امید

به گزارش امیدنامه، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی در سی و یکمین جشنواره بین‌المللی خوارزمی عنوان کرد: ایران کشوری است که دارای نقش ارزنده در دو مقطع تاریخ در علم و تمدن بشری بوده است؛ یک مقطع قبل از اسلام است. در دوره ایران باستان صاحب نظران، اندیشمندان، معماران و عالمانی فضا را درخور رقابت با تمدن‌های باستان ایران به عنوان کشوری بزرگ و دارای سخن و مراکز علمی و دانشوری می‌دانستند.

وی افزود: مقطع دوم بعد از اسلام است؛ اسلام آیینی است که پیروان خود را به علم و دانش نه تنها دعوت کرده بلکه مکتب و وحی خود را از خواندن آغاز کرده است؛ آیینی که به علم و دانش برتری داده در آن دورانی که باسواد بودن و علم امتیاز نبوده است در شبه جزیره عربستان افراد ثروتمند و بنام افتخار می‌کردند که علمی را نمی‌دانند.

رئیس‌جمهور گفت: اسلام آموخت که باید علم را از هر جایی بیاموزید. علم و دانش و هنر علم مرزی را نمی‌شناسد. آنها دوره‌ای را می‌خواستند علم سوسیالیستی درست کنند معلوم شد که ناموفق بودند. علم به نوع تفکر و ایدوئولوژی وصل نمی‌شود. در کشور جناح‌بندی داریم اما نمی‌توانیم بگوییم علم ریاضی اصوگرایان و علم ریاضی اصلاح‌طلبان. علم مرز نمی‌شناسد عده‌ای در کشور سال‌ها فیزیک و شیمی اسلامی درست کردند، مقصود چیست؟ پول‌های زیادی خرج شده است و وقت زیادی صرف شده است. جبر، جبر است. ریاضی هم ریاضی است. چه فرقی می‌کند مگر ایدئولوژی و تفکر اسلامی اثر می‌گذارد؟

روحانی تاکید کرد: برخی به مفهومی فکر می‌کنند که گویی باید علوم را دسته‌بندی کنند به عنوان علومی که ارتباط با دین دارند. حتی می‌خواهند علوم را به سنتی و جدید تقسیم‌بندی کنند. در مقطعی عده‌ای می‌خواستند علم جدید را نپذیرند و زمانی هم دانشگاه را نمی‌پذیرفتند می‌گفتند هر چه داریم ازحوزه داریم و به دانشگاه نیازی نداریم. عده ای می‌خواستند ثابت کنند اول همه علوم در اسلام بوده و آیه و حدیثی پیدا می‌کردند که حرف خود را ثابت کنند اما این حرف درست نیست، خود پیامبر هم می‌گفت دانش را بیاموزید، حتی اگر در چین باشد.

 رئیس‌جمهور با اشاره به مقاومت برخی‌ها در مقابل دانش‌های جدید گفت: بعضی‌ها می‌گفتند پزشکی که متکی بر داروی شیمیایی باشد را ما قبول نداریم و ما پزشکی سنتی را قبول داریم. امروز این تفکرات در جامعه ما جایی ندارد. حکمت دانش و علم گشمده مومن است و هرجا باشد آن را پیدا می‌کند و می‌آورد.

وی با بیان این که یک سری تقسیم‌بندی‌هایی در زمینه علم اسلامی وجود دارد، عنوان کرد: با این تقسیم‌بندی‌ها دین عظمت پیدا نمی‌کند و اگر اتفاق هم نیفتد پائین نمی‌آید دین مسئولیت بلندی برای هدایت انسان در مسیر درستکاری دارد.

رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: بین آن‌هایی که با تفکر اسلامی و دینی دنبال علم هستند و کسانی که با تفکر مادی برای قدرت بیشتر، استعمار و استثمار به دنبال علم هستند، یک تفاوت وجود دارد. چگونه علم به ابزار سلطه‌جویی تبدیل شد؟ صنعت به دنبال مواد اولیه که باعث استثمار شد، در غرب به وجود آمد.

