امید

پایه استوار بی‌اعتمادی بر نظرسنجی‌ها

طبق رسم دیرینه با برگزاری هر انتخابات معمولا نظرسنجی‌هایی از سوی سایت‌ها و خبرگزاری‌های نزدیک به کاندیداها و یا جریان‌های موجود در کشور برگزار می‌شود که در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری نیز از این رسم دیرینه مستثنی نیست. اما اینکه تا چه اندازه می توان به آمارهای حاصل از این نظرسجی‌ها اعتماد کرد سوالی است که شاید هیچ کس جز مسئولین برگزاری این نظرسنجی ها نتوانند به آن پاسخ دهند.

روش مرسوم این است که  غالبا رسانه‌هاي نزديك به هر جريان سياسي و يا هر ائتلافي در راستای جریان متبوع‌شان نظرسنجی می‌کنند و به گونه‌ای با ارائه این نظرسنجی سعی در اثبات برتری، یا تلاش برای نشان دادن برتری بر سایر گروه‌ها و جریان‌های فعال در کشور و یا تضعیف روحیه رقیب را دارند. اما اختلافات بعضا معناداري كه بين نظرسنجي‌هاي مختلف در سايت‌هاي مختلف وجود دارد به خودي خود نشان می دهد كه نمي‌توان تحليل درستي رو بر مبناي صحت این نظر سنجی‌ها قرار داد تا آنجا که حتي مخاطبان و افكار عمومي را دچار ترديد مي‌كند و در كل نشان مي‌دهد كه پايه علمي اين نظرسنجي‌ها زير سوال است. به عنوان مثال یکی از خبرگزاری‌های نزدیک به جریان دولت نظرسجی را با طرح این سوال که به نظر شما کاندیدای کدام گروه در انتخابات ریاست جمهوری با اقبال بیشتری از سوی مردم مواجه خواهد شد؟ به رای گذاشته است. روز گذشته اصلاح طلبان با رایی 66 درصدی جلوتر از اصولگراها با 19 درصد، حامیان دولت با 10.4 درصد و مستقل ها با 4.5  درصد قرار داشتند. اما امروز  آمار این خبرگزاری نزدیک به دولت به گونه‌ای تغییر کرد که حامیان دولت درصدر این نظرسجی قرار گرفتند. این تغییر در یک شب و به صورت فاحش زمینه ها را برای شک در ارائه آمار صحیح ایجاد می کند. با این حال نظرسنجي‌ها معتبر در ايران و حتي در كشورهاي ديگر معمولا از سوي موسسات معتبر نظرسنجي و يا نهادهاي بيطرف صورت ميگيرد و اعلام هر گونه آماری از سوی نهادی‌های غیرتخصصی دیگر غیر قابل اعتماد و اعتنا است. اما اینکه آمار واقعی کجاست سوالی است که این روزها ذهن بیشتر مردم را به خود مشغول کرده است.

اقبال تحمیل شده اصولگرایان

در شرایطی که رهبر انقلاب در سفر به مشهد مقدس در تعطیلات نوروزی حضور همه طیف ‌ا را در انتخابات ضروری دانسته اند عده ای این آموزه رهبری را نشنیده گرفتند و کماکان بر طبل فضای تک قطبی میکوبند.  سید احمد خاتمی در همین راستا گفت که برخی از این صحبت‌های رهبری سوء استفاده کردند و به دلخواه خود این معنا را برداشت کردند که بر این مبنا جریان‌های ساختارشکن و قانون گریز هم می توانند در انتخابات شرکت کرده و کاندیدا معرفی کنند که این برداشتی از اساس نادرست است. این صحبت موجب شد که برخی تصور کنند، وی برای حضور اصلاح طلبان با اشاره به صحبت‌های رهبر انقلاب، خط قرمز کشیده است. با این وجود اصلاح طلبان همچنان حضور خود را واجب و ضروری می‌دانند و در حالی که برخی مدعی‌اند، دولت با استفاده از برخی امکانات دولتی برای کاندیدایش تبلیغ می کند و از سوی دیگر صدا و سیما نیز منحصرا تمایل بیشتری به سمت اصولگرایان پیدا کرده و تبدیل به تریبونی برای کاندیداهای غیر اصلاح طلب شده است، اصلاح طلبان مانده‌اند و پایگاه اجتماعی آنها .

در شرایطی که اصلاح طلبان تریبون‌های محدودی برای سخنرانی و یا برگزاری همایش دارند، اصولگرایان دم از اقبال خود میان مردم می‌زنند و از تریبون‌هایشان برای اعلام این مطلب استفاده می‌کنند و این رقابتی در شرایطی نابرابر است. با این حال نمی توان منکر شد، اصلاح طلبان از پایگاه اجتماعی خوبی برخوردارند. این موضوع  همان چیزی است که در اظهارات پیش از عید محمدرضا باهنر نایب رئیس مجلس نیز تجلی پیدا کرد و کاندیداهای اصلاح طلب را در صدر نظر سنجی‌ها خواند.

مقبولیت اصلاح طلبان را مردم تعیین کرده‌اند

شاعبه‌های این آمار اما به میزان پایگاه اجتماعی جریان‌ها در ذهن ها ایجاد می‌شود. آنچه مبرهن است اینکه تطبیق آمارهای اعلام شده با واقعیت‌های جامعه و گرایش مردم کار چندان دشواری برای پی بردن به صحت آمار اعلام شده نیست.

با وجود تبليغات گسترده اصولگرایان به نظر می رسد که مردم همچنان به چهره‌ای متفاوت از دایره اصولگرایان می گردند. به هر حال آنچه به مردم در دوران ریاست جمهوری اصولگرایان گذشت با آنچه در دوران ریاست جمهوری اصلاح طلبان گذشت، تفاوت زیادی دارد. مثلا در دوران اصلاحات مردم با این میزان از تورم و افزایش ناگهانی قیمت دلار مواجه نبودند این در حالی است که سال گذشته با تورمی بیش از سی درصد نسبت به سال قبلش مواجه بودیم. همچین دولت اصلاحات نرخ دلار ثابت را حدود 800 تومان به دولت اصولگرای احمدی نژاد تحویل داد اما اکنون احمدی‌نژاد قیمت رو به افزایش دلار را تا مرز 4000 تومان به دولت بعدی تحویل می دهد. از این رو به نظر می‌رسد، تجربه مردم در دوران اصلاحات، گرایش آنها را به این جریان در کشور بیشتر و پایگاه اجتماعی آنها را قوی تر می کند. حتی برخی چهره هایی شناخته شده از دایره اصولگرایان نیز به این مساله معترف شده و اظهار نگرانی کرده اند. البته نگرانی های اصولگرایان مربوط به نزدیک شدن به انتخابات نیست و آنها مدت هاست که به دلیل اختلاف نظرهای درونی دچار تشتت شده اند و نگرانند که این تشتت موجب پیروزی اصلاح طلبان شود. امری که به وضوح در سخنان چهره های شاخص این جریان پیداست.در مجموع، این ظهار نگرانی نیز  حكايت از محبوبيت و مقبولیت کاندیدای اصلاح طلبان و پایگاه اجتماعی شان بین مردم دارد.