امید

به گزارش امیدنامه به نقل از فرارو،این گمانه‌زنی‌ها آنجایی بیشتر قوت گرفت که برخی نزدیکان حریری اعلام کردند که وقتی سعد حریری وارد ریاض شد، استقبال رسمی از او صورت نگرفت و شاهزاده‌ها و وزرای عربستان برای استقبال او برخلاف عرف رایج در استقبال از یک مقام خارجی در فرودگاه حاضر نبودند و تلفن همراه وی پس از ورود او ضبط شده بود.

بعد از این اظهارات بود که مقام‌های دولتی لبنان گفتند که وقتی حریری جمعه به عربستان می‌رفت، قرار بود تا بقیه بحث‌های دولتی دوشنبه هفته بعد از آن پی گرفته شود. او به دستیاران خود گفته که یکشنبه در شرم‌الشیخ به دیدار عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری کنونی مصر خواهد رفت.

اما ناگهان بعد از قرار ملاقات با محمد بن سلمان اعلام کرد که از سمت خود استعفا می‌کند و قصد ندارد در جایگاه نخست وزیری فعالیت خود را ادامه دهد. از سوی دیگر در متن استعفای خود عنوان کرد این اقدام به دلیل دخالت‌های ایران و حزب‌الله در لبنان است و آنها در مسائل داخلی این کشور برخلاف عربستان بسیار دخالت می کند.

بعد از این ماجرا روزانه اخبار جدیدی منتشر شد که بر ابهامات و اتهامات افزود. سپس حریری اعلام کرد که قصد دارد با شبکه المستقبل گفت‌وگو کند. در این گفت‌وگو او عنوان کرد که «ظرف دو یا سه روز آینده به لبنان بازخواهم گشت و تدابیر قانونی را انجام خواهم داد. به لبنان و یک راه حل واقعی و نهایی با حزب‌الله لبنان در زمینه موضوع منطقه‌ای و خویشتن داری بازخواهم گشت. من در مرحله تامل هستم.» 

وی در بخش دیگری از اظهارات خود به اقامتش در عربستان پرداخت و گفت: «من در عربستان آزاد هستم و می‌توانم در هر زمانی سفر کنم. ملک سلمان من را مانند پسرش می‌داند و ولیعهد نیز به من احترام می‌گذارد و اگر بخواهیم از استعفا صرف نظر شود، باید در مقابل به اصل عدم مداخله احترام گذاشت.»

در مجموع این اظهارات حریری نتوانست افکار عمومی را قانع کند او از سوی سعودهای تحت فشار نیست و حتی در شبکه‌های اجتماعی هم واکنش‌ها به‌گونه‌ای نبود که او یا عربستانی‌ها انتظار داشتند و از سوی دیگر بر ابهامات ماجرا افزود.

در همین خصوص علی خرم دیپلمات سابق کشورمان عنوان کرد: «آنچه که تحت پروژه عربستان در خصوص ایران و لبنان پیش آمده است، یک موضوعی است که هدفش کاملا روشن است و پیرو هماهنگی‌های محمد بن سلمان با واشنگتن و اسرائیل انجام داده است. هدف آنها این بود که حزب‌الله را که در لبنان و سوریه موفق بوده را تضعیف کند و در برابر چشمان لبنانی‌ها بی آبرو شود.»

او افزود: «آنها به دنبال این بودند که با اتفاق اخیر تظاهراتی در لبنان ایجاد و اسرائیل وارد عمل شود به نوعی تکلیف حزب‌الله را روشن کند. به همین دلیل اولین اقدامش این بود که حریری را از لبنان خارج کند و به ریاض بیاورند و او را مجبور کند استعفا دهد. اما همه جهان باور نکردند حریری که تا روز قبلش قراردادهای صندوق بین‌الملی پول و بلند مدت امضا می‌کرد، ناگهان خواب نما بشود و تصمیم به استعفا بگیرد و اعلام کند ایران و حزب‌الله دشمن هستند.»

وی تاکید کرد: «بنابراین مشخص بود که این تصمیم حریری نبود اگر او قصد چنین اقدامی را داشت باید طی یک مدت چند ماهه آن را اجرایی می‌کرد. حالا آنچه که در مصاحبه اعلام کرد با توجه به برآوردی که از نظرات مردم لبنان انجام شده است، مورد قبول قرار نگرفته است و آنها حرف‌های حریری را باور نکرده‌اند و تاکید دارند که ابهامات همچنان وجود دارد و این صرفا به اجبار عربستان انجام شده است.»

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در خصوص مصاحبه اخیر حریری گفت: «به عقیده من مصاحبه اخیر هم نتوانست کمکی به سعدحریری کند و او را یک سیاستمدار مستقل نشان دهد و اینگونه القا کند که او سمبل مبارزه با ایران است. عرب‌ها به دنبال این بودند که با این اظهارات حریری وجهه ایران و حزب‎الله را خراب کنند اما باز هم موفق نشدند و هیچ کس باور نکرد که آن حرف‌ها برای حریری است و این تبدیل به یک ابزار مثبت برای حزب‌الله شده‌است.»

