امید

 اما وقتی خبرنگاران 15دقیقه بعد از زمان مقرر به همراه حسین علیزاده وارد سالن شدند، دیدند، نشست دیگری با حضور محمدحسین طالبیان، معاون میراث‌فرهنگی و میزبان هر دو نشست، درحال برپایی است. علیزاده تداخل این دونشست را به فال نیک گرفت و حرف‌هایش را با محوریت محیط‌زیست و میراث‌فرهنگی و اجرا در آثار تاریخی آغاز کرد. او همچنین ادامه داد: «معمولا در بسیاری از کشورهای دنیا از مکان‌های تاریخی یا موزه‌ها، استفاده بهینه می‌شود. آنها درواقع هیچ‌مکانی را بدون استفاده نمی‌گذارند. مثلا در اروپا کارخانه‌ای قدیمی وجود دارد که بخشی از هویت تاریخی آنها محسوب می‌شود؛ برای همین به‌جای اینکه کارخانه را خراب کنند آن‌را بازسازی کرده و برای سالن کنسرت از آن استفاده می‌کنند.»

علیزاده البته در آثار تاریخی ایران از جمله کاخ نیاوران اجرای برنامه داشته است. او که حدود 10سال پیش اجرای به یادماندنی «به تماشای آب‌های سپید» را با همراهی ژیوان گاسپاریان روی صحنه برده بود، از حسرت اجرا در آثار تاریخی گفت: «وقتی به شهرهای مختلف ایران سفر می‌کنیم، حسرت می‌خوریم که آنقدر مکان زیبا داریم اما از آن استفاده‌ای نمی‌شود. در شهرهای کوچک که سالن‌ها و امکانات کمی هست این بناها محل مناسبی برای برگزاری کنسرت خواهند بود. این محیط‌ها آنقدر جذبه دارند که حس احترام و آرامش در انسان ایجاد می‌شود.» بعد از صحبت‌های علیزاده، طالبیان هم با تایید حرف‌های علیزاده آنها را عملی دانست و همین موضوع باعث شد، کیوان فرزین از او بخواهد که همکاری لازم برای برگزاری یکی از شب‌های اجرای علیزاده در شیراز را در حافظیه داشته باشد. معاون سازمان میراث‌فرهنگی هم با اعلام آمادگی برای صدور چنین مجوزی در حافظیه، اجرای موسیقی در سایر بناهای تاریخی از جمله؛ تخت‌جمشید را با رعایت استانداردها و صدور برخی مجوزها، عملی دانست. با این توافق، نشست اول به پایان رسید و گروه نخست سالن را ترک کردند و نشست خبری علیزاده جنبه رسمی‌تری گرفت.

ایران، فقط تهران نیست

صحبت درباره تور «نغمه‌ای در پرده‌ای»، دلیل اصلی حضور علیزاده در جمع خبرنگاران بود. او که چندین‌بار به خروج هنر از تهران و بردن آن میان شهرستان‌ها اشاره کرد، درباره برگزاری سومین‌دوره این‌تور گفت: «خوشبختانه از چندسال پیش، کنسرت در شهرستان‌ها را آغاز کردیم و این برایمان جالب بود. در این سال‌ها در همه شهرها، دانشگاه تاسیس شده و دانشجویان در تمام شهرهای ایران هستند. این موضوع باعث می‌شود که بافت جمعیت عوض شود. گاهی که در شهرهای کوچک کنسرت می‌دهیم درحالی‌که امکانات زیادی ندارند و حتی سالنشان کوچک است وقتی وارد سالن می‌شویم حس قوی و توجه شنوندگان، سالن را برای ما در درجه چندم قرار می‌دهد؛ آن حس عاطفی عمیق، انگیزه خوبی برای من است. این سفرها برایم سرچشمه الهام‌هایی از مناطق مختلف است و باعث می‌شود با موسیقیدان‌ها‌، فرهنگ‌ها و شنوندگان مختلف آشنا شویم. باید به این نکته توجه داشت که ایران فقط تهران نیست و این موضوع مهمی محسوب می‌شود.» در هشت‌شهر اول قرار است علیزاده به همراه پژمان حدادی و صبا علیزاده کنسرت بداهه‌نوازی برگزار کنند. این اجرا در تهران و شیراز با همراهی و بداهه‌خوانی محمد معتمدی است که علیزاده از او به‌عنوان هنرمندی با قابلیت بالا و پرانرژی نام برد که می‌تواند این همکاری ادامه داشته باشد.

امنیت شغلی نداریم

با آنکه برنامه این تور هماهنگ‌شده و حسین علیزاده هم هنرمند شاخصی است، مانند سایر همکارانش بیم لغو اجرا در شهرستان را دارد. او البته با عادی‌خواندن چنین فضایی برای هنرمندانی چون خود، گفت: «در حدود 35سال گذشته تابه‌حال نشده کنسرتی را اجرا کنیم و تا آخرین لحظه منتظر لغو آن نباشیم. دیگر رویین‌تن شده‌ایم. برایم سخت است در کشور خودم صحبت از سخت‌بودن اجرای موسیقی کنم. اجرا در شهرستان‌ها هم که جای خود را دارد و ریسکش بالاست. گاهی رفتارهای توهین‌آمیزی صورت می‌گیرد که نه‌تنها در شأن هنرمند بلکه درخور ملت ایران نیست و امیدوارم به‌زودی حل شود.»

