امید

بگذارید من سخنم را از مسایلی که پیش از این اتفاق افتاده آغاز کنم. ما در حرکت‌های اجتماعی که مردم با آن سروکار دارند از سوی مسوولان ارگان‌های مختلف گرفتار برداشت‌های چندگانه هستیم. اینکه رییس قوه قضاییه حسن نیت دارد و دوست دارد این اتفاق در داخل کشور بیافتد و تیزرهای فیلم‌ها از تلویزیون خودمان پخش شود بسیار عالی است اما ضمانت اجرایی این مساله چیست؟ آیا صداوسیما برداشت‌های قوه قضاییه یا ریاست این قوه را از مساله طرح شده خواهد داشت یا نه خودش سیاست‌هایی را تعریف می‌کند که براساس آن سیاست‌ها تصمیم می‌گیرد که چه تیزرهایی از تلویزیون پخش بشود و چه تیزرهایی نه. از سوی دیگر آیا صداوسیما خودش تصمیم می‌گیرد چه کسانی در این مورد تاثیر داشته باشند و چه کسانی نه. طبیعی است وقتی یک سرمایه‌گذار دو میلیارد تومان سرمایه می‌گذارد و می‌خواهد در پروسه اقتصادی جامعه خودش از منظر هنری نقش داشته باشد و بخواهد حرکت فرهنگی کلانی انجام دهد دچار مشکل می‌شود. او احتمالا می‌خواهد هم مردم را سرگرم کند و هم رشد فرهنگی اتفاق بیافتد. او می‌خواهد چرخه اقتصاد فرهنگ بهتر بچرخد. با مجموع این برداشت‌هاست که تهیه‌کننده پول می‌گذارد و فیلمی را می‌سازد.

در چنین شرایطی اگر بنا باشد مساله را به‌صورت شفاف و دقیق مورد بررسی قرار دهیم باید از چه منظری به قضیه توجه کنیم؟

مساله اینجاست که صداوسیما تبلیغ این فیلم را پخش نمی‌کند. آیا صداوسیما تابع مقررات وزارت ارشاد هست؟ آیا وزارت ارشاد سیاست‌های پخش تیزرش با تلویزیون یکی است؟ طبیعتا اینگونه نیست. ما به‌دلیل عدم‌همسانی نگاه‌های سیاسی کلان فرهنگی در جامعه خودمان دچار این اختلاف‌ها هستیم. وقتی تیزر یک فیلم از تلویزیون پخش نمی‌شود کجا باید این فیلم تبلیغ شود؟ وقتی پخش یک تیزر تا 85‌درصد تاثیر مثبت بر فروش فیلم‌ها دارد چرا تهیه‌کننده باید از این امکان محروم شود آن هم به این دلیل که سیاست‌های سیمای ما به‌گونه‌ای است که فلان تبلیغ فیلم را پخش نمی‌کند و بهمان هنرپیشه هم ممنوع‌التصویر است؟ این اتفاقات هر روز دارد می‌افتد. می‌آیند یک تیزر را پخش کنند و در حالتی که جامعه با آن هنرپیشه مشکلی ندارد‌(سیاست‌مدارها و وزارت ارشاد هم با او مشکل ندارند و قوه قضاییه هم با این هنرمند مشکلی ندارد) چون خود صداوسیما با او مشکل دارد تصویر او را حذف می‌کنند. این غیرمنطقی است. اگر مسوولان تلویزیون یک نگاه کلان اقتصادی و فرهنگی به این مساله داشته باشند در می‌یابند در یک فیلم 40 نفر کار کرده‌اند و این فیلم باید پخش شود، دیگر به‌خاطر حضور یک هنرپیشه دست به حذف آن تیزر و تبلیغ نمی‌زنند. نه در مورد پخش تیزر بلکه در مورد پخش برنامه‌های تلویزیونی هم این مشکل الان وجود دارد. کاش من هم به این جلسه می‌رفتم و این صحبت‌ها را در دادسرای فرهنگ و رسانه مطرح می‌کردم.

