امید

به گزارش امید به نقل از روزنامه بهار، مشروح مصاحبه مرتضی مبلغ به شرح زیر است؛

با توجه به باور اصلاح‌طلبان درباره تحزب و فضایی که امیدواریم با تشکیل دولت یازدهم فراهم می‌شود، باید منتظر روزهای بهاری احزاب باشیم؟
مشکل تحزب در ایران مربوط به وجود یا نبود احزاب یا تعدد احزاب نیست. قوانین ایران به گونه‌ای نوشته نشده‌اند که از احزاب به قدر کفایت حمایت کنند. به همین دلیل می‌بینیم که احزاب ایرانی در مواجهه با دولتی که نگاه غیرامنیتی نسبت به احزاب دارد، از رشد نسبی برخوردار می‌شوند و در دوران دولتی که افتخارش «غیر حزبی» بودن است با مشکلات گوناگون مواجه می‌شوند. امیدوارم که دولت جدید جدا از ایجاد فضای باز برای فعالیت احزاب قوی، قوانین کشور را نیز در جهت حمایت از احزاب تغییر دهد. باید این باور در ذهن مردم و نظام جا بیفتد که یکی از ضروریات نظام مبتنی بر مردمسالاری، وجود احزاب است. به نظر من برداشته شدن این قدم بسیار مهم‌تر و تاثیرگذار‌تر از بازگشایی احزاب تعطیل یا نیمه تعطیل یا حتی تاسیس احزاب جدید است. 

جدا از تلاش برای اصلاح قوانین، اصلاح‌طلبان نیاز به احزاب دارند. یکی از مهم‌ترین اهداف اصلاح‌طلبان جدا از دوباره مطرح کردن گفتمان اصلاح‌طلبی به معنی واقعی آن، تربیت و معرفی نیروهای جدید به جامعه است. افرادی که بتوانند جایگزین چهره‌های باسابقه یا مکمل آن‌ها شوند تا در آستانه هر انتخاباتی دوباره ناچار به دعوت از چهره‌های شاخص برای شرکت در انتخابات نشویم. با توجه به این ضرورت آیا ایجاد احزاب جدید لازم نیست؟
ما از ایجاد احزاب جدید استقبال می‌کنیم. در خبرها خواندم که دکتر محمدرضا عارف ممکن است حزبی جدید تشکیل دهند. این امر برای اصلاح‌طلبان ایران به خودی خود امری مبارک است. البته نمی‌توان احزاب نیمه فعال یا غیرفعال اصلاح‌طلب را فراموش کرد.
باید منتظر ماند و دید که حزب آقای عارف چطور و با کدام برنامه پا به عرصه می‌گذارد.
اگر قرار باشد فراگیر بودن حزب آقای عارف به معنای این باشد که همه یا حداقل اکثر احزاب شکل گرفته اصلاح طلب زیر مجموعه این حزب جدید قرار گیرند، باید از امروز سازوکار‌های لازم از سوی او پیش‌بینی شود. اما اگر دیگر احزاب اصلاح‌طلب حاضر به چنین ادغامی نشوند، حزب دکتر عارف نیز در رده دیگر احزاب اصلاح‌طلب قرار می‌گیرد. در هر دو صورت میزان تاثیر‌گذاری حزب آقای عارف، به ساختار آن، میزان تلاشی که برای اغنای جامعه انجام می‌دهد و درنهایت توانمندی‌های کادر حزبی آن دارد. به همین دلیل است که نمی‌توان پیش‌بینی درباره کارآمدی این حزب جدید داشت. باید منتظر ماند و دید. 