وی تاکید کرد: البته هر که داناتر است، تواناتر است علم توانمندی می‌آورد، بینش می‌آورد علم دین خاص به انسان می‌دهد. این که از علم برای سلطه‌طلبی و استعمار دیگران و استثمار دیگران استفاده کنیم کار اسلامی نیست.

روحانی با بیان این که علم اسلامی به این معنا است که علوم باید در خدمت انسان باشد، اظهار داشت: علم باید مشکلات بشر را رفع کند، علم با هدف خدمت، شناخت اخلاق، شناخت جهان و طبیعت، روابط صحیح در میان انسان‌ها و با هدف کمک به بشریت وکاهش رنج و درد بیمار است . علم بر مبنای خدمت است.

رئیس‌جمهور در بخش دیگری از سخنانش با بیان این‌که همه علوم، برای خدمت به جامعه و انسان و فهم این عالم بزرگ است، گفت: البته همه ما این را می‌دانیم که علم بشر بسیار بسیار محدود است و این ارتباطی به امروز ندارد. بلکه سال‌های سال همچنان محدود خواهد ماند و قرآن می‌فرماید ما نمونه‌ای کوچک از علم را در اختیار شما قرار دادیم.

وی افزود: اگر این لغت درست باشد، در قرآن آمده که فرشته‌ها می‌گویند چرا انسان را آفریدی که این‌چنین فساد می‌کند؟ خداوند از اینجا شروع می‌کند که خود تبدیل به معلم می‌شود، انسان تبدیل به دانش‌آموز می‌شود و می‌گوید همه امتیاز بشر قدرت فراگیری و قدرت بیان و نقل آن است.

رییس دولت دوازدهم همچنین خاطرنشان کرد: قرآن هم اساس عظمت انسان را علم و دانش دانسته و برتری انسان را یادگیری می‌داند. انسان موجودی است که یاد می‌گیرد و فرشته موجودی است که علم ذاتی دارد. بنابراین ما اساساً به‌دنبال علم و دانش هستیم.

رییس شورای‌عالی امنیت ملی در ادامه این سخنرانی با تاکید بر این‌که برخی از تقسیم‌بندی‌هایی که پس از انقلاب در جامعه رخ داده، چندان دقیق نیست، تصریح کرد: قطعاً علم اسلامی و غیراسلامی شبیه همدیگر است و تفاوتی میان آن‌ها وجود ندارد، بلکه اهداف فرق دارد. ما نمی‌توانیم بگوییم فلان خودرو اسلامی است و آن یکی نیست. این‌که شما یک قرآن در داشبورد خودرو بگذارید که خودروی اسلامی نمی‌شود. اما این‌که چگونه از این خودرو به نحو احسن استفاده کنیم، می‌تواند در این تقسیم‌بندی موثر بوده و تاثیر بگذارد. این نحوه استفاده نشان‌دهنده فردی است که دارای آرمان‌های بلند است.

وی مرحله سوم را بعد از تمدن‌های قبل و بعد از اسلام، تمدن‌سازی در دوران پس از پیروزی انقلاب دانست و در این رابطه توضیح داد: می‌توانیم سازنده یک تمدن بزرگ باشیم، خدایی ناکرده می‌توانیم هم نباشیم. چطور برخی کشورهای آسیایی امروز حتی در برخی رقابت‌ها با غرب وارد شدند. همه می‌گویند پایان این قرن از آن آسیا است.

روحانی یادآور شد: خداوند این توانمندی را در اختیار ما قرار داده است. ما ایرانی‌ها هم تمدن‌ساز بودیم و هم تمدن‌هایی را پرورش دادیم، مثل تمدن اسلامی. ما هم در منطقه خودمان پیشتاز بودیم و اولین کشوری بودیم که دموکراسی را در منطقه ایجاد کردیم. در حدود ۱۱۰ تا ۱۱۱ سال پیش زمانی که در منطقه خبری از مردم‌سالاری نبود، دموکراسی را به وجود آوردیم.

