امید

به گزارش امیدنامه ،در این همایش که عنوان«بازرگان؛ اصلاحات و نقد انقلاب» داشت، محمدمهدی جعفری، سیدعلی میرموسوی، سارا شریعتی، بیژن عبدالملکی و احسان مالکی پور به ایراد سخنانی در رابطه با میراث و منش مرحوم بازرگان خود پرداختند.

این مراسم  باحضور گسترده علاقه مندان و دوستداران شخصیت و تفکر اولین نخست وزیر انقلاب اسلامی برگزار شد 

مهدی بازرگان نواندیش و روشنفکر مسلمان ایرانی بود که در سال ۱۳۷۳ پس از یک دوره بیماری در گذشت. از وی در حوزه های علوم دینی، اجتماعی و سیاسی ۱۰۵ عنوان کتاب منتشر شده است که پس از درگذشت او در ۲۵ جلد مجموعه آثار توسط بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان گردآوری گردید.

بازرگان؛ مسلمان عملگرا

سید علی میرموسوی، رییس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه مفید، در مراسم بیست و پنجمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان با توصیف وی به عنوان فردی که هرچه از او دور تر می شویم، به دوراندیشی او بیشتر واقف می شویم، گفت: بازرگان طبق تعاریف اندیشمندان مختلف، یک روشنفکر بود. اما سرشت و سبک روشنفکری او چگونه بود و میراث روشنفکری او برای امروز ما چیست؟

وی با تاکید بر این که بازرگان وظیفه خود می دانست درباره آنچه ما انجام می دهیم بیاندیشد، افزود: بیش از ۷۷ درصد مکتوبات بازرگان به مسائل اجتماعی مربوط می شود. اصلاح نگرش دینی، پرورش خصائص اخلاقی و رفتاری،و اصلاح روش سیاسی مهمترین پروژه های فکری او بود، آماتور خود را به عرصه اندیشه که رسالت یک اندیشمند است محدود نکرد، بلکه به عرصه اجتماعی و سیاسی به مانند یک رجل سیاسی هم ورود کرد. او همانطور که در کتاب کار در اسلام هم آورده است ورود به عرصه عمل را اهمیت آن در اسلام می دانست و عمل صالح را در کنار ایمان و تقوا از اصول اساسی دین می دانست.

این استاد حوزه وجه تمایز روشنفکری دینی بازرگان را با دیگران را اینگونه بیان کرد: بازرگان از امکانات درونی سنت دینی به ویژه قرآن بهره می‌برد، او وجه‌کنشگری و عملگرایی پررنگی داشت و خود را نیز به وجه معرفتی و بعد اندیشه معرفت دینی نکرد.

وی افزود: یکی از مشکلات روشنفکران دینی این بود که تحول را فقط از بعد تحول معرفتی پیگیری کرده اند، اما بازرگان خلاف این روش را داشت. او به تحول وجه نهادی هم توجه داشت.

میر موسوی درباره میراث روشنفکری بازرگان برای انسان امروز خاطرنشان کرد: در بعد فکری مهمترین میراث های بازرگان برای امروز اول تأسیس فکری غیر حوزوی در تفسیر مذهب است و دوم ارتئه تفسیری دموکراتیک از اسلام. تفسیری که در آن آشتی دین و علم وجود داشت و نگاهی تکاملی به دین داشت. هویت ملی را در کنار هویت دینی تعریف می‌کرد و ضمن توجه به قانون طبیعت در فهم دین، اخلاقگرایی را غایت دین می دانست.

عضو هیات علمی دانشگاه مفید ادامه داد: میراث عملی بازرگان برای امروز اخلاق اصلاح طلبی و مقاومت اوست. او معتقد بود تحقق اصلاحات در جامعه باید بر مبنای اصول اخلاقی باشد که هیچ گاه نادیده گرفته نشود. اخلاق اصلاح طلبی برای بازرگان مهم بود و یکی از دلایلی که رهبران امروزین اصلاحات در جامعه وجاهت خود را از دست داده اند، همین عدم پایبندی به اخلاق اصلاح طلبی و مبارزه است.

وی افزود: بازرگان در حوزه کنش‌گری خود جامع نگر بود و به دنبال اصلاح دینی، اجتماعی و سیاسی به صورت همزمان بود.