پیش از اعلام تمایل محمدرضا عارف به ایجاد یک حزب جدید، مردم به او و افرادی مانند هاشمی‌رفسنجانی با درخواست ایجاد حزبی جدید مراجعه یا توصیه می‌کردند. این میزان تمایل مردم به ایجاد احزاب جدید به چه علت است؟ مخصوصا که تاکید مردم بر ایجاد حزبی فراگیر است.
تحزب از سوی جامعه هدف اصلاح‌طلبان امری مطلوب است. به همین دلیل با تصور ایجاد شرایط حداقلی برای رونق دوباره تحزب به چهره‌های شاخص اصلاح‌طلبی مراجعه می‌کنند و از آن‌ها می‌خواهند که حزب‌های سابق را رونق دهند یا احزاب جدید تاسیس کنند. در واقع ما و مردم آنچه برایمان مطلوبیت دارد را دنبال می‌کنیم بدون آن‌که به مشکلاتی که بر سر راه احزاب قرار دارد، توجهی داشته باشیم. 

آیا باید به دلیل این مشکلات فرآیند تحزب را رها کنیم و به امید روزی بنشینیم که قوانین اصلاح شوند بعد دوباره فعالیت حزبی را آغاز کنیم؟
نه. امروز عده‌ای ابراز تمایل کردند که به صحنه سیاست وارد شوند و کار کنند. این تصمیم هیچ اشکالی ندارد. این عزیزان مانند خیل دیگر افرادی که به مرور وارد این عرصه شدند می‌توانند بیایند. تا پیش از ورود خیلی از فعالان این عرصه به صحنه سیاسی، احزاب فراگیر و غیرفراگیر اصلاح‌طلب وجود داشت. امروز هم احزاب نیمه تعطیل یا تعطیل اصلاح‌طلب هستند که در صورت مساعد بودن فضا، کار را آغاز می‌کنند. ما نه‌تنها به تشکیل احزاب فراگیر جدید نیاز داریم، حتی از آن استقبال هم می‌کنیم. 

دولت جدید باید چه شرایطی را فراهم کند که از نظر شما فضا برای فعالیت احزاب مناسب ارزیابی شود؟
با توجه به گفتمان تغییری که در جامعه مسلط شده است، امیدوارم نگاه به احزاب تغییر کند. اگر دولت به سمتی پیش رود که تشکل‌های حزبی قدرتمند برای سیاست‌ورزی در کشور به صورت منسجم و جهت‌دار تشکیل شود، ما هم می‌توانیم به ترویج گفتمان اصلاح‌طلبی و تربیت نیروهای قدرتمند بپردازیم. البته این موضوع به دولت محدود نمی‌شود. سایر دستگاه‌های حکومتی نیز با توجه به این نیاز جدی و عمیق باید سعی کنند گسترش احزاب را موضوعی ضد امنیتی قلم داد نکنند. در این صورت جدا از فعال شدن احزاب قدیمی، افرادی که می‌خواهند وارد عرصه سیاست شوند نیز می‌توانند در قالب تشکل‌ها به صورت منسجم‌تر عمل کنند. 

با توجه به این‌که می‌گویند در کنار تمایل اصلاح‌طلبان به ترویج فرهنگ تحزب، لازم است که دولت جدید نیز در این راستا گام بردارد، فکر می‌کنید حضور فردی مانند محمدرضا عارف یا هاشمی با سرمایه اجتماعی قابل قبولی که در دوران تبلیغات انتخاباتی کسب کرده‌اند، در دولت بیشتر می‌تواند مثمرثمر باشد یا در قالب دبیرکل یک حزب جدید در جامعه مدنی؟
اظهارنظر پیرامون این سوال خیلی سخت است. چون هر دوگزاره بسیار ضروری به نظر می‌رسند. افرادی مانند دکتر عارف اگر بتوانند در جایگاه در خور در دولت قرار گیرند باید به دولت جدید کمک کنند. این دولت به افرادی با توانایی‌های دکتر عارف نیاز دارد. اما تلاش در جهت گسترش و تعمیق جامعه مدنی نیز بسیار ضروری است. این تصمیم تنها در گرو انتخاب شخص دکتر عارف است، البته اگر او بر سر دوراهی قرار گیرد.