امید

آیت‌الله سیداحمد خاتمی فضاي مجازی را تريبون بيگانگان خوانده و از آن به «سگ‌ هار» تعبیر کرده که اگر اين «سگ ‌هار» رها شود، دوباره گاز خواهد گرفت. دبیر شورای نگهبان هم در سخنان خود فضای مجازی را بلایی دانست که به جان ما افتاده است.

به گزارش امیدنامه به نقل از شهروند، اما دولت حسن روحانی از زمان استقرار خود نگاه دیگری به مسأله فضای مجازی داشته است؛ رئیس‌جمهوری از همان زمانی که دولت یازدهم را تشکیل داد، تا همین امروز که حدود ٦ماه از تشکیل دولت دومش می‌گذرد، بارها تأکید کرده که موافق ایجاد محدودیت برای فضای مجازی نیست. او زمانی که وزرای دولت دوازدهم را به مجلس معرفی کرد، اشاره کرد که نمی‌توان بر درِ فضای مجازی قفل زد بلکه باید از این فضا درست استفاد کنیم. روحانی در ادامه گفته بود که اگر دقت‌های لازم را انجام ندهیم و قانون را رعایت نکنیم، می‌تواند نتیجه عکس داشته باشد و خطرآفرین هم باشد.

این اظهارات روحانی درحالی بارها بیان شده که ناآرامی‌ها و اعتراضات خیابانی ماه گذشته علاوه بر این‌که تمامی کارشناسان و فعالان سیاسی را بهت‌زده کرد، نام «تلگرام» را به دلیل اثرگذاری در آنچه حضور مردم در خیابان‌ها بود، بیش از پیش سر زبان‌ها انداخت و بعد منجر به فیلترشدن این پیام‌رسان شد. در همان زمان علاوه بر رئیس‌جمهوری، برخی از کارشناسان معتقد بودند که وضع فیلترینگ تا حدود بسیار زیادی کسب‌وکار بسیاری از مردم را با مشکل مواجه کرده و فعالان این عرصه متضرر شده‌اند. هرچند با فروکش‌کردن اعتراضات در شهرهای مختلف کشور، تلگرام و اینستاگرام رفع فیلتر شدند، اما با گذشت چند روز از آن زمان، واکنش‌ها به فضای مجازی درحالی از مجاری گوناگونی چون مقامات رسمی، مجلس، تریبون ائمه جمعه، نهادهای امنیتی و بسیاری دیگر از سازمان‌ها و نهادها ادامه دارد.

فضاي مجازي سگ ‌هار است
تازه‌ترین واکنش‌ها به فضای مجازی اما از سوی سخنگوی هیأت‌رئیسه مجلس خبرگان رهبری بود که گفت؛ فرماندهی اغتشاشات اخیر، فتنه‌گران فضای مجازی بودند. حجت‌الاسلام سيداحمد خاتمي پس از پايان سومين نشست هیأت‌رئيسه مجلس خبرگان با کميسيون‌هاي داخلي اين مجلس افزود: خاتمي تصريح کرد: من به‌عنوان سخنگوي هيأت‌رئيسه نمي‌توانم از اين نکته غلفت کنم که همه اعضاي جلسه از فضاي مجازي نگران بودند. سخنگوي هیأت‌رئيسه مجلس خبرگان رهبري گفت: فضاي مجازي سالم، مطلوب و مورد علاقه است اما فضاي مجازي‌ای که تريبون بيگانگان است، سگ ‌هار است و اگر اين سگ ‌هار رها شود، دوباره گاز خواهد گرفت و مسئولان بايد در اين عرصه مراقب باشند.

هرچند به نظر بعد از انتقادهای گسترده کاربران فضای مجازی از این اظهارات خاتمی، خطیب جمعه این هفته تهران لحنش را دیروز در نمازجمعه تهران تغییر داد و با بیان این‌که ما با فضای مجازی مخالف نیستیم، گفت: دشمن در پی سوءاستفاده از ابزارهای جدید اطلاع‌رسانی همچون تلگرام و اینستاگرام است؛ ما با فضای مجازی سالم و استفاده از ظرفیت‌های داخلی بدون دخالت دشمنان موافقیم اما وضعیتی که امروز در این زمینه داریم، با وضعی که باید داشته باشیم، فاصله دارد و این مردم برای حفظ دین فرزندان خود فضای مجازی سالم می‌خواهند.

