امید

به گزارش امید به نقل از ایلنا، جعفر توفیقی که طی سخنرانی در دانشگاه مفید قم از چالش‌ها و فرصت‌های آموزش عالی در دولت یازدهم سخن می‌گفت٬ ضمن گرامیداشت یاد شهدای ۱۶ آذر و مقام دانشجویان در انقلاب و جنگ تاکید کرد: درخشان‌ترین کارنامه نظام جمهوری اسلامی کارنامه علمی آن است که اگر نگاهی به شرایط قبل انقلاب بیاندازیم و با تحولات نظام‌های آموزشی در دنیا مقایسه کنیم٬ درک خواهیم کرد که نظام جمهوری اسلامی چه خدماتی به آموزش عالی کرده است.

وزیر اسبق علوم با اشاره به فرصت‌های پیش روی وزارت علوم در دولت یازدهم به چهار امکان در فضای آموزش عالی در دوره یازدهم اشاره کرد و گفت: اولین فرصت موجود در دولت یازدهم٬ تغییر پارادایم‌ها و بینش‌ها در نظام آموزش عالی است.

توفیقی در این باره گفت: با توجه به صحبت‌های دکتر روحانی با دانشگاهیان شاهد تغییر پارادایم‌ها در این خصوص هستیم که برای مثال بحث از آزادی بیان، نقد فضای حراستی و امنیتی یا استقلال دانشگاه‌ها نشانه‌ای از این تغییر در بینش‌های دولتی در دولت یازدهم است.

ابلاغ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی دومین فرصت دانشگاه‌ها در دوره یازدهم است

سرپرست وزارت علوم در دولت یازدهم ضمن بیان این نکته افزود: سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و سند سیاست‌های کلی علم و فناوری از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده که محور اساسی این دو سند حرکت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان است و مهم‌ترین نقش‌آفرینی اقتصادی دانش‌بنیان در دانشگاه‌هاست. بنابراین دانشگاه بازیگر اصلی و نقش آفرین اصلی تحولات اقتصادی است.

وزیر دولت اصلاحات گفت: ارزش این دو سند آن است که باعث ایجاد یکپارچگی در کشور است چراکه اگر این مصوبات را بدون اعمال سلیقه و تام و تمام عمل کنیم بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.

وی افزود: افزون بر این دو سند اسناد دیگری هم داریم مانند نقشه جامع علمی کشور و سند دانشگاه اسلامی که آنها نیز سند‌های مترقی است که تمام آن ارزش‌ها مانند آزادی بیان، نواندیشی دینی و احترام به دانشگاه و دانشگاهیان در متن این اسناد نیز وجود دارد که اگر تعهد به قانون نهادینه شود و از آن تبعیت شود٬ می‌توانیم به هماهنگی در اجرا برسیم.

نقش هیات امنا و استقلال دانشگاه فرصت‌ی مهم در دولت یازدهم

توفیقی در ادامه به تعریف مفهوم استقلال دانشگاه پرداخت و گفت: از استقلال دانشگاه می‌توان دو مفهوم را برداشت کرد؛  اول استقلال و جدایی دانشگاه از نظام و سیاست‌های نظام است که این نه مراد ماست و نه اخلاقی وعقلانی است. در هیچ کجای دنیا هم اینطور نیست. بلکه مراد از استقلال دانشگاه نحوه اداره دانشگاه در چهارچوب سیاست‌های نظام است که ناظر بر مسائل مالی، آموزشی و آیین نامه‌ها و غیره است که به این معنا اعتقاد به استقلال دانشگاه در دولت یازدهم وجود دارد و این نیز یک فرصت است.

اعتماد متقابل بین دانشگاه و دولت بستری برای یاری‌رسانی دانشگاه به دولت شود

دکتر توفیقی در بخش دیگری از سخنرانی‌اش به بیان چالش‌های پیش رو برای آموزش عالی در دولت یازدهم پرداخت و حاکمیت مدیریت دیوانسالار در دانشگاه که در دولت‌های نهم و دهم ایجاد شده را از مشکلات آموزش عالی دانست و اذعان داشت: در مدیریت دیوانسالاری در دولت قبل٬ بسیاری از اختیارات از دانشگاه‌ها گرفته شده و به وزارت علوم سپرده شده بود و برخی از اختیارات وزارت علوم نیز به خارج از آن واگذار شده بود در حالی که در قوانینی مادر مانند قانون برنامه چهارم توسعه که مصوب سال ۸۳ بود در بند الف ماده ۴۲ اذعان داشته بود که (دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و فرهنگستان‌ها از کلیه قوانین و مقررات کشور مستثنی هستند بخصوص قانون محاسبات عمومی و قانون استخدام کشوری) و صرفا براساس هیات امنای خودشان اداره می‌شوند که به تصویب وزارت علوم و بهداشت خواهد رسید که این قانون که بعد‌ها در قانون برنامه پنجم هم می‌آید از مترقی‌ترین قوانین در آموزش عالی در کل دنیاست و این نشان از اعتماد نظام به دانشگاه دارد.

وی افزود: چالش کیفیت از دیگر چالش‌های دانشگاه هاست. از بعد از انقلاب جمعیت دانشجویی کشور شیب افزایشی داشته که از سال ۸۴ به صورت غیر متعارف بوده که این هم فرصت و هم تهدید است؛ که متاسفانه چون امکانات و تجهیزات همپای این افزایش نبوده٬ این به یک تهدید تبدیل شده است.

توفیقی گفت: مشکل بعدی اشتغال دانش آموختگان است تجربیات نشان می‌دهد که دانش جویانی که چشم انداز روشنی از اشتغال ندارند انگیزه‌ای در دانشگاه ندارند که این بی‌انگیزگی به اساتید نیز تسری پیدا می‌کند و موجب بی‌انگیزگی در کل نظام آموزش عالی خواهد شد.

رواج بداخلاقی در حوزه چاپ مقالات و پایان‌نامه‌ها مشکل آموزش عالی است

این استاد دانشگاه در ادامه از مشکلی که در آینده وضعیت آموزش عالی را تهدید خواهد کرد صحبت نمود٬ و اذعان کرد: با توجه به کاهش قیمت نفت از طرفی و از طرف دیگر برنامه‌های توسعه‌ای در سال ۹۴ احتمالا مشکلات جدی بودجه‌ای در فضاهای آموزش عالی داشته باشیم که نیاز به بازنگری در برنامه‌ریزی‌هاست.

وزیر اسبق آموزش عالی به عنوان آخرین چالش آموزش عالی، شکاف میان علم و عمل دانست: به این معنا که علم در دانشگاه‌ها تولید می‌شود ولی این علم منجر به تولید رفتار نمی‌شود؛ مثلا ما علم محیط زیست داریم ولی رفتاری مطابقی با محیط زیست نداریم؛ علم اخلاق داریم ولی رفتار اخلاقی نداریم؛ علم اقتصاد داریم ولی رفتار اقتصادی نداریم و در ‌‌نهایت علم باید پشتوانه تصمیم گیری‌ها باشد نه آنکه به عنوان توجیه عملکرد‌ها و ابزار رقابت سیاسی استفاده شود.

توفیقی به عنوان آخرین نکته٬ آسیب‌زا‌ترین نکته را تغییر سیاست‌ها و رویکرد‌ها با تغییر افراد و دولت‌ها برشمرد که این نیز با تعهد افراد به قوانین بالادستی حل خواهد شد.