امید

سابقه نمایندگی در مجلس را نداشته‌اید ولی به‌خاطر پستی که در وزارت علوم داشتید، سابقه حضور در مجلس را داشته‌اید و با سازوکارهای مجلس آشنا هستید و از طرفی حضور در دولت را هم تجربه کرده‌اید. به نظر شما مدیریت دولت به معنای کار اجرایی کار سخت‌تری است یا مجلس؟ و پیچیدگی‌های کدام بیشتر است یعنی هنر مدیریت در کجا می‌تواند متبلور شود؟

تصور می‌کنم که مدیریت در دولت باتوجه به ابعاد گسترده کار و پیچیدگی‌هایی که مسایل اجرایی دارد، کار متفاوت‌تر و حتی سخت‌تری است. درست است که دولت از 23 وزیر نهایتا تشکیل شده اما هر وزیر به وزارتخانه‌ای با وسعت ملی ارتباط دارد و مسایل اینها ملی بوده و پیچیدگی‌های ملی دارد. بنابراین نباید تصور شود که دولت محدود می‌شود به یک هیات دولت و یک کابینه و وزرا. آقای عارف هم در رأس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بوده‌اند و با تمام پیچیدگی‌هایی که مسایل بودجه و برنامه کشور دارد، روبه‌رو بوده‌اند. تصور کنید برنامه‌هایی که مجلس تصویب می‌کند باید از دولت عبور کند و جالب است که عمدتا هم برنامه‌هایی که دولت ارایه می‌دهد با اصلاحاتی تصحیح می‌شود. یعنی می‌خواهم بگویم که پیچیدگی‌ها عمدتا در دولت اتفاق می‌افتد یا اینکه فعالیت مجلس روی لوایحی است که دولت می‌دهد. از این بابت تصور کنید گه هر وزارتخانه‌ای بخواهد ده‌ها لایحه بدهد و اینها خیلی دشواری دارد. اما فعالیت دولت، جدای از فعالیت نماینده‌ها نیست برای اینکه بخش زیادی از مراجعات دولت، متعلق به نمایندگان مجلس است که می‌خواهند برای توسعه استان خود فعالیت کنند. یعنی فعالیت در دولت ترکیبی از خود دولت، مجلس و حتی سایر قواست.

شما تجربه‌ای از نحوه مدیریت آقای عارف داشته‌اید، کمی درباره این تجربه صحبت کنید.

با تجربه‌ای که من از مدیریت آقای عارف در دولت دارم او را فردی کارآمد و موثر در تمام سطوح کشور می‌دانم. آقای دکتر عارف در مقاطع و مناصب مختلف، در وزاتخانه‌های مختلف و در نهایت در دوران اصلاحات سمت معاون اولی را داشته‌اند. این مسوولیت‌ها متنوع و پیچیده هستند. او کسی است که محیط‌های متنوع و پیچیده‌ای را تجربه کرده و از بالاترین توان و سطوح مدیریتی برخوردار بوده است. به نظر من آقای عارف در تمام عرصه‌های مدیریتی موفقیت‌های چشمگیری داشته‌اند و طبیعی است که در مواردی در وزارتخانه و دستگاه‌های مختلفی کار کرده‌اند که با شرایط ویژه و بحران‌هایی روبه‌رو شده‌اند. ازجمله در نظام آموزش‌عالی کشور که به نظرم یکی از پیچیده‌ترین محیط‌های مسوولیتی و مدیریتی است. از این جهت او تجربیات خوبی دارد و از نادر مدیرانی است که تمام تجربیاتش مثبت بوده و باتوجه به سال‌ها شناخت و آشنایی در دولت و وزارت علوم، هیچ نقطه ضعفی در توان مدیریتی او ندیده‌ام. شاید به نظر من از معدود مدیرانی است که در محیط‌های متنوع و متفاوتی مدیریت کرده و این حسن بزرگی است.

بحثی هم مطرح است درباره نحوه تعامل رییس مجلس با نمایندگان و سطوح بالاتر از مجلس. باتوجه به ریاست آقای لاریجانی در سه دوره از مجلس، برخی بر این باورند که این قدرت تعامل شاید در رقیب آقای عارف بیشتر باشد.

آقای عارف چه از زمانی که فعالیت انتخاباتی خود را در ریاست‌جمهوری 92 شروع کردند که مقدماتش از 90 برقرار بود و چه در انتخابات مجلس، ایشان بسیار موفق بوده‌اند. شما الان می‌بینید که با چه قدرت مدیریتی توانسته‌اند هم در انتخابات 92 و هم مجلس موفق عمل کنند و این نتیجه قدرت تعامل او در سطوح بالای مدیریتی کشور است. بحث انتخابات سال 94 بسیار پیچیده بود که ایشان به‌عنوان رییس شورای‌عالی سیاست‌گذاری توانستند اجماعی را در جریان اصلاحات و تعاملی که با سایر جریانات سیاسی کشور داشتند، ایجاد کنند. یکی از بهترین دلایل قدرت تعامل او، عضویتش در مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای‌عالی انقلاب فرهنگی است و استقبالی که از او و حضورش در مقاطع مختلف می‌شود به نظرم نشان می‌دهد که توانسته‌اند خط اعتدال را حفظ کنند و تعامل خود را با تمام جریانات سیاسی کشور، چه در دورن اصلاحات و چه در بیرون این جریان و چه بالاترین سطوح مدیریتی کشور حفظ کنند. ارتباطات خوبی الان ایشان با قوای مختلف ازجمله مجریه و مقننه دارند. بنابراین به نظر من کارنامه ایشان بسیار مثبت است.