این فضای مجازی بلایی است که برجان ما افتاده!
رئیس مجلس خبرگان رهبری نیز ازجمله کسانی بود که به موضوع فضای مجازی واکنش نشان داد و در سخنان خود خواهان کنترل شبکه‌های اجتماعی بود. آیت‌الله احمد جنتی روز پنجشنبه طی سخنانی در سومین جلسه مشترک هیأت‌رئیسه مجلس خبرگان با کمیسیون‌های این مجلس با بیان این‌که اگر فضای مجازی کنترل و مهار شده بود، کار در کشور به وضع فعلی نمی‌رسید، گفت: این فضای مجازی بلا و مشکلی است که به جان ما افتاده است و من نمی‌گویم که می‌توانیم جلوی آن را کلا بگیریم. این کار نشدنی است اما می‌توانیم آن را کم کنیم. دبیر شورای نگهبان در ادامه افزود: کشورهای خارجی هم مثل چین و ژاپن و سایر کشورها در ابعاد کوچکتر برای فضای مجازی برنامه‌هایی دارند و آن را کنترل و مهار می‌کنند که کیان‌شان لطمه نبیند و اگر این کار را نکنند، صد برابر آنچه در این‌جا اتفاق افتاد، در آن کشورها رخ می‌دهد، پس می‌توان این فضا را کنترل کرد اما این کار را نکردند و آن اغتشاشات پیش آمد که از خارج هم حمایت شد و تهدید هم کردند که در آینده ادامه پیدا
می‌کند.

با توجه به واکنش‌های متعدد بسیاری از مقامات رسمی، روحانیون، نمایندگان مجلس و برخی از فعالان سیاسی به فضای مجازی در جدول زیر سعی کرده‌ایم بعضی واکنش‌ها، آرا و نظرات مختلف موافقان و مخالفان شبکه‌های اجتماعی را بازتاب دهیم.

موافقان

*رئیس‌جمهوری: امروز علمای بزرگ و مراجع ما هم از این فضای مجازی استفاده می‌کنند، روایات، آیات و تفسیر‌ها در فضای مجازی در دسترس همه قرار گرفته‌اند. علم و دانش این فضا را مهیا کرده است.
*وزیر ارتباطات: فضای مجازی بیشتر فرصت است تا تهدید.
*علی مطهری: فضای مجازی رها نشده است، برای شبکه ملی اطلاعات هم برنامه‌هایی دارند که در دست انجام است.
*محمود صادقی، نماینده مردم تهران در مجلس: رفع فیلتر تلگرام نشانگر توانایی روحانی در غلبه بر فشارهای بیرونی است.
*فریدون احمدی، نماینده اصلاح‌طلب مجلس: مخالفان توسعه فضای مجازی از آشکارشدن تخلف‌ها نگرانند.
*پروانه مافی، نماینده مردم تهران: محدودیت در دسترسی به پیام‌رسان‌ها باید مرتفع شود و استفاده از راهکارهای سلبی در اولویت آخر قرار گیرد.
*روح‌الله جمعه‌ای، مشاور وزیر کشور: باید قوانین و مقررات جامعه را لحاظ کنند.
*محمد کاظمی، عضو ناظر مجلس در کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه: با توجه به وجود مشاغل در فضای مجازی باید منافع تمامی مردم حفظ شود، به همین دلیل بعد از آرام‌شدن فضای کشور مخالف ادامه فیلترینگ هستم.

مخالفان

*آیت‌الله ناصر مکارم‌شیرازی: نباید اجازه داد هر شخصی برای تخریب افراد و تشکیلات از فضای مجازی استفاده کند؛ باید از منافع این فضا بهره گیریم و از زیان‌های آن درامان بمانیم.
*ابراهیم رئیسی: فضای مجازی مثل اتوبان می‌ماند هم می‌شود درست مورد استفاده قرار گیرد و هم می‌تواند در آن ویراژ داده شود و احساس ناامنی کرد.
*آیت‌الله کاظم صدیقی: دشمنان شبکه‌های لجن را به خانه‌های ما می‌کشانند، شما هم شبکه‌های نور را با پشتوانه خدا و امام عصر ایجاد کنید.
*محمدرضا باهنر: اتوبانی که کار می‌کند، ماشین بدون پلاک نباید در آن حرکت کند؛ لذا هر ماشینی خواست بدون پلاک در اتوبان حرکت کند باید جلویش را بگیرند، ما نمی‌گوییم اتوبان را ببندند، قدیم‌ها می‌گفتند مسجد را به ‌خاطر بی‌نماز خراب نمی‌کنند.
*آیت‌الله علم‌الهدی: چرا شبکه اجتماعی داخلی تشکیل ندهیم، که مجبور شویم به این مفاسد و آلودگی نجس‌العین شبکه‌های اجتماعی خارجی متصل شویم.
*حجت‌الاسلام محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور: یک قاضی کل یک بزرگراه را به خاطر یک تصادف و دو تصادف یا ١٠ تصادف نخواهد بست اما شما بگویید وقتی بزرگراهی که می‌توان از آن استفاده درست و بهینه کرد، در اثر غفلت و کم‌توجهی تبدیل به قتلگاهی برای مردم، خانواده‌ها و جوانان می‌شود، چه باید کرد؟
*غلامرضا مصباحی‌مقدم: فضای شبکه‌های اجتماعی تا روز رأی‌گیری به کمک اصلاح‌طلبان آمد و حدود ٣٠درصد به حامیان آنان افزوده شد و نهایتا همه چیز به نفع آنان شد.