گزارشی از بازار شب یلدا؛ سفره ایرانی مزین به آجیل گران و میوه‌هایی با قیمت‌های متفاوت

 روزنامه الکترونیک امیدایرانیان نوشت: اگر در همه دنیا رسم بر این است که در اعیاد و مناسبت‌ها قیمت‌ها می‌شکند و حراج‌های فصلی برای جذب بیشتر مشتری برگزار می‌شود در ایران وضع کاملاً برعکس است یعنی دست کم اقلام پرمشتری مشمول افزایش قیمت می‌شوند هر بار هم به بهانه‌ای. شب یلدا هم یکی از همین مناسبت‌هاست . به این ترتیب در آخرین شب پاییز و به عبارتی بلندترین شب سال از آن جا که در همه خانه‌ها بساط هندوانه و انار و آجیل و به تبع آن دیگر میوه‌ها و تنقلات برقرار است تقاضا برای خرید بیشتر می‌شود و قیمت‌ها هم افزایش می‌یابد. خانواده‌ها هم برای این که روز آخر در این بازار شلوغ دست خالی نمانند از چند روز قبل دست به خرید می‌شوند با اینهمه باز تا ساعات آخر هنوز خیلی‌ها برای خرید صف می‌کشند و از باقی مانده فرصت استفاده می‌کنند. امسال به مجموع آنچه گفته شد باید عوارض سرمای چند هفته پیش را هم اضافه کرد. محصولات باغی بر اثر این سرما غیرمنتظره روی درخت‌ها ماند و باغداران گرفتار شدند.

    

حالا با توجه به این شرایط سرمازده نبودن این محصولات به خصوص پرتغال به آپشنی جهت مرغوبیت تبدیل شده یعنی اگر طعم طبیعی داشتند و سالم بودند با قیمت‌های بیشتری به فروش می‌رسند کسانی هم که وسعشان به باکیفیت‌ها و گران‌ترها از جمله پرتغال جنوب نمی‌رسد باید ریسک خرید را بپذیرند چون آن طور که رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و تره بار تهران می‌گوید پس دادن و شکایت کردن از خریدی که کل قیمتش هزار تا هزار و 500 تومان است به صرفه نیست یعنی خریداری که قیمت کمتری می‌پردازد باید ریسک پذیر هم باشد.

نکته دیگر این که طبق معمول از گوشه و کنار شهرها و بسته به قدرت خرید ساکنان و خریداران قیمت‌های مختلفی گاه با فاصله‌های نجومی گزارش می‌شود . یعنی در حالی که در میادین میوه و تره بار اناری که 3 تا 4 هزار تومان قیمت دارد در میوه فروشی‌ها بسته به منطقه تا 6 و حتی 12 هزار تومان هم به فروش می‌رسد.

در میادین میوه و تره بار آن طور که مراجعان می گویند وضع به مراتب بهتر است حتی در مقایسه با سال گذشته . کیفیت میوه‌ها بهتر شده و قیمت‌ها هم به مراتب کمتر از میوه فروشی‌هاست به خصوص در مورد اقلام اساسی یعنی هندوانه و انار. امسال در این میادین هندوانه 600 تا 800 تومان به فروش می‌رسد این قیمت در مواردی گاه از هزار تومان هم بیشتر می‌شود اما میوه فروش‌ها هر کیلو هندوانه را تا دو هزار و 500 تومان هم قیمت زدند.

نتیجه این که امسال هم خرید برای شب یلدا منطقه به منطقه هزینه‌های متفاوتی داشت. در منطقه 12 میوه فروش‌ها گاهش از چند هفته پیش اجناس با کیفیت ترخود را از چند هفته قبل پیش فروش کردند بالاشهری‌ها هم که قیمت‌های به شدت نجومی را به چشم دیدند که البته بعید به نظر می‌رسد برای خرید آن‌ها مشکلی داشته باشند.

در کنار این تفاوت قیمت‌ها محمد مهاجران رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و تره بار تهران شب یلدای امسال را بهترین شبه چله سال‌های اخیر برای ایرانی‌ها می‌داند چون قیمت‌ها به نسبت نه تنها گرانتر نشده بلکه کاهش هم یافته و خبری از کاستی و کمبود هم نیست.