وی اضافه کرد: در طول این ۴۰ سال پس از انقلاب هم گام‌های مثبتی برداشتیم. اکنون ما حدود ۴ میلیون دانشجو داریم. ۱۲ میلیون انسان دانش‌آموخته دانشگاهی داریم. دانشگاه و دانشجویان ما نه‌تنها در مسائل علمی، بلکه در مسائل سیاسی و سرنوشت‌ساز همواره تاثیرگذار بودند.

رییس‌جمهور خاطرنشان کرد: دانشگاه از همان اوایل نهضت انقلاب اسلامی، در سال‌های مختلف از سال ۴۲ تا سال‌های ۵۶ و ۵۷ نقشی تاثیرگذار به همراه داشت و همواره شاهد نقش موثر دانشگاه‌ها در مسیر این نهضت بودیم و بعد از آن نیز در انتخابات‌ها همواره شاهد بودیم، دانشگاه‌ها چگونه تاثیرگذار بودند و هر بار که به میدان آمدند چگونه جامعه را با خود همراه کردند.

رئیس جمهور گفت: ما در بحث سلول‌های بنیادی، بیوتکنولوژی، نانو، دانش هسته‌ای و آی سی تی پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته‌ایم. این کشور هم اراده و هم انگیزه لازم را دارد و دولت باید محیط مساعد را فراهم آورد و دانش ما برای پیشرفت نیاز به آ‌زادی‌های پژوهشی دارد.

روحانی با بیان اینکه دانشگاه‌ها و اساتید ما باید در پژوهش‌ها آزاد باشند، بیان کرد: در علوم و حتی علوم سیاسی و جامعه‌شناسی آنچه می‌فهمند را باید بتوانند عالمانه و آزادانه بیان کنند.

رئیس شورای عالی امنیت ملی با بیان اینکه ما نباید نتیجه تحقیق را از قبل برای پژوهشگران مشخص کنیم، تصریح کرد: پژوهشگران و اساتید ما باید بتوانند آزادانه به تحقیق بپردازند و به نتیجه خودشان برسند. خداوند به ما ایرانی‌ها استعداد و انگیزه داده و ما باید محیط را فراهم آوریم و همه دست به دست هم دهیم تا یک محیط مساعد در دانشگاه‌ها به وجود آید و اگر چنین شد پیشرفت ما می‌تواند به سرعت صورت گیرد.

عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اینکه هیچ کشوری با انزوا به جایی نخواهد رسید، بیان داشت: اگر ما روابط علمی‌مان را با دنیا محدود کنیم به نتیجه مطلوب نخواهیم رسید لذا در دنیای علم این صحبت‌ها جایی ندارد. ما در علم و دانش و در رشته‌های تخصصی باید با دنیا در ارتباط باشیم.

رئیس جمهور مشکوک بودن به اساتید، دانشجویان و پژوهشگران را نادرست خواند و گفت: اینان به آینده، دین، کشور و ملت‌شان علاقمند هستند لذا باید سخت‌گیری‌های بی‌جا را کنار بگذاریم و اگر روابط خوب با دنیا داشته باشیم و بتوانیم پروژه‌های مشترک را با دنیا پیش ببریم سریع‌تر به نتیجه خواهیم رسید.

روحانی در ادامه به دو موضوع تحقیقات کاربردی و مرز علم و دانش اشاره کرد و گفت: ممکن است ما روزی به اکتشافات و اختراعات مهمی دست پیدا کنیم چرا که خداوند به انسان قدرت فهم و یادگیری را عطا کرده است.

رئیس‌جمهور با اشاره به برخی مشکلات کشور که مردم با آن مواجه هستند، بیان داشت: مسائلی از جمله آلودگی هوا، ریزگردها و کمبود آب در اولویت اقدامات دولت قرار دارد که با همراهی دانشگاهیان و پژوهشگران می‌توانیم این مشکلات را حل کنیم. ما در روزهایی مدارس و کارمان را به دلیل وجود آلودگی تعطیل می‌کنیم و به دلیل صنعت ناقص، هوای تنفسی‌مان کم شده است.

وی تصریح کرد:‌ دنیا با خودروهای سوخت فسیلی نمی‌تواند مشکل آلودگی هوا را از بین ببرد و ما نیز این مشکلات را داریم که در حل آن اقداماتی را انجام داده‌ایم.

