امید

حملات كيهاني به طرح عفو عمومي

همزمان با بالاگرفتن انتقادها نسبت به اين طرح دوفوريتي و برخي حملات كيهاني به فتحي و طرح عفو عمومي بود كه درگذشت ناصر ملك‌مطيعي، بازيگر پيشكسوت سينما و تئاتر ايران در سال‌هاي پيش از انقلاب، بار ديگر منجر به آن شد كه موضوع مهم بازگشت ايرانيان خارج از كشور مطرح شده و بار ديگر تحليلگران و همچنين افكار عمومي با اين سوال بي‌پاسخ مواجه شوند كه چرا دولت‌ها در اين 4 دهه هرگز آنچنان كه بايد از اين ظرفيت عظيم نيروي انساني و سرمايه‌هاي اجتماعي و اقتصادي استفاده نكرده و تمهيدي براي بازگشت اين سرمايه‌ها نينديشيده‌اند. موضوعي كه هدف اصلي اين طرح دوفوريتي بود و آن چنان كه فتحي و برخي ديگر از نمايندگان مجلس مي‌گفتند اين طرح مي‌تواند ضمن فراهم آوردن شرايط براي استفاده از اين سرمايه‌ها، اثرات مثبتي ديگر، از جمله تغيير نگاه‌هاي منفي و شكست فضاسازي‌هاي رسانه‌اي درخصوص مسائل مختلف حقوق بشري عليه كشورمان را نيز به همراه داشته باشد.

استدلال موافقان عفو عمومي

آن‌ها معتقد بودند طرح عفو عمومي در روزهايي كه جامعه جهاني بيش از هر زمان ديگري بر عملكرد دولت ايران متمركز شده و همزمان با ورود ترامپ به كاخ سفيد، تبليغات منفي عليه سياست‌هاي جمهوري اسلامي افزايشي دوچندان داشته، پاسخي است روشن براي جامعه جهاني و تاكيدي آشكار بر حقايق سياسي و اجتماعي حاكم بر ايران. فتحي آن زمان بارها تاكيد كرده بود كه بايد به دنيا پيامي مثبت مخابره كنيم و نگذاريم تبليغات منفي و گسترده امريكاي ترامپ بر افكار عمومي جامعه جهاني موثر بيفتد. اين اظهارات درحالي مطرح شد كه طرح عفو عمومي فتحي از قضا بسيار شبيه به فرمان عفو عمومي حضرت امام خميني در حدود 39 سال پيش بوده است. فرماني كه هرگز به طور تام و تمام اجرايي نشده و حالا مي‌تواند در قالب اين طرح به نتيجه برسد.

اميد به تصويب طرح با وجود رد فوريت

هرچه بود اما اين طرح بالاخره روز گذشته در دستوركار مجلس قرار گرفت و اگر چه هم دو فوريت و هم يك فوريتش با راي منفي مجلس روبرو شد اما اولا دقت در تعداد آراي نمايندگان در جريان راي‌گيري براي فوريت اين طرح در هر دو مرحله نشان از آن دارد كه اكثر نمايندگان حاضر در صحن با كليات طرح موافقند و در ثاني، رد فوريت طرح به هيچ عنوان به ‌معناي مخالفت مجلس با محتواي يك طرح نيست و اين طرح با وجود عدم تصويب فوريت آن در آينده‌اي نزديك به‌ صورت عادي در دستوركار صحن علني مجلس قرار مي‌گيرد. آنچنان كه پس از اظهارات محمد كاظمي، نايب‌رييس اصلاح‌طلب كميسيون قضايي و حقوقي به عنوان يكي از طراحان و همچنين توضيحات موافقان و مخالفان، نمايندگان ابتدا با ۱۰۶ راي موافق، ۷۸ راي مخالف و ۴ راي ممتنع از مجموع ۲۱۹ نماينده حاضر با دو فوريت و در ادامه نيز با ۱۰۸ راي موافق، ۷۹ راي مخالف و ۳ راي ممتنع از مجموع ۲۱۸ نماينده با يك فوريت آن مخالفت كردند. به اين ترتيب، با وجود آنكه فوريت اين طرح كه نياز به راي دو سوم نمايندگان داشت، تنها با يك راي اختلاف از تصويب بازماند اما راي‌گيري ديروز نشان داد، با توجه به آنكه تصويب محتواي طرح با نصف به علاوه يك راي از مجموع نمايندگان حاضر در صحن محقق خواهد شد، احتمالا طرح عفو عمومي پس از بازگشت به صحن و بررسي به‌صورت يك طرح عادي و بدون فوريت، به تصويب صحن خواهد رسيد. نكته جالب در جريان راي‌گيري ديروز آنجا بود كه درحالي فوريت طرح عفو عمومي تنها به‌دليل يك راي كمتر از تصويب بازماند كه بسياري از موافقان اين طرح در جلسه ديروز غايب بودند و مهم‌تر آنكه حتي محمدجواد فتحي، طراح طرح نيز در جلسه حضور نداشت.

