امید

نظام بانکداری ایران در سال‌های گذشته با انتقادهای فراوانی مواجه شده از جمله این‌که از رسالت اصلی خود منحرف شده و در این سال‌ها ماهیت خود را به یک بنگاهدار بزرگ تغییر داده است برای تغییر همین شرایط طرح تحول نظام بانکداری تدوین شده و قرار است فاز اول آن از سال جاری کلید بخورد . واقعیت هم این است که در سال‌های گذشته  بانک‌ها راه اشتباهی را طی کرده‌اند البته باید به این نکته هم توجه داشت که اتخاذ این سیاست در آن روزها با کمی اجبار هم همراه بود به عبارت دیگر بانک‌ها تحت شرایطی خاص تصمیم گرفتند به جای اعطای تسهیلات به بنگاه‌های خصوصی ، خودشان اقدام به بنگاهداری کردند .  امروز هم کار به جایی رسیده در این حوزه با یکدیگر رقابت هم می‌کنند چون بیشتر علاقه‌مند هستند که به زیرمجموعه‌های خود تسهیلات بدهند تا بخش خصوصی.ما نمونه‌هایی از شرکت‌های تابعه بانک‌ها را دیده‌ایم که اول تسهیلات را دریافت می‌کنند و  بعد فرم‌های مربوط تکمیل می‌شود درحالی‌که روند دریافت همین تسهیلات برای بخش خصوصی ممکن است تا 6 ماه زمان نیاز داشته باشد. به هر حال برای اصلاح نظام بانکداری چاره‌ای نیست جز این‌که بانک‌ها به‌جای بنگاهداری به سمت تعیین تکلیف مطالبات معوق حرکت کنند چون در شرایط فعلی کمبود منابع گریبان گیر بخش خصوصی شده و دستاورد کاهش تورم در اثر ادامه رکود در حال کمرنگ شدن است .در سوی دیگر سیستم بانکی کشور باید زمینه حضور و فعالیت بانک‌های خارجی را هم فراهم کند. در  این حوزه هم واقعیت این است که به نظر من شرایط نسبت به گذشته بهبود پیدا کرده است. البته بانک‌های بزرگ باید هر یک با شرکای مورد نظرشان در منطقه اقدام به ارتباط‌گیری کنند؛ این تبادل نظرات می‌تواند هم برای آن‌ها جذابیت ایجاد کند و هم مشکلات ما را تا حدود زیادی  از میان بردارد. امروز بخش بین‌الملل بانک‌ها نسبت به سایر بخش‌ها کم تحرک تر است. درست است که سیاست‌های کلان را بانک مرکزی تدوین و برنامه‌ریزی می‌کند٬ اما نباید چشم به راه فعالیت‌های بانک مرکزی بمانیم و دست روی دست بگذاریم؛ به‌عبارت‌دیگر هر کدام از بانک‌های بزرگ ما می‌توانند به عنوان یک بازوی اجرایی وارد مذاکره با بانک‌های خارجی شوند. این مهم می‌تواند در روند رفع مشکلات تسریع ایجاد کند و همکاری دو جانبه را به سرانجام می‌رساند. با انجام این نوع مذاکرات٬ بانک‌های خارجی هم ملزم می‌شوند تا دولت‌هایشان را  تحت فشار قرار دهند در این میان بخش های حقوقی بانک مرکزی و سایر بانک‌ها باید نسبت به پاسخ‌دهی به سؤالات حقوقی اقدام کنند. ضمن این‌که بانک‌های خارجی برای برقراری ارتباط دوباره با ایران گرفتار واهمه  هستند و اگر به سراغ آن‌ها نرویم و گزارش‌هایمان را ارائه نکنیم این ابهامات و سؤال‌ها سرجای خود باقی خواهد ماند. ما بیش از ۱۰ بانک بزرگ در  ایران داریم که اگر هر یک از این بانک‌ها تقسیم وظایف کنند و هر یک مسئولیت مذاکره با ۲ بانک بزرگ خارجی را بر عهده بگیرد ما می‌توانیم با ۲۰ بانک بزرگ اروپایی وارد مذاکره شویم. درنتیجه می‌توان امیدوار بود که گره دوری از نظام بین‌المللی بانکی حل بشود. البته که این مشکلات موجود یک‌شبه به وجود نیامده که در یک شب هم حل شود٬ اما با رایزنی‌های بین‌المللی و تفکر جمعی می‌توان از آن عبور کرد.