امید

خبرنگاران معمولا در چارچوب دو قاعده عمل می‌کنند: اطلاع رسانی با سمت و سوی‌ مشارکت جویانه و مشارکت‌پذیر در خدمت به منافع‌ملی و تحکیم همبستگی دولت و ملت. یا قبول تأثیر تقلیل‌گرایانه رسانه بر افکار عمومی که تنها به بازتاب پیام‌های ابلاغی بسنده می کند. بدیهی است رویکرد نخست در فضایی ممکن است که همه طرف‌ها، آراء عمومی، اصل پرسشگری، دانستن و شفاف سازی را به رسمیت شناخته و خبرنگاران را در قامت این تعریف، نقد و ارزیابی می کنند.
قاعده دوم از خاستگاهی به نسبت سنت‌گرایانه برخوردار است. در این رویکرد شیوه تعامل رسانه‌ها با نهادهای رسمی، مطابق با الگوهای تعیین شده و براساس اهداف القاگری دنبال می‌شود. بنابراین انتشار اخبار مطابق با دلخواه نهاد‌های رسمی انجام می‌شود. بدیهی است قاعده دوم در عصر ارتباطات نه تنها به اعتبار حرفه خبرنگاری آسیب مهلک می‌زند بلکه صاحبان قدرت را که از این رویکرد در کار خبررسانی حمایت می‌کنند، برای اجرای سیاست های خود دچار بحران مشروعیت خواهد کرد. دلیل این امر ویژگی دورانی است که در آن بسر می‌بریم. عصر ارتباطات و جهانی شدن، مفهوم قدرت را در تعامل با افکار عمومی متحول کرده است. نهادهای رسمی باید باور کنند که بهترین کارکرد رسانه‌ها _ که خبرنگاران کارگزاران آن هستند _ جز با روش اقناعی و کسب اعتماد افکار عمومی ممکن نیست. در این دوران لازم است همه طرف‌ها با ظرفیت سازی در خدمت به توسعه کاربردی رسانه‌ها، خود را با پرسش‌های کلیدی و استراتژیک مواجه کنند. به این ترتیب باید تکلیف حرفه خبرنگاری و سیاست‌های مربوط به آن در پاسخ به نیازهایی باشد که زمانه بر خبرنگاران، نهادهای رسمی و همچنین افکار عمومی تحمیل کرده است.
در اینجا روی سخن با نهاد‌هایی است که تصمیم‌سازی آنها می‌تواند بر توانبخشی حرفه خبرنگاری تأثیر مستقیم بگذارد. ظرفیت سازی برای ارتقای کمی و کیفی حرفه خبرنگاری بومی و در رقابت با رسانه‌های جهانی، بدون شجاعت و صرافت پاسخ به پرسش‌های زیر ممکن نیست: چرا باید استانداردها را برای ترسیم خط‌مشی روشن در قبال رسانه‌ها و کارکرد آنها متفاوت از گذشته کرد؟ این تغییر یا اصلاح در پاسخ به چه نیازی است؟ آیا سیاست‌سازان برای این خط مشی و ظرفیت سازی‌ها استعداد لازم را دارند؟ سیاستگذاری‌های رسانه‌ای برای چه کسانی و در چه مکانی انجام می‌شود؟ و سرانجام اینکه این سیاست‌ها با الگوهای زمانه هم سنخ و در خور آن است؟
اکنون اصلاح در روش بهره‌مندی از رسانه‌ها، امری اجتناب‌ناپذیر شده است. خبرنگاران بیش از تعارفات معمول این روزها، خواستار توجه جدی به مقولاتی هستند که اعتبار و کارامدی حرفه آنان را در عصر ارتباطات تضمین کند.