اگر شما هم به این جلسه دعوت می‌شدید یا فراخوانده می‌شدید دقیقا به چه نکاتی اشاره می‌کردید؟

می گفتم در برنامه تلویزیونی هفت که جمعه‌ها پخش می‌شود و مخاطب هم دارد و خوشبختانه مجری و تهیه‌کننده‌اش هم یک کارگردان سرشناس است که خودش هم طرفدار باورهای آزادگرانه سینمایی در کشورمان هست، در برنامه‌اش تصویر خیلی از بازیگران پخش نمی‌شود. دو، سه دقیقه‌ای که از هر فیلم پخش می‌شود تصویر خیلی از بازیگران حذف شده است. وقتی در برنامه‌ای که مختص سینمای ایران است ما این مشکل را داریم یعنی جایی که کارگردان بنامی مثل بهروز افخمی هست جلوی روی خود او که تهیه‌کننده برنامه هم هست تصویر یک بازیگر را حذف کرده‌اند. در مورد تیزرها هم باید پول تیزر را بدهیم و هم بعد بیایند بگویند تیزر را پخش نمی‌کنیم. به تهیه‌کننده و به کل اهالی سینما فشار می‌آید. بعد مجبور می‌شوند در شبکه ماهواره‌ای که از نظر من محتوایی ندارد تیزر خودشان را پخش کنند. چرا؟ چرا ما باید خودمان صداوسیما و تلویزیون داشته باشیم و این همه شبکه داشته باشیم، این همه شخصیت فرهنگی داشته باشیم‌(نگاه مسوولان جامعه ما یک نگاه فرهنگی است) بعد یا با حذف شدن تیزر یک فیلم یا چهره هنرپیشه مواجه شویم یا مجبور شویم فیلم‌مان را در شبکه‌های ماهواره‌ای پخش کنیم؟

نظر شما در مورد جرم بودن این اتفاق چیست؟

ما هم می‌گوییم بله اصل و نفس قضیه جرم است. البته در هیچ جای دنیا این مساله جرم نیست. از نظر قانون کلی پخش یک تیزر در تلویزیون‌های دنیا جرم نیست. خیلی از فیلم‌های ما را هر شب دارند در تلویزیون‌های مختلف پخش می‌کنند. خیلی از مستندهای صداوسیمای ما را شبکه‌های مختلف جهان پخش می‌کنند. خیلی از فیلم‌های کارگردان‌های جهان را در جشنواره‌های مختلف پخش می‌کنند. الان فیلم‌های آقای مجیدی و حاتمی‌کیا در شبکه‌های مختلف خارجی پخش می‌شود. این جرم است؟ اگر پخش تیزرهای تبلیغاتی که تلویزیون خودمان حاضر به پخش کردن‌شان نیست و تهیه‌کننده مجبور می‌شود از شبکه‌های ماهواره‌ای پخش کند جرم است پس جلوی پخش آن فیلم‌ها را هم بگیرند. خیلی از فیلم‌های آقای مجید مجیدی در سایت‌های خارجی پخش می‌شود و خیلی از تلویزیون‌های خارجی دارند فیلم‌های این دوستان را پخش می‌کنند.

پس به نظر شما در این شرایط با یک مساله که ابعاد حقوقی‌اش مشخص نیست مواجه هستیم؟!

اصلا قانونی نیست. ما هیچ ضابطه‌ای برای این قضیه نداریم که تیزرهای ما را پخش کنند یا نه. اما باز هم می‌گویم تهیه‌کنندگان ما آدم‌های منصفی هستند. باوجود آنکه تیزرشان پخش نمی‌شود، پول هم می‌دهند و هنرپیشه آنها حذف می‌شود باز هم با انصاف عمل می‌کنند. سوال من این است که چرا ما باید این نگاه حذفی را در صداوسیما شاهد باشیم؟! الان آقای سرافراز رفته و آقای عسگری آمده، چه خوب است که قدری نگاه‌ها را عوض کنیم. آدم‌ها را حذف نکنیم. آدم‌ها مجرم سیاسی نیستند که شما دارید از آنونس‌ها و برنامه‌ها حذفشان می‌کنید. همین کسانی که دارید حذفشان می‌کنید در سریال‌های شما بازی کرده‌اند و شما آن را پخش کرده‌اید. این فشارها را به جامعه سینما و اهالی هنر نیاورید. اینها دارند برای نظام افتخار کسب می‌کنند. آنها فیلم‌های‌شان را نشان می‌دهند.