او به "امیدایرانیان" گفت : نه تنها قیمت انار و هندوانه بسیار کمتر از سال گذشته است بلکه وفور و کیفیت محصولات هم افزایش یافته یعنی خریدی که به خانه‌ها می‌رسد کاملاً قابل استفاده است به عنوان مثال هندوانه‌ای که همین پارسال کیلویی دو هزار و 500 تومان فروش می‌رفت امسال در میادین میوه و تره بار با کیفیت مناسب هزار تومان قیمت دارد در مغازه‌ها هم قیمت‌ها با رقمی بیشتر به فروش می‌رسد که طبیعتاً این افزایش نباید بیشتر از 35 درصد باشد.

مهاجران ادامه داد : قیمت انار هم بی نهایت ارزان است و قیمت پایه آن هزارو 500 تا دو هزار و 500 تومان است . در مورد پرتغال به عنوان محصول پرمصرف در بازار به وفور وجود دارد و کیلویی هزار و 500 تا هزار و 600 تومان فروش می‌رود در مورد نارنگی هم قیمت به دو هزار و 500 تومان می‌رسد . در مورد دیگر اقلام میوه هم افزایش قیمت چندانی دیده نمی‌شود به غیر از موز که عموماً در اعیاد و مناسبت‌ها به دلایلی با رشد قیمت مواجه است و بعد از آن هم به نرخ‌های سابق بازمی گردد.

اما اگر پرتغال‌های خریداری شده از سوی مردم سرمازده باشند تکلیف چیست؟

مهاجران در این خصوص گفت : اگر این میوه در صورت سرمازده بودن بلافاصله در یخچال نگهداری شود هنگام مصرف قابل استفاده خواهد بود و طعمی طبیعی خواهد داشت در غیر اینصورت به دورریز تبدیل می‌شود در حال حاضر هم اکثر محصول پرتغال موجود در بازار از باغات شمالی کشور رسیده‌اند و بیشتر آن‌ها هم گرفتار سرمازدگی هستند. البته پرتغال‌های جنوب امروز بهترین کیفیت را دارند هرچند که قیمتشان به مراتب گرانتر است و هر کیلو 6 هزار تومان به فروش می‌رسند.

او گفت : وقتی پرتغال کیلویی هزار تا هزار و 500 تومان خریداری می‌شوند مرجوع کردن آن به فروشنده در صورت سرمازده و غیرقابل استفاده بودن صرفه اقتصادی ندارد چون به همان میزان باید هزینه رفت و آمد باید پرداخت شود ضمن این چنین اتفاقی خوشایند هم نیست البته فروش محصول بی کیفیت شایسته و مورد تأیید نیست اما آن فروشند هم در ازای محصولی که می‌فروشد پول پرداخت کرده است!

مهاجران تاکید کرد : روند عرضه پرتغال‌های سرمازده تا 20 روز آینده ادامه خواهد داشت و بعد از آن محصول باغ‌های شرق مازندران از راه خواهد رسیده که کاملاً سلامت و قابل استفاده هستند.

دیروز به جز بازار میوه ، خرید آجیل و خشکبار هم بازار تحت تأثیر حال و روز شب یلدا بود البته با شدت بیشتر. گزارش‌ها از قیمت‌های به مراتب مختلف‌تر و نجومی‌تر می‌داد یعنی هر کیلو آجیل شب یلدا از 35 هزار تا 70 هزار تومان و حتی بیشتر به فروش می‌رسید. هر فروشنده‌ای هم برای قیمتی که اعلام می‌کرد دلیلی داشت از گرانی اقلام وارداتی گرفته تا کیفیت بهتر و ترکیبات مرغوب‌تر.

مصطفی احمدی رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار قیمت‌های نامتعادف خارج از دامنه تعریف شده را غیرقابل قبول می‌داند و معتقد است دامنه بلند قیمت برای آجیل و خشکبار ناشی از تنوع محصولی است که عرضه می‌شود.

