امید

در حالي جلسه شوراي‌عالي سلامت در دولت يازدهم تشكيل مي‌شود كه در سال‌هاي گذشته عدم وجود امنيت و رعايت بهداشت در موادغذايي و اقلام پر مصرف و همچنين نفوذ داروهاي چيني به عنوان تهديدي جدي براي سلامت مردم محسوب مي‌شد. در شوراي عالي سلامت رئيس‌جمهور رياست و وزير بهداشت دبير شوراي‌عالي سلامت و امنيت غذايي را به عهده دارند و ۱5‌وزير و روساي سازمان‌ها از جمله رئيس صداوسيما نيز در جلسه آتي اين شورا كه در آذر ماه تشكيل مي‌شود حضور خواهند داشت.

به نوشته تهران امروز، در شوراي عالي سلامت، هماهنگي بين تمامي دستگاه‌ها در راستاي سلامت مردم مطرح مي‌شود. موضوعات در قالب كارگروه‌ها و كميته‌هاي كارشناسي مورد بحث قرار مي‌گيرد و تا تصويب نشود جايگاه قانوني پيدا نمي‌كند. به گفته دكتر عليرضا دلاوري، رئيس دبيرخانه سياستگذاري سلامت؛ امنيت غذايي روغن و شير، انواع داروهاي فاقد مجوز ورود يا ساخت از وزارت بهداشت،خدمات سم‌پاشي فاقد مجوز وزارت بهداشت، خدمات آرايشي (مانند برنزه كردن با دستگاه‌­هاي سولاريوم، خالكوبي، كاشت مو و ناخن و امثال آن) خدمات مشاوره تغذيه مانند روش­‌هاي لاغري و چاقي، داروهاي لاغري و مكمل‌هاي چاقي، خدمات و اقدامات مداخله‌اي جهت افزايش قد و خدمات بدنسازي فاقد مجوز وزارت بهداشت، استخرها و مراكز تفريحي آبي فاقد مجوز وزارت خدمات و كالاهاي گندزدايي و ضدعفوني‌كننده آب و محيط فاقد مجوز وزارت بهداشت، كالاها يا اقداماتي كه مصرف يا انجام آنها مبين نمايش رفتارهاي پرخطر است (مانند مصرف فست‌فودها و فرآورده‌هاي غذايي صنعتي، استعمال دخانيات اعم از قليان و سيگار) در دستورالعمل اولين شوراي سلامت قرار گرفته است.

بررسي امنيت غذايي روغن و شير

همين چند وقت پيش بود كه شايعه آلوده بودن شيرها قوت گرفت و وزارت بهداشت به مقابله با آن پرداخته و آلودگي را به شيرهاي فله محدود كرد. مهندس سيدرضا غلامي معاونت مركز سلامت و محيط كار وزارت بهداشت در مورد توجه خاص به روغن و شير در شوراي‌عالي سلامت و امنيت غذايي به تهران امروز مي‌گويد:دليل رفتن بحث شير و روغن در شوراي سلامت ارتقاي كيفيت شيرها و روغن‌هاي توليدي است. اين بدان معنا نيست كه محصولاتي كه در بازار وجود دارند داراي مشكل هستند. با توجه به روند تغييرات و رشد تكنولوژي علمي در كشور، هر از چند گاهي مشخصات و ضوابط ارتقاي كيفيت تغيير مي‌كند. چند سال قبل در شوراي سلامت مطرح و مصوب شده بود كه ترانس‌هاي روغن خوراكي و خانگي بالاي 10 بود و روغن‌هاي تا ترانس 10 مورد قبول است.

كارشناسان و اساتيد با وضعيت و موقعيت كشور پيشنهاد كرده‌اند كه در اين جلسه مصوبه ترانس روغن‌هاي مصرف خانگي به 2 برسد. اگر اين طرح مصوب شود به عنوان يك سياست عملياتي خواهد شد. تغييرات و اصطلاحاتي در توليد شير و فرآورده‌هاي لبني با توجه به پيشرفت تكنولوژي مطرح شده تا ارتقاي كيفيت در فرآورده‌هاي لبني پيدا شود.دكتر حسينعلي شهرياري رئيس كميسيون بهداشت و درمان مجلس نيز در اين باره به تهران امروز مي‌گويد: در حال حاضر روغن‌هاي مصرف خانگي كشور با ترانس 5 توليد مي‌شود. در جلسه‌اي كه كميسيون بهداشت مجلس با سازمان استاندارد و رئيس سازمان غذا و دارو داشت قرار بر اين شد كه اين ترانس به 2 و در نهايت به صفر برسد. زيرا ترانس بالاي روغن‌ها باعث بيماري قلب و عروق و افزايش مرگ‌ومير خواهد شد.