در اين ميان اما آنچه در طول تصويب اين طرح رخ داد، نشان از اين داشت كه عمده مخالفت‌ها با طرح عفو عمومي فاقد بررسي‌هاي كارشناسانه و عمدتا يا ناشي از عدم درك دقيق محتواي طرح يا به‌دليل همان هجمه‌هاي سياسي و كيهاني بوده است. آنچنان كه جبار كوچكي‌نژاد و حسن كامران دو نماينده اصولگراي رشت و اصفهان در مقام مخالفت با اين طرح اظهارنظر كردند و مهم‌تر آنكه هر دو بدون اشاره به مسائل فني، صرفاً از منظر جناحي به نقد آن پرداختند. درمقابل اما با وجود آنكه مصطفي كواكبيان، نماينده اصلاح‌طلب تهران يكي از موافقان تصويب طرح بود اما جلال محمودزاده، نماينده مهاباد نيز در موافقت با آن نطق كرد. نماينده‌اي كه همين چندي پيش با تهيه طرحي به‌دنبال عدم كفايت حسن روحاني بود و با اين حساب نمي‌توان او را از جمله اصلاح‌طلبان مجلس دانست.

حيدري: «عفو عمومي» تصويب مي‌شود

همزمان غلامرضا حيدري ديگر نماينده اصلاح‌طلب مردم تهران نيز با تاكيد بر اينكه راي بالاي نمايندگان، اتفاقي نويدبخش در مسير تصويب طرح عفو عمومي بوده است به «اعتماد» مي‌گويد: «نكته حائز اهميت كه بايد به اطلاع مردم برسد اين است كه رد فوريت طرح، ارتباطي به رد محتواي طرح ندارد. به هر حال تصويب طرح نياز به نصف آراي نمايندگان دارد و تصويب فوريت نيازمند راي دو سوم است و فوريت اين طرح در حالي با يكي، دو راي اختلاف رد شد كه آراي موافقان به‌مراتب بيش از مخالفان بود.» اين عضو فراكسيون اميد همچنين گفت: «هم‌اكنون فرصت مناسبي ايجاد شده و طرح به كميسيون قضايي رفته و طبيعتا باز هم روي آن كار مي‌شود و با اين حساب به احتمال بسيار زياد به تصويب مي‌رسد.»

جمع‌آوري امضا براي اولويت‌بخشي

با وجود اميدواري اكثر موافقان طرح با توجه به راي بالاي ديروز صحن، برخي نسبت به طولاني‌شدن روند رسيدگي به اين طرح به عنوان يك طرح فاقد فوريت و عادي نگراني دارند. هرچند كه كواكبيان گفته اين مشكل نيز قابل‌‌حل است. اين نماينده مجلس از زمزمه‌هايي براي جمع‌آوري امضا براي در اولويت قرار دادن اين طرح به «اعتماد» خبر داد و مي‌گويد: «بنابر آيين‌نامه مي‌توانيم امضا جمع كنيم و درخواست بدهيم كه رسيدگي به طرح عفو عمومي به‌صورت عادي تا حد امكان جلو بيفتد.» اتفاقي كه مي‌تواند زمينه‌ساز تصويب اين طرح مهم حتي تا پيش از پايان سال جاري باشد.