او با اشاره به این که هیچ فروشنده‌ای حق ندارد بر اساس محاسبات و دلخواه خود قیمتگذاری کند افزود : در بازار آجیل و خشکبار به خصوص در مورد آجیل شب یلدا تنوع قابل ملاحظه‌ای وجود دارد . برای تهیه آجیل شب یلدا 12 نوع خشکبار مخلوط می‌شود هر کدام از این اقلام هم انواع مختلف با کیفیت متفاوت دارد در نتیجه می‌توان برای هر نوع قیمتی در نظر گرفت. ضمن این که در مناطق مختلف بر اساس وسع و توان خرید مشتری نسبت آجیلی که مخلوط می‌شود تفاوت دارد به عنوان مثال در مناطق مرفه نبست مخلوط کردن انواع انواع خشکبار و آجیل متفاوت‌تر و با کیفیت‌تر است .

احمدی خاطرنشان کرد : بر اساس استاندارد به عنوان مثال سهم پسته در آجیل شب یلدا 150 تا 200 گرم است  اما در مناطقی که مشتری‌ها وسع خرید بیشتری دارند این میزان را افزایش می‌یابد یا از محصولات باکیفیت‌تری استفاده می‌شود در نتیجه قیمت هر کیلو آجیل هم افزایش می‌یابد .بنابراین اختلاف قیمت از وجود تنوع ناشی می‌شود کما این که در مناطقی که مردم قدرت خرید کمتری دارند فروشنده‌ها آجیلی مناسبت‌تر به لحاظ قیمتی عرضه می‌کنند البته در این نوع آجیل هم کیفیت نباید نازل باشد بلکه سهم کمتری به خشکبار پرقیمت‌تر تعلق می‌گیرد.

او با اشاره به این که امسال کیفیت آجیل عرضه شده در واحدهای صاحب مجوز کسب از اتحادیه بسیار بالا بوده است افزود : در میان اقلام خشکبار چند قلم محدود وارداتی هستند از جمله بادام هندی که قیمت آن‌ها به نرخ ارز بستگی دارد این قیمت هم با توجه به نوسان‌های اخیر در بازار ارز مدتی است افزایش یافته و گرانی آن‌ها ارتباطی به بازار شب چله نداشته است . در مورد گردو هم واردات با توجه به کاهش تولیدداخلی برای ایجاد تعادل و توازن در بازار صورت می‌گیرد و اکثر واردات انجام گرفته هم از شیلی انجام می‌شود .

احمدی با تاکید بر این که قیمت اقلام وارداتی تقریباً به ثبات رسیده گفت : خوشبختانه بازار ارز در 10 روز اخیر به قیمت‌های نسبتاً پایداری دست یافته و همین امر قیمت اقلام وارداتی را هم به ثبات رسانده است . به هر حال در بازار شب یلدای امسال و دست کم در فروشگاه‌های صاحب مجوز کسب خشکبار و آجیل ، هرکیلو آجیل شب یلدا قیمتی بین 32 تا 50 هزار تومان داشت در نتیجه نرخ‌های نجومی 70هزار تومان و بیشتر از نظر اتحادیه به هیچ عنوان قابل قبول نیست.

او افزود : متاسفانه هر سال چند روز مانده به شب یلدا تعداد بسیاری به صورت خلق الساعه به فروشنده آجیل و خشکبار تبدیل می‌شوند و در نتیجه نظارتی هم از سوی اتحادیه بر فعالیت آن‌ها صورت نمی‌گیرد روندی که حتی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم به چشم می‌خورد . متاسفانه به دلایل ضعف‌های قانونی رسیدگی به این تخلفات هم دست کم به یک ماه زمان نیاز دارد که با توجه به اتمام بازار، اصولاً این نظارت‌ها بلااثر می‌شود. در نهایت هم بعد از سپری شدن این بازار موسمی ، شکایت‌ها و خسارت‌ها برای اتحادیه آجیل و خشکبار می‌ماند و خریدارانی که متضرر شده‌اند . مواجهه با این شرایط هم راه حلی ندارد جز فرهنگ سازی برای این که خریدها از واحدهای دارای مجوز کسبی صورت گیرد که از اساس فعالیتشان به این حوزه محدود می‌شود.

حالا گذشته از همه قیمت‌های رسمی و غیررسمی که گفته شد این مردم و خریداران هستند که می‌توانند قضاوت کنند سور و ساط شب یلدایشان با قیمت‌ها مناسب‌تری فراهم شد یا این که گران فروشی‌های همیشگی همچنان پابرجا بوده است.

افزودن نظر جدید