با در نظر گرفتن تمام این توضیحات شما به‌عنوان کسی که سال‌ها فعالیت رسانه‌ای داشته‌اید و غیر از تهیه‌کنندگی فیلم‌های سینمایی سال‌ها هم در تلویزیون بوده‌اید، چه پیشنهادی برای حل این مساله دارید؟

باید قانونی میان قوه قضاییه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سینما و تلویزیون به‌وجود بیاید. مسوولان تلویزیون باید نگاهشان را به هنر و خاصه سینما نرم‌تر کنند و اجازه دهند این تیزرها در تلویزیون پخش شود. شما با حذف یک بازیگر جز اینکه او را بزرگ کنید یا از او یک قهرمان بسازید، هیچ کاری انجام نداده‌اید. چرا او را حذف می‌کنید؟ بیایید با هم تعامل کنیم، بنشینیم صحبت کنیم و تلویزیون با قیمت‌های پایین این تیزرها را پخش کند و به سینمای ما کمک کند. کمک به سینمای ما، کمک به فرهنگ ماست. متاسفانه از ابتدای دهه 60 تضادی میان سینما‌(وزارت ارشاد) و تلویزیون به‌وجود آمده که تا امروز ادامه داشته، یکی باید این مشکل را حل کند و علت وجود ابهامی که میان تلویزیون و وزارت ارشاد وجود دارد را بیابد. آن موقع مسوولان تلویزیون نگاه سیاسی خاص خودشان را داشتند و ارشادی‌ها هم نگاه سیاسی خودشان را. باور کنیم آن دوره تمام شده، آنها رفته‌اند. آن دولت رفت، آن وزیر رفت، آن رییس سینمایی رفت. الان یک دوره جدید است. مسوولان تلویزیون خوب است بیایند با مسوولان جدید سینمایی کار کنند. ما فیلم‌هایی می‌سازیم که براساس معیارهای جمهوری اسلامی ایران است. اینها فیلم‌هایی است که مورد تایید وزارت ارشاد است. این فیلم‌ها پروانه ساخت می‌گیرند، ساخته می‌شوند و بعد از آن پروانه نمایش می‌گیرند. از چه کسی؟ از دولت جمهوری اسلامی. بنابراین این تیزرها باید در تلویزیون جمهوری اسلامی ایران پخش شود. تلویزیون باید تا حدودی تحمل بقیه آدم‌ها را هم داشته باشد و با وزارت ارشاد صحبت کند تا معیارها مشخص شود و ما هم بتوانیم کارمان را بکنیم. نه اینکه هر کدام نگاه خودشان را داشته باشند. این تضاد اصلا برای جامعه خوب نیست.

در ایام نوروز اتفاقی در مورد سینمای ایران افتاد که خیلی‌ها تحت عنوان آشتی مردم با سینما از آن یاد کردند. عده‌ای البته سعی داشتند تبلیغ فیلم‌های سینمایی در شبکه‌های ماهواره‌ای را در مساله فروش این فیلم‌ها بی‌تاثیر جلوه بدهند. آیا حقیقتا می‌شود به این قضیه از نگاه این افراد توجه کرد؟

البته که پخش تیزرها تاثیر داشته و من می‌خواهم بگویم این یک هشدار برای مسوولان صداوسیما است. مسوولان صداوسیما باید این هشدار را جدی بگیرند. گرایش مردم به طرف سینما به‌دلیل این است که شاید نمی‌توانند برنامه‌های کامل‌تری را در صداوسیمای ما ببینند. جهش مردم به طرف سینما ناگهانی اتفاق نیفتاده است. این پدیده‌ها برای خودشان دلایل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دارند. نمی‌شود از کنار این رنسانس به‌راحتی عبور کرد. باید برویم آن دلایل را پیدا کنیم. گرایش مردم به طرف سینما دارد بیشتر می‌شود و فیلم‌های معمولی دارند فروش می‌کنند. این یک هشدار به تلویزیون ماست که متوجه شود دارد مخاطبانش را از دست می‌دهد. این مهم است. من نه از روی ناراحتی بلکه به‌عنوان یک دغدغه دارم این مساله را مطرح می‌کنم. تلویزیون باید مساله را دریابد. چرا پخش یک تیزر از تلویزیونی که به نظر خیلی‌ها مخاطب زیادی هم ندارد، جرم محسوب می‌شود؟ احتمالا تماشاگرهای این تلویزیون وجود دارند والا روی فروش تاثیر نمی‌گذاشت. اگر داشته پس باید بپذیریم صداوسیما تماشاگرانش را از دست داده است. صداوسیما باید نگران این موضوع باشد. شاید یکی از دلایل توجه مردم به سینما بریدن از سیما باشد.