بحثی هم در برخی رسانه‌ها مطرح می‌شود مبنی بر اینکه بخشی از اصلاح‌طلبان راضی به ریاست او در مجلس نیستند چراکه او را برای این جایگاه مناسب نمی‌دانند. آیا چنین بحثی میان اصلاح‌طلبان و اطرافیان آقای عارف مطرح است؟

اینطور نیست. در نقطه مقابل در بالاترین سطوح جریانات اصلاح‌طلبی به مدیریت دکتر عارف اذعان دارند. عارف در سطحی از توانمندی مدیریتی است که در هر مجموعه‌ای باشد، به‌خوبی مدیریت می‌کند و توان مدیریتی خوبی دارد. فکر می‌کنم که این مسایل بیشتر گمانه‌زنی‌های محدودی باشد که در عرصه افکار عمومی مطرح می‌شود ولی تا جایی که من تجربه دارم، عمده یاران و همراهان او، اذعان دارند که گزینه خوبی است.

پیش‌بینی شما از ترکیب هیات رییسه مجلس آینده چیست؟

ترکیب هیات رییسه تابع ریاست مجلس است. خوشبین هستم که عارف در این منصب قرار بگیرد. بنابراین طبیعی است که او هم در ترکیب هیات رییسه نقش خواهد داشت اما با شناختی که از عارف دارم، او فراجناحی فکر می‌کند و عمدتا بر شایستگی‌ها و صلاحیت‌ها تاکید می‌کند. بنابراین من تصورم این است که در ترکیب هیات رییسه، اگر عارف رییس باشد، او تاکیدش بر شایستگی و صلاحیت خواهد بود تا انتخاب از یک جریان سیاسی خاص.

پیش‌بینی شما از ترکیب فراکسیون‌های مجلس چیست؟ باتوجه به اینکه صحبت‌هایی از انشعاب اصولگرایان شنیده می‌شود.

شواهد نشان می‌دهد که جریان اصلاح‌طلبی به نظرم وزن خوبی در مجلس دارد. البته هنوز باید منتظر برآوردهای نهایی بود اما براساس آنچه شواهد نشان می‌دهد، فکر می‌کنم که اکثریت با جریان اصلاح‌طلبی و لیست امید خواهد بود. یعنی ترکیبی از اصلاح‌طلبان و حامیان دولت در اکثریت خواهند بود.

اصولا دولت به معنای اخص کلمه نباید و نمی‌تواند در چینش مدیریت مجلس دخالت کند ولی برای دولت روحانی در سطوح مدیریتی مجلس چه ترکیبی مناسب‌تر است که او بتواند در چهار سال آینده هم ریاستش بر دولت را تداوم بخشد؟

اگر ما به انتخابات سال 92 و 94 برگردیم فکر می‌کنم که عمده حامیان دولت روحانی، چه در سال 92 و چه مجلس، در جریان اصلاح‌طلبی بودند و این جریان با تدبیر دولت و نه مداخله دولت، می‌تواند مجلس را اداره کند. در نهایت هم آنچه به نفع دولت خواهد بود، این است که ائتلاف میان جریان اصلاح‌طلبی و حامیان دولت حفظ شود. اینها مهم‌ترین پایگاه دولت در این دو انتخابات بوده‌اند. در مجموع برای پیشبرد اهداف دولت، همراهی اصلاح‌طلبان و حامیان دولت می‌تواند بهترین گزینه برای دولت و به نفع دولت باشد.

سوال آخرم درباره بنیاد امید است. ظرفیتی در این بنیاد شکل گرفت که اتاق فکر جریان اصلاح‌طلب بوده و در انتخابات مجلس هم نقش زیادی داشت. چه برنامه‌ای برای قوام بخشیدن به این اتاق فکر دارید؟

بنیاد امید جریان سیاسی نیست و جریان علمی، فرهنگی و اجتماعی است و اگر در بحث‌های سیاسی هم به بحث می‌پردازد، صرفا از بعد تولید فکر و اندیشه است. یعنی بنیاد امید تعلق به یک جریان سیاسی ندارد و در انتخابات سیاسی هم شرکت نمی‌کند ولی اتاق فکر برای بحث‌های علمی است. اگر به بحث‌های سیاسی می‌پردازد، به‌خاطر بررسی موانع علمی آن و به حسب اینکه سفارش می‌شود. یعنی ما مشارکت علمی و اجتماعی داریم و نه فعالیت سیاسی چون خلاف اساسنامه ما هم هست. نیروهای ارزنده‌ای با این بنیاد همکاری دارند و بنیاد ظرفیت خوبی است که موانع اجتماعی، علمی و فرهنگی که برای هر چه بهتر برگزار شدن انتخابات لازم است، در آن بررسی شود که ان‌شاءالله این مسیر با قدرت بیشتر ادامه پیدا کند.