علیزاده از تناقضی که وجود دارد حرف زد و گفت: «ما وزارتخانه‌ای به نام فرهنگ و ارشاد اسلامی داریم که منجی چنین مسایلی است و باید از هنرمند حفاظت کند. قانون مدارترین آدم‌ها در این کشور، هنرمندان هستند که به پاس احترام به قانون، فقط با مجوز فعالیت می‌کنند، زیرا یا باید با این شرایط کار کنیم یا از مملکت برویم که البته من هیچ‌وقت به این دومی فکر نکرده‌ام. من اینجا را خانه و کشور خودم می‌دانم. وزارت ارشاد باید مجوزهایش در کل کشور معتبر باشد. اما متاسفانه این طور نیست. وقتی پایت را از تهران بیرون می‌گذاری، همه‌چیز ناامن می‌شود. آدم‌هایی که ذی‌صلاح نیستند‌، در کار دخالت می‌کنند که البته ما اجازه دخالت نمی‌دهیم و اگر بخواهد اینچنین شود از کنسرت صرف‌نظر می‌کنیم. من نمی‌دانم که این قانون چه زمانی قرار است اجرا شود. در وزارت ارشاد به اندازه کافی ممیزی وجود دارد و ما هنرمندان هم پذیرفته‌ایم که با رعایت قوانین، آثار خود را به منصه ظهور برسانیم اتفاقا قانون‌مدارترین افراد جامعه هنرمندان هستند که به پاس احترام به قانون مجوز می‌گیرند و کار می‌کنند و اتفاقا اگر هم موفق به دریافت مجوز نشوند، این کار را انجام نمی‌دهند.»

بودن یا نبودن موسیقی؟

نشست درباره کنسرت بود اما از آن‌جا که علیزاده معمولا در نشست‌ها کمتر صحبت می‌کند به سوالات دیگری هم پاسخ داد. یکی از سوالات درباره عملکرد یک‌ساله دولت یازدهم بود. علیزاده تاکید کرد نه نگاه سیاسی دارد و نه نقد می‌کند اما نظرش درباره عملکرد دولت مثبت نیست: «از زمان انتخابات دولت یازدهم، در همه عرصه‌ها صحبت از امید و امیدواری بود و مردم هم با همین امیدواری به پای صندوق رای رفتند؛ امیدی که در عرصه‌های دیگری هم وجود داشت. اما من همواره در جاهای مختلف می‌گفتم‌؛ ای کاش آقای روحانی به جای کلید معمولی، کلید سل داشت. البته طبق آمار می‌بینیم که همه چیزهای مثبت توسط مسوولان گفته شد. من تماس تنگاتنگی با مسوولان نداشته و ندارم، اما در جلسات مختلفی که با مسوولان وزارت ارشاد برگزار کردم حتی آقای مرادخانی به‌عنوان معاون هنری وزیر ارشاد بر این باور بود که موسیقی در کشورمان هنوز راضی‌کننده نیست، کمااینکه ناامنی در کنسرت‌های شهرستان‌ها همچنان عیب بزرگی است که می‌تواند مورد بررسی بیشتری در حوزه عملکرد دولت قرار گیرد و متاسفانه بحث‌های فرسایشی اینچنینی اینقدر زیاد است که ما دیگر به بهبود آن امیدی نداریم و متاسفانه همه مسوولان می‌گویند همه‌چیز عالی است و در بهترین شرایط ممکن، قرار داریم.» او که پیش از این هم انتقاد کمرنگ‌بودن فعالیت‌های صنفی در زمینه موسیقی را پذیرفته بود، گفت: «وقتی هنوز نمی‌توان در حافظیه شیراز با وجود وعده‌های مسوولان سازمان میراث فرهنگی کنسرتی برگزار کرد و از سوی دیگر ماجرای بودن یا نبودن موسیقی هنوز حل‌نشده، چطور می‌توان انتظارات بیشتری از موسیقی داشت؟ من اینجا قصد تعریف یا انتقاد از عملکرد دولت را ندارم، اما آیا آقای رییس‌جمهور این امکان را دارد که به‌جای استفاده مکرر از واژه هنر، این‌بار از کلمه موسیقی حرف بزند؟ متاسفانه در این سه‌ماهه، ماجرای پخش‌شدن یا نشدن مناجات ربنای آقای شجریان بحث اول موسیقی است که اصولا چرا باید این بحث اتفاق بیفتد. متاسفانه همه اینها به دخالت سیاست بازمی‌گردد که در همه‌جا سایه خود را انداخته است. از سوی دیگر بخش زیادی از مشکلات موجود در موسیقی به مسایل شرعی باز می‌گردد، اما می‌بینیم که هنوز این موضوع توسط دولت و کسانی که باید نسبت به رفع آن کوشش کنند، مرتفع نشده است. من رضایتی از عملکرد دولت یازدهم در موسیقی ندارم، اما مثبت فکر می‌کنم ولی به این نکته نیز اشاره می‌کنم که هرکسی مسوولیتی در این دولت دارد بداند، موسیقی یکی از هنرهاست و مسوولان هم باید یاد بگیرند که از این واژه در سخنرانی‌های خود استفاده کنند.»