریز هسته‌ای می‌خوانند. ایالات متحده پیش از برجام مدعی بود که جمهوری اسلامی به دو - سه هفته زمان برای ساخت سلاح اتمی خود نیاز دارد. به گفته آمریکایی‌ها با جداولی که در برجام توسط کشورهای غربی تنظیم شد این زمان به حداقل یک سال افزایش پیدا کرد. حال با کاهش تعهدات از سوی ایران، این مدت زمان مجددا کاهش پیدا کرده و مطمئنا چنین موضوعی برای ایالات متحده و سه کشور اروپایی عضو برجام نگران کننده خواهد بود.2-زمان انقضای تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران در اکتبر 2020 فرا می‌رسد و آمریکایی‌ها نگرانند که بعد از لغو تحریم‌های تسلیحاتی کار برای آنها و متحدینشان در منطقه سخت شود. به همین دلایل است که زمزمه استفاده از مکانیسم ماشه از سوی هم اروپا و هم آمریکا (در قالب نظر مشورتی وزارت امور خارجه این کشور) در حال تقویت است. در نتیجه قابل پیش‌بینی خواهد بود که طی روزها یا ماه‌های آینده گام‌هایی در این راستا بردارند. با این وجود ممکن است صرفاً به کمیسیون حل اختلاف مراجعه کنند، تا این مسأله ایران را از برداشتن گام‌های آتی کاهش تعهدات منصرف کند، اما اگر تصمیم مقامات جمهوری اسلامی ایران این باشد که گام‌های پنجم و ششم و هفتم را نیز بردارند امکان رجوع پرونده به شورای امنیت جدی است. تردیدی نیست اگر ایران احساس کند، بیرون ماندن از برجام سود بیشتری برای منافع ملی دارد این کار را خواهد کرد، با این حال به نظر نمی‌رسد که جمهوری اسلامی بخواهد پیش از دیگران از برنامه جامع اقدام مشترک خارج شود. ایران همچنان در چارچوب قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل به فعالیت می‌پردازد و معتقدم که اگر این موضوع به سود کشور نبود، خیلی زودتر از این روزها ایران از برجام خارج می‌شد.