فراگیر ترین سنت مسلمانان در روسیه که به مناسبت پایان ماه مبارک رمضان پیش از آغاز آخرین افطار به صورت خانوادگی یا جمعی برگزار می شود، شکرگزاری برای موفقیت در ادای وظایف دینی است و سپس برای شرکت در مراسم و نماز عید فطر آماده می شوند.

مانند تمامی کشورهای جهان، اصلی ترین آیین عید فطر در روسیه برگزاری گسترده نماز است و تقریبا در تمامی مساجد و مراکز عبادی مسلمانان در سراسر روسیه صورت می گیرد که حدود هفت هزار مرکز می شود.

به مناسبت فرا رسیدن این روز، همچنین مقام های بلندپایه از جمله رییس جمهوری و نخست وزیر روسیه، شهردار مسکو و جمهوری های مسلمان نشین این کشور عید فطر را به مسلمانان شادباش می گویند.

بزرگ ترین و پرشمارترین مراسم نمازهای عید فطر روسیه در پایتخت و مکان های از قبل پیش بینی شده از جمله مساجد جامع، یادبود، تاریخی، خاتم الانبیا وابسته به سفارت جمهوری اسلامی ایران و حسینیه شیعیان و همچنین 40 مسجد در استان مسکو برگزار می شود که انتظار می رود فراتر از سال های قبل بیش از 300 هزار نفر شرکت کنند.

حضور شیعیان و اهل تسنن در کنار هم، شرکت سفیران کشورهای مختلف اسلامی و روحانیون برجسته روسی در آیین های نماز عید فطر نیز از دیگر ویژگی های این روز در روسیه است.

شهر سن پتربورگ که یکی دیگر از مناطق مرکزی دارای جمعیت قابل توجه مسلمانان در روسیه بشمار می رود نیز شاهد برگزاری نماز و آیین های عید فطر در مساجد مختلف از جمله مسجد تاریخی است.

با توجه به شمار زیاد شرکت کنندگان، در بسیاری از مراسم عید فطر در مسکو و شهرهای مختلف، نماز در چند نوبت برگزار و حتی به خارج از مسجد نیز کشیده می شود که تدابیر لازم برای آن در نظر گرفته می شود.

از دیگر سو، آیین عید فطر در جمهوری های مسلمان نشین روسیه واقع در منطقه قفقاز و ولگا برگرفته از آداب و سنن دینی و بومی است که آن را بسیار جذاب کرده است.

استفاده از لباس های نو توسط بسیاری از زنان و مردان با همراهی کودکان، حضور در اماکن از قبل پیش بینی شده، شادمانی و شادباش گویی همگانی، بازارهای کوچک محلی و همچنین استفاده از فرصت عید فطر برای دیدار بزرگان خانواده ها از اصلی ترین جلوه های ویژه عید فطر در جمهوری های مسلمان نشین روسیه به عنوان پهناورترین کشور جهان است که بیش از 17 میلیون و 50 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد.

اجرای برنامه نیکوکاری مردمی کمک به نیازمندان، تامین مواد غذایی آنها و اقدام های سازمان یافته برای جمع آوری هدایای مالی با پشتیبانی شخصیت های دینی و افراد مختلف از دیگر اقدام هایی است که هر ساله به مناسبت عید سعید فطر از سوی مسلمانان مناطق قفقاز و ولگا برگزار می شود.

بخش دیگری از برنامه های جشن عید فطر در مسکو و شهرهای بزرگ جمهوری های مسلمان نشین روسیه با حضور مفتیان و روحانیون شیعه، شخصیت های مذهبی و اجتماعی مسلمان و مقام های محلی برگزار می شود.

تمرکز جمعیتی مسلمانان روسیه بیشتر در جمهوری های قفقازی چچن، داغستان، اینگوش، کاباردینو بالکاریا، کاراچایوو، چرکسیا و آدی گیا، جمهوری های ولگایی باشقیرستان و تاتارستان می باشد و سومین منطقه زندگی پیروان دین اسلام نیز در مرکز روسیه بویژه استان های مسکو، پنزا و شهر سن پترزبورگ مرکز استان لنینگراد است.

هر چند پراکندگی جمعیت مسلمانان در جمهوری های مختلف سبب شده آیین ها و مراسم مذهبی حتی بین هم مذهب ها در ولگا با مناطق قفقاز و مرکزی تفاوت هایی داشته باشد، اما همه آیین های اسلامی بویژه عید فطر نمادی از وحدت و همگرایی بین پیروان دین اسلام در روسیه است.

اصلی ترین مراسم عید فطر شیعیان روسیه نیز در جمهوری داغستان در ساحل غربی دریای خزر برگزار می شود و بزرگ ترین آن در مسجد جامع شهر دربند و همچنین مسجد خامنه ای مخاچ قلعه پایتخت این جمهوری است که میزبان نماز بزرگ فطر و برگزاری جشن این عید بزرگ می شوند.