استفاده از دستگاه‌هاي سولاريوم و خالكوبي

دستگاه‌هاي سولاريوم هنوز هم در كلانشهرها مورد توجه جوان‌هايي است كه بدون اطلاع از عواقب از آن استفاده مي‌كنند. سيامك مره صدق عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس مي‌گويد: من فكر نمي‌كنم براي خالكوبي هيچ مجوزي در ايران صادر شده باشد. چون خالكوبي علاوه بر مسائل طبي از لحاظ شرعي داراي مشكل است. وزارت بهداشت اعلام كرد كه سولاريوم مي‌تواند سرطان زا باشد.

تمامي مراكز سولاريوم موظف به تعطيلي آن شدند و هر كجا كه خدمات سولاريوم عرضه مي‌شود غيرقانوني است. وزارت بهداشت اين مراكز را شناسايي كرده و با كمك نيروي انتظامي آن را تعطيل مي‌كند. اما اقدامات كافي نيست. بايد فرهنگ مردم را تغيير داد كه از رفتن به اين مراكز خودداري كنند زيرا بالاي 90 درصد مراكزي كه اقدام به خالكوبي مي‌كنند، مسائل بهداشتي را رعايت نمي‌كنند و مكان‌هاي مناسبي براي انتقال بيماري‌هاي ايدز و هپاتيت شده‌اند. بايد به‌دنبال تغيير فرهنگ در كاربري وسايل آرايشي باشيم.

از نظر آماري يكي از بالاترين ميزان مصرف لوازم آرايش در دنيا را كشور ما دارد. خيلي از اين وسايل فاقد استانداردهاي لازم است و لوازمي كه استاندارد دارند نيز بي‌ضرر نيستند بلكه كم‌ضررتر هستند. دو مرز براي ارائه لوازم آرايش فاقد استاندارد وجود دارد يكي گمرك و ديگري مغازه هاست منتهي لوازم آرايش غيرمجاز از طريق قاچاق وارد كشور مي‌شود. مغازه‌هاي زيادي ارائه دهنده اين مواد هستند كه جزو پوشش وزارت بهداشت نيستند و برخورد با آنها مشكل است.مهندس سيدرضا غلامي نيز درباره استفاده از دستگاه‌هاي سولاريوم مي‌گويد: استفاده از دستگاه‌هاي سولاريوم غيرقانوني است.

وزارت بهداشت هيچ‌گونه مجوزي براي استفاده اين دستگاه در مراكز عمومي (آرايشگاه، استخر و...) را صادر نكرده و هر كجا كه خدمات استفاده از دستگاه سولاريوم را ارائه مي‌كند غيرقانوني است. دستگاه‌هاي لاغري كه به صورت ورزشي باشد مشكلي ندارد زيرا اين دستگاه يكسري حركات را روي بدن انجام مي‌دهد كه مانند ورزش است و ضرر آنچناني ندارد. با ورزش زمان بيشتري براي از بين بردن چربي‌ها و چاقي طي مي‌شود و اين دستگاه‌ها زمان را كاهش مي‌دهد. دستگاه‌هاي ليزري و... كه ورزشي نيستند، قطعا به بدن صدمه خواهند رساند و اين دستگاه‌ها مورد تاييد وزارت بهداشت نيستند.

وي در مورد خالكوبي مي‌افزايد: عموم خالكوبي‌ها در آرايشگاه‌ها انجام مي‌شود. ولي يكسري اقدام به خالكوبي در خانه‌هاي نامشخص مي‌كنند كه نظارت بر آنها سخت است. مگر اينكه در شهرهاي كوچك باشد كه همه مطلع باشند همكاران ما هم اطلاع داشته باشند. اما قطع به يقين آرايشگاه‌ها و جاهايي كه با مجوز اين‌كار را انجام مي‌دهند زير نظر وزارت بهداشت خواهد بود.

وسايل بهداشتي و آرايشي، داروهاي چاقي و لاغري

داروهاي لاغري و چاقي كه با تبليغات غلوآميز ماهواره‌ها به خانه ايرانيان وارد شده‌اند بوي مرگ مي‌دهند. اكثر اين داروها حاوي شيشه يا مفتامين‌ها هستند. مهندس سيدرضا غلامي درباره تشخيص تقلبي بودن لوازم آرايشي مي‌گويد: لوازم آرايشي اصل را از مجوزهاي قانوني وارداتي كشور مي‌توان از لوازم تقلبي تشخيص داد. لوازم آرايشي كه داراي مجوزند برچسب وزارت بهداشت دارند.