روحانی با اشاره به تصمیمات دولت دوازدهم در باب زلزله در کشور و توجه قرار دادن مساله کم‌آبی که کاهش ۵۰ درصدی نسبت به سال گذشته داشته، بیان داشت که ما اساسا در خشکسالی قرار داریم که باید در جهت رفع این مشکلات به کمک دانشگاهیان و پژوهشگران اقدامات لازم را انجام دهیم.

رئیس‌جمهور همچنین یادآور شد: ما تا به حال می‌گفتیم، دانشگاه‌های ما باید پژوهش‌محور باشد. دانشگاه نقال نیست که علمی که ۱۰ سال پیش در غرب بوده و ۵ سال پیش ترجمه شده را استاد، امروز به دانشجو منتقل کند تا عملاً دانشجو در جریان علم ۲۰ تا ۳۰ سال قبل قرار گیرد. ما برای نقالی نیامدیم. ما برای خلاقیت آمدیم. علم باید ما را به حرف نو، سخن نو، علم نو و ایده نو داشته باشد.

وی افزود: دانشگاه‌های ما باید کارآفرین باشند. البته باید پژوهش‌محور هم باشند اما مشکل اصلی ما پدیده بیکاری است و در نتیجه باید به دانشگاه کارآفرین امتیاز بدهیم. اگر موضوع را به بنده به‌عنوان مسئول اجرایی کشور واگذار کنند، به آن دانشگاهی امتیاز می‌دهم که دانشجویانش بعد از چند سال بیکار نباشند. اگر دانشجویان آن دانشگاه بعد از ۴ سال بیکار بودند، یعنی دانشگاه، نحوه جذب و نحوه مدیریت‌مان ایراد دارد.

رییس دولت دوازدهم با اشاره به نحوه بودجه‌ریزی در سال آینده گفت: سازمان برنامه و بودجه باید به اندازه کارآفرینی به دانشگاه‌ها بودجه بدهد. دانشگاهی که دانشجویانش در سال سوم جذب بازار کار می‌شوند، در اولویت قرار دارند.

روحانی همچنین به بخشی از مذاکرات خود با یکی از اعضای پیشین کابینه اشاره کرد و گفت: وزیر آموزش و پرورش قبلی گزارش کتبی به بنده داد و گفت که بسیاری از دانش‌آموزان ما در سال سوم دبیرستان، جذب بازار کار می‌شوند که این بسیار خوب است.

وی با بیان این‌که باید بازار کاری بسیار بزرگ ایجاد کنیم، خاطرنشان کرد: استخدام دولتی، حدی بسیار محدود دارد. هم‌اکنون دستگاه اجرایی ما به اندازه کافی چابک نیست. بنابر این معیار دانشگاه ما، باید کارآفرینی و معیار پژوهش ما، صنعتی شدن محصول و به دست آوردن بازار باشد.

رییس شورای‌عالی امنیت ملی خاطرنشان کرد: اگر پژوهش‌های ما توانست بازار به دست بیاورد، این می‌شود پژوهش مناسب. پژوهش ما باید به تجاری شدن و صنعتی شدن و درنهایت تصرف بازار منتهی شود و معیار دانشگاه‌های ما باید کارآفرینی باشد. این کار تجدیدنظر در برنامه‌ریزی، تجدیدنظر در کنکور و نحوه جذب می‌خواهد. باید ببینیم کجا و در چه نقطه‌ای از کشور باید چه رشته‌ای بیاموزیم. اگر کشتی‌سازی را به کویر ببریم، یعنی مشکل داریم. دانشگاه غرب کشور، یک جور است و دانشگاه شمال و شرق و جنوب کشور یک جور.

رییس جمهوری همچنین تاکید کرد: مطمئن هستم آینده بهتری در انتظار علم، فناوری و تولید علم برای جوانان با استعداد ما قرار دارد. همه باید در این زمینه تلاش و کوشش کنیم.

روحانی در پایان از همه دست‌اندرکاران این جشنواره تقدیر و تشکر کرد و گفت که این‌گونه جشنواره‌ها می‌توانند زمینه‌ساز تحقق علم و فناوری باشد.