او ادامه داد:«به طور کلی من معتقدم عرب‌ها پروژه ضد حزب‌الله را بر عهده سعد حریری قرار داده اند و قرار است او به فرانسه برود و از آنجا این مبارزه یا پروژه را عملی کند. اما باز هم من یقین دارم که او نمی‌تواند اقدام مثبتی انجام دهد. ضمن اینکه حزب‌الله الان در قوی ترین حالت ممکنه قرار دارد و اسرائیل هم نمی‌تواند به آن حمله کند و اگر چنین اقدامی رخ دهد قطعا تمام لبنان در برابر اسرائیل خواهند ایستاد.»

خرم در خصوص اینکه لبنان چه اقدامات قانونی می‌تواند علیه عربسیتان انجام دهد، گفت: «در شرایط فعلی اگر دولت لبنان به مقدار کافی قدرت داشته باشد می تواند از عربستان به اتهام ربودن نخست وزیرش در دادگاه‌های بین‌المللی شکایت کند. زیرا این کاملا واضح است که چه اتفاقی در ریاض رخ داده و حتی آمریکا که از متحدان سعودی است هم به آنها هشدار داده است که ادامه این روند خطرناک است و همه کشورهای قدرتمند جهان هم تاکید کردند که آنها تنها سعد حریری را به عنوان نخست وزیر قبول دارند. این یعنی آنها ماجرای استعفا را باور نکرده اند.»

همچنین مهدی ذاکریان استاد دانشگاه در این باره  گفت: «واقعیت این است که اتفاق تازه‌ای میان عربستان و لبنان رخ نداده است و این دو کشور از قدیم ارتباطات خودشان را داشته‌اند. اما حالا موضوع این که ایران تبدیل به یک قدرت منطقه‌ای شده است، عربستان را بر آن داشته است که به دنبال بستن راه‌های نفوذ ایران بگردد یا به نوعی تضعیف کند. یکی از این راه‌های نفوذ، لبنان است.»

وی افزود: «سعودی‌ها تا آنجا که می‌توانستند در سوریه و عراق و افغانستان از گروه‌های تکفیری حمایت کردند اما در لبنان این ساختار افراطی‌گری نمی‌تواند تاثیرگذار باشد زیرا یک جامعه سکولار و چند فرهنگی است که آن نگاه افراطی در آنجا نمی تواند نفوذ داشته باشد و تاثیرگذار باشد. لذا عربستان هیچ راهی نداشت و نمی توانست مدل‌های افغانستان و عراق و... را در آنجا عملی کند، از سوی دیگر مدل یمن هم در لبنان جوابگو نبود و نمی توانست حمله نظامی انجام دهد بنابراین  تنها راهی که پیش روی خود داشت این بود که از حریری بخواهد با توجه به نزدیکی جناح وی با عربستان، استعفا کند.»

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل تاکید کرد: «این استعفا به نظر من بسیار هم مفید بود و باعث شد برخلاف آنچه که عرب‌ها گمان می‌کردند، تاثیرات منفی روی خودشان بگذارد. زیرا برخلاف تصورات آنها حریری استعفا داد و هیچ اتفاقی در لبنان رخ نداد. سعودیها گمان می‌کردند زمانی که این استعفا اعلام شود طرفداران حریری و حزب متبوعش به خیابان‌ها می آید و سیستم دولتی لبنان به هم می‌ریزد و یک آشوب تمام عیار ایجاد می‌شود.»

او ادامه داد: «اما بعد از صحبت‌های حریری و حواشی پیش‌ آمده دولت لبنان بسیار منطقی رفتار کرد و مردمشان هم متوجه شدند همه این اتفاق‌ها زیر سر عربستان است و به جایی اینکه اعتراضات خیابانی را دستور کار خود قرار دهند، به سعودی‌ها واکنش نشان دادند. بنابراین عربستانی ها با مدلی که محمد بن سلمان قصد داشت اجرایی کند، شکست خوردند.»

این استاد دانشگاه در خصوص مصاحبه حریری گفت: «به نظر من اظهارات حریری در گفت‌وگوی اخیرش با شبکه المستقبل به هیچ عنوان مورد قبول مردم لبنان قرار نگرفت. زیرا ارتباطات ایران با لبنان به نوعی نبوده که این دو کشور مخفی کنند و کاملا شفاف بوده است. به هرحال گروه‌ها و جریان‌هایی در لبنان حضور دارند که دیدگاه و مواضعشان با ایران همخوانی دارد. این را همه دنیا می‌دانند که ایران از لبنان به دلیل حفظ تمامیت ارضی حمایت کرده است و در برابر اسرائیل هم به همین دلیل ایستاده است و این یک اصل حقوقی و صحیح در روابط بین الملل است.»

ذاکریان در پایان عنوان کرد: «دولت لبنان هم غیر از این اقدام و هدف دیگری از ایران ندیده است و ایران هیچگاه در مسائل داخلی لبنان دخالت نکرده است. اگر می خواهند بگویند که خواسته‌های ایران در لبنان اجرایی می‌شود و مورد توجه قرار می‌گیرد؟ بله همینطور است و این هم به همان دلیل نزدیکی دیدگاه‌ها است و رای و پست و مقام دارند. ساختار لبنان از جمله نخست وزیر و رئیس جمهور و...  که در قانون اساسی این کشور تعریف شده است، از میان همین جریان‌ها انتخاب شده‌اند. بنابراین این جملات اخیر حریری هیچ تاثیری در وجهه ایران یا در معادلات داخلی لبنان ندارد و من معتقدم این هم یک تلاش بی‌نتیجه سعودی ها بود که باز هم اثرگذار نبود.»