سيامك مره صدق درباره لوازم چاقي و لاغري اظهار مي‌دارد: تعداد داروهاي لاغري و چاقي داراي مجوز وزارت بهداشت از انگشتان يك دست كمتر است. متاسفانه انبوه و اكثر قريب به اتفاق اين داروها كه از طريق شبكه‌هاي ماهواره‌اي تبليغ مي‌شوند فاقد مجوز هستند و در داروخانه‌ها عرضه نمي‌شوند. اين داروها از طريق قاچاق وارد شده و از طريق شماره‌هاي نامشخص به فروش مي‌رسند. البته ممكن است كه اين داروها در داروخانه‌ها عرضه شود و اگر بازرسان وزارت بهداشت و درمان كه به داروخانه‌ها سركشي مي‌كنند با اين موارد مواجه شوند آنها را جمع‌آوري مي‌كنند.

مسئله اصلي ما در مورد داروهاي چاقي و لاغري در داروخانه‌ها نيست بلكه فروش از طريق تلفن است. يك مدتي نيروي انتظامي در اين راستا همكاري خوبي با وزارت بهداشت داشت و به محض اعلام شماره تلفن‌ها در ماهواره‌ها آن را قطع مي‌كرد. ولي مدتي است كه اين همكاري كمرنگ شده است. اما اعضاي كميسيون بهداشت مجلس با نيروي انتظامي و وزارت بهداشت صحبت كردند و قرار است دوباره اين همكاري با قوت و قدرت از سر گرفته شود.

كودهاي شيميايي و خوراك دام و طيور

آمپول و خوراك‌هاي هورموني و كودهاي شيميايي باعث شده كه موادغذايي ايراني از ارگانيك بودن دور شده و براي سودآوري بيشتر عده‌اي در كشاورزي و دامپروري جان مردم به خطر بيفتد. معاونت مركز سلامت و محيط كار وزارت بهداشت مي‌گويد: حقيقت اين است كه از نظر قانون، مسئوليت نظارت امور دام بر عهده سازمان دامپزشكي و پرورش دام نيز بر عهده وزارت جهاد كشاورزي است. به همين سبب وزارت بهداشت و درمان نظارت بر اين اماكن را طبق قانون ندارند. اگر نظارتي در اين محل‌ها داريم نظارت بهداشتي محل است و نه دام و خوراك آن. اگر تخلفي ببينيم موظف به گزارش آن به دستگاه مرتبط هستيم و نمي‌توانيم اقدام قانوني بكنيم. به همين دليل نمي‌توانم بگويم اين صحت دارد يا خير.

مره صدق با بيان اينكه در تمام دنيا درگيري و تداخلي بين بخش كشاورزي و بهداشت و درمان وجود دارد كه باعث تشكيل سازمان غذا و دارو شده كه زيرنظر هيچ كدام از اين وزارتخانه‌ها نيست، مي‌گويد: نظارت بر موادغذايي در تمام مراحل به بخش بهداشت سپرده شده است. نحوه سم پاشي، استفاده از كود و... در كشور ما به سازماني كه بين دو وزارتخانه بهداشت و درمان و كشاورزي هماهنگي به وجود آورد نياز است تا در رابطه با چگونگي تهيه موادغذايي به ويژه موادغذايي ترابري شده و نحوه سم پاشي و ميزان استفاده از كود بررسي‌هاي لازم صورت گيرد.

حسينعلي شهرياري نيز مي‌افزايد: كودهاي شيميايي يكي از مشكلات جدي است كه قطعا با شيوع سرطان‌ها نيز ارتباط تنگاتنگي دارد. در اين زمينه وزارت جهاد كشاورزي هم بايد تا پايان برنامه پنجم توسعه 25 درصد محصولات را ارگانيك ارائه كند و از سموم شيميايي استفاده نكند. سموم شيميايي را چندين بار در كميسيون بهداشت مورد بررسي قرار داديم و بايد از وزير بهداشت و كشاورزي دعوت شود تا گزارشي از اقدامات استفاده از سموم شيميايي ارائه دهند.

استخرهاي بدون مجوز از وزارت بهداشت

استفاده از مواد ضدعفوني غيرمجاز در برخي استخرها باعث بيماري‌هاي پوستي و عمومي در بسياري از مراجعه كنندگان به اين استخرها شده است. سيدرضا غلامي با بيان اينكه وزارت ورزش و جوانان، زيرمجموعه‌هاي اين وزارتخانه و بخش‌هاي خصوصي مجوز بهره‌برداري را صادر مي‌كنند، مي‌گويد: براي صدور مجوز بهره‌برداري استعلام‌هايي مي‌كنند كه يكي از آنها استعلام صلاحيت بهداشتي است. اگر استعلام كردند پس از بازرسي و تحقيقات، جواب آن را مي‌دهيم. اما اگر استعلامي از ما نخواهند ما هم خبر پيدا نمي‌كنيم كه اين مجوز صادر شده و در نظارت‌هاي دوره‌اي مشخص مي‌كنند متوجه مي‌شويم كه اين استخرها فعال هستند به همين منظور مراحل قانوني آن را دنبال مي‌كنيم.وي در ادامه مي‌افزايد: مناسب‌ترين ضد عفوني در كشورما تركيبات كلر به استثناي گاز كلر است. گاز كلر مسموميت ايجاد مي‌كند. استفاده از آن راحت و ارزان است و باقي ماندگي كه دارد باعث مي‌شود آلودگي ثانويه كه به دليل شنا ايجاد شده، از بين برود. البته از يو وي، ازن و... نيز استفاده مي‌شود.

مصرف دخانيات

فرهنگ اشتباه استعمال دخانيات به ويژه قليان بين جوانان رواج پيدا كرده است. سيامك مره صدق، نماينده مجلس با اشاره به اينكه اولين اقدامي كه در مورد دخانيات مجلس پيشنهاد كرد وضع ماليات‌هاي سنگين است، مي‌گويد: با افزايش قيمت سيگار مي‌توان كاري‌كرد كه جوان‌ها و افرادي كه سن پايين دارند به سمت سيگار كشيده نشوند.

دومين قدم اين است كه آموزش و پرورش، آموزش مضررات سيگار، الكل و موادمخدر را در دبيرستان‌ها و حتي دبستان‌ها شروع كند. رسانه‌هاي جمعي نيز بايد خطرات استعمال دخانيات را به كرات از طريق شيوه‌هاي اثرگذار مطرح كنند. تكيه وزارت بهداشت بر اين است كه با همكاري رسانه ملي برنامه‌هايي داشته باشد كه جلوي مصرف آن گرفته شود. در مورد قليان هم تصويب نامه‌اي وجود دارد كه مصرف آن را در اماكن عمومي ممنوع كرده است.

متاسفانه به بهانه‌هاي غيرقابل قبول قليان عرضه مي‌گردد. از طرف ديگر از تنباكوهاي طعم دار، مصنوعي و معطر استفاده مي‌شود كه ضرر آن به مراتب بيشتر از تنباكوي معمولي است. معاونت مركز سلامت و محيط كار وزارت بهداشت نيز با بيان اينكه سيگارها ضررهاي بسياري دارد مي‌گويد: هر چيزي از حالت معمولي اوليه خودش خارج شود، حتما تركيباتي به آن اضافه شده است. معمولي‌ترين سيگار، همان سيگارهاي قديمي سيگارهاي دستي پيچ است و روي بقيه سيگارها به ويژه سيگارهاي لايت فرايندي صورت گرفته است.

موادغذايي و فست‌فودها

شايعه استفاده از آشغال گوشت و مرغ براي تهيه سوسيس و كالباس در ميان مردم نگراني‌هايي را ايجاد كرده است. سيدرضا غلامي درباره ناسالم بودن فست‌فودها به ويژه سوسيس و كالباس مي‌گويد: اين مواد هميشه ناسالم نيست. سوسيس و كالباس‌هاي توليد كشور بر مبناي پروانه ساخت كنترل مي‌شوند. بخشي از آن هم زير نظر سازمان دامپزشكي كشور است. مگر اينكه به صورت غير‌قانوني و نامشخص با برچسب تقلبي توليد شود. مردم عادي نمي‌توانند تشخيص دهند كه اين برچسب‌ها تقلبي است يا خير.

ناظران وزارت بهداشت و درمان در بازديدهايشان به اين محصولات مشكوك شده، آن را آزمايش كنند و مشخص شود از سلامت لازم برخوردار است يا خير. سازمان غذا و دارو هم در قالب طرح نظارت بر توليد محصولات غذايي اين كار را انجام مي‌دهند كه باعث نظارت دوطرفه مي‌شود. در فست‌فودها مكلفند فقط از محصولاتي كه داراي آرم و مشخصات قانوني است، استفاده كنند. به همين منظور ناظران اگر فست‌فودها از محصولات قانوني استفاده كنند، برمبناي تعريف سيستماتيك نمونه‌اي را انتخاب كرده و آزمايش مي‌كنند.

به گفته حسينعلي شهرياري در اكثر محصولات غذايي مشكل داريم ولي تا وقتي كه مكتوب نشده است در مورد آن حرفي زده نشود، تا مردم دچار تشويش و